Sformułuj i zapisz w dzienniku Intencję Poprawy Słuchania, podając
powody, którymi będą zaznaczone przez ciebie rezultaty dobrego słuchania. Dla
przyspieszenia poprawy słuchania czytaj (najlepiej na głos, stojąc przed lustrem) tę intencję
przynajmniej 2 razy dziennie. Czytaj głośno i wyraźnie, tak byś słyszał każdą zgłoskę.
ZNACZENIE KONCENTRACJI DLA EFEKTYWNEGO SŁUCHANIA
Koncentracja, czyli skupienie uwagi, odgrywa kluczową rolę we wszystkich
elementach procesu uczenia się, takich jak: myślenie, czytanie, pisanie, a także słuchanie. Dla
wielu z was skupienie się na przekazie ustnym może stanowić największą przeszkodę w nauce
efektywnego słuchania.
PRZYCZYNY SŁABEJ KONCENTRACJI
• Dzielenie uwagi przez słuchacza.
W domu przyzwyczajasz się do tego, że prowadzisz rozmowy, jednocześnie czytając,
jedząc czy oglądając telewizję. W szkole natomiast odrabiasz prace domowe z jednego
przedmiotu na lekcjach innego, planujesz, co będziesz robić wieczorem, zastanawiasz się nad
programem telewizyjnym itd. W ten sposób skupienie się tylko na jednym temacie staje się dla
ciebie zadaniem dziwnym i trudnym. Ten zły nawyk niczym rak rozprzestrzenia się na
wszystkie dziedziny twojej działalności i twojego życia.
• Kierowanie uwagi w niewłaściwym kierunku.
Zamiast skoncentrować się na wypowiedzi nauczyciela, stajesz się rozkojarzony
wskutek:
— działania bodźców zewnętrznych, takich jak odgłosy za oknem, wygląd nauczyciela,
