go wojnie ze Smole�skiem...

Strona początkowa

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

Jednak w�a�nie wtedy Ziemia Po�ocka pra-
wie zupe�nie znika ze stron latopis�w, na jaki� czas odchodz�c w pomro-
ki dziej�w.
50
Rozdzia� II
2. Ksi�stwo Turowskie i inne ziemie Bia�orusi *
Na po�udniu Bia�orusi, na Nizinie Poleskiej, w dorzeczu Prypecrwopar-
ciu o zwi�zek plemienny Dregowicz�w nie p�niej ni� w DC wieku po-
wsta�o ich Ksi�stwo z g��wnym o�rodkiem w Turowie. W Powie�ci minio-
nych lat Tur�w zosta� wspomniany po raz pierwszy w zwi�zku z informa-
cj�, �e Rogwo�od przyby� do Po�ocka zza morza: a Tury w Turowie, od niego
te� i Turowcy przezwali si�1. Sta�o si� to mniej wi�cej w sze��dziesi�tych-
siedemdziesi�tych latach X wieku. Wynika z tego, �e ksi�stwo Dregowi-
cz�w i Ksi�stwo Po�ockie by�yjeszcze w tym czasie niezale�ne. Ksi�stwo
Turowskie zaj�o znaczne obszary, pocz�tkowo nawet ziemie �rodkowej
Bia�orusi (okolice Mi�ska), kt�re p�niej przesz�y we w�adanie Po�ocka.
W XI-XII wieku do Ziemi Turowskiej nale�a�y znane z latopis�w takie
grody, jak Pi�sk, Brze��, S�uck, Kleck, Czartorysk i Dubrowica.
Kij�w podporz�dkowa� sobie Ksi�stwo Turowskie w latach osiem-
dziesi�tych X wieku za panowania W�odzimierza Swiatos�awicza, kt�ry
porozdawa� dawne o�rodki plemienne swoim synom-namiestnikom.
W 988 roku na Turowie osadzono �wjatope�ka. Od tego czasu Turow-
skie jako wo�o�� wchodzi�o w sk�ad Ziemi Kijowskiej, jednak nigdy -nie
stanowi�o jej cz�ci organicznej.
Ksi�� Swiatope�k w 1009 roku wzi�� za �on� c�rk� kr�lapolskiego,
Boles�awa I Chrobrego. Razem z m�od� �on� ksi�cia do Turowa przyje-
cha� biskup Reinbern z Ko�obrzegu, kt�ry-je�eli zaufamy Thietmarowi
z Merseburga - zrobi� bardzo wiele dla g�oszenia wiary katolickiej na
dworze m�odego ksi�cia turowskiego. Latopisy informuj�, �e Swiatope�k
w �cis�ej ��czno�ci z polskim kr�lem, na kt�rego pomoc wojskow� m�g�
liczy�, przygotowywa� spisek przeciwko W�odzimierzowi �wiatos�awo-
wiczowi, chc�c zaj�� tron w Kijowie. W rzeczywisto�ci nie wiemy, jak
bardzo dalekosi�ne by�y plany ksi�cia turowskiego. Pewny jest jego so-
jusz z Polsk� i d��enie do uniezale�nienia w�asnego udzia�u od wp�ywu
Kijowa. O planach buntowniczego syna dowiedzia� si� W�odzimierz.
W niewoli w Kijowie znalaz� si� nie tylko ksi�� turowski z �on�, ale tak�e
biskup Reinbern (kt�ry zmar� w wi�zieniu w 1012 roku). Jedynie dzi�ki
pro�bie bojar�w kijowskich i pod gro�b� wojny z kr�lem Boles�awem
7 Powie�� minionych lat, przel. i opra�. F. Sielicki, Wroc�aw-Warszawa-Kra-
k�w 1999, s. 61.
Pierwsze pa�stwa na Bia�orusi 51
Chrobrym Swiatope�ka uwolniono (wed�ug innych danych w 1015 roku
uciek� z wi�zienia). Po �mierci W�odzimierza Swiatos�awicza w 1015 roku
�wiatope�k, pozostaj�c ksi�ciem turowskim, zaj�� tak�e kijowski tron wiel-
koksi��cy. Wed�ug informacji z latopis�w, m�odsi bracia � Borys i Gleb,
kt�rzy byli jego rywalami, zostali zabici przez wynaj�tych przez Swiato-
pe�ka zab�jc�w. Za to morderstwo Swiatope�ka nazwano Przekl�tym. Prze-
ciwko bratob�jcy wyst�pi� ksi�� nowogrodzki Jaros�aw, kt�ry po czte-
rech latach krwawych walk, po bitwie pod Brze�ciem w 1018 roku i nad
Alt� w 1019 roku przegna� Swiatope�ka i sam zasiad� na tronie kijowskim.
Historycyju� dawno stwierdzili, �e opis wspomnianych wydarze� jest ten-
dencyjny; celem kijowskiego latopisarza by�o jak najkorzystniejsze przed-
stawienie ksi�cia Jaros�awa i oczernienie jego przeciwnika, Swiatope�ka.
Za Jaros�awa M�drego Tur�w zosta� podporz�dkowany Kijowowi
bezpo�rednio, ale potem ksi�� kijowski pos�a� tam swojego syna Izias�a-
wa, kt�remu w 1054 roku dosta� si� tak�e tron wielkoksi��cy po ojcu.
Do pocz�tk�w XII wieku Ziemia Turowska by�a rz�dzona przez potom-
k�w Izias�awa Jaros�awicza; wielu z nich by�o tak�e ksi��tami kijowski-
mi. Od 1078 roku w Turowie panowa� syn ksi�cia kijowskiego Jarope�k,
od 1088 roku jego brat �wiatope�k, kt�ry tak samo r�wnocze�nie zajmo-
wa� kijowski tron wielkoksi��cy, a potem po nim Jaros�aw �wiatope�ko-
wicz. Tymczasem osiad�y w Kijowie w 1113 roku W�odzimierz Mono-
mach odebra� Tur�w potomkom Izias�awa i podporz�dkowa� Kijowowi.
Za panowania potomk�w Monomacha i p�niej Olega Kij�w pa-
trzy� na Tur�w jak na swoj� wo�o�� - ziemi� zale�n�. Ten poleski gr�d
dostawa� si� zatem bliskim krewnym wielkiego ksi�cia. W1142 roku ksi��
kijowski Wsiewolod Olegowicz naruszy� terytorialn� ca�o�� Turowszczy-
zny i rozda� swojej rodzinie pi�� grod�w turowskich: Brze��, Drohiczyn,
Kleck, Rohacz�w i Czartorysk. W XII wieku Tur�w straci� dodatkowo
cz�� swoich ziem: na rzecz Kijowa i Czernihowa odesz�y odpowiednio
Brahin i Rzeczyca, za� ziemie nad Bugiem przej�li ksi��ta halicko-wo-
�y�scy. Po �mierci Olegowicza, w 1146 roku tron turowski zaj�� syn W�o-
dzimierza Monomacha, ksi�� Wiaczes�aw, kt�ry samodzielnie przywr�-
ci� odebrane wcze�niej grody i nawet zaj�� dla krewnego W�odzimierz
Wo�y�ski. Wywo�a�o to natychmiastow� odpowied� Kijowa, dok�d wy-
wieziono doradc�w Wiaczes�awa W�odzimierzowicza, samego za� ksi�-
cia zawieziono do prowincjonalnej Pieresopnicy. W Turowie znowu za-
siad� syn kijowskiego ksi�cia, Jaros�aw Izias�awicz.
52
Rozdzia� II
W latach pi��dziesi�tych XII wieku na tronie turowskim, ale g��w-
nie na tronie kijowskim a� czterokrotnie zmieniali si� przedstawiciele
r�nych rod�w ksi��cych. Straty poniesione z powodu braku_w�asnej
dynastii by�y bardzo wydatne. Tymczasowi panuj�cy nie przejmowali si�
interesem mieszka�c�w i Ksi�stwo Turowskie takjak dawniej nadal tra-
ci�o ziemie. Na przyk�ad, w 1155 roku Mozyrz wszed� w sk�ad Kijowsz-
czyzny.
Dzia�o si� tak do 1158 roku, dop�ki tronu w Turowie nie zaj�� sa-
modzielnie ksi�� Jerzyjaros�awicz - wnuk Swiatope�ka Izias�awicza, kt�-
ry panowa� w Turowie pod koniec XII wieku. Kij�w za��da� od niego
ho�du, a kiedy ksi�� nie pos�ucha�, zdecydowano si� zmusi� go do ho�-
du si��. Do Turowa na bitw� wyruszy�y wielkie wojska koalicyjne, w kt�-
rych opr�cz dru�yn kijowskich by�y tak�e smole�skie, halickie, �uckie,
a tak�e wojsko z Po�ocka. Wydawa�o si�, �e male�ki Tur�w nie zdo�a si�
oprze� tak wielkiej armii. Jednak mieszka�cy grodu zamienili Tur�w
w niezdobyt� twierdz�. Obl�enie trwa�o dziesi�� tygodni, w czasie kt�-
rych obro�cy nie tylko �wietnie bronili mur�w grodu, ale r�wnie� orga-
nizowali wycieczki przeciwko oblegaj�cym. Kiedy w wojsku koalicji roz-
pocz�� si� pom�r koni, musia�o ono zwin�� obl�enie i odej��. Tymcza-
sem Pi�sk, drugi co do wielko�ci o�rodek Ziemi Turowskiej, w tym sa-
mym roku z sukcesem odpar� ataki plemienia Berendej�w.
Obroniwszy w�asnego ksi�cia, Tur�w tym samym obroni� tak�e w�a-
sn� niezale�no��. Jerzyjaros�awicz sta� si� pierwszym ksi�ciem miejsco;

Tematy

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Każdy jest innym i nikt sobą samym.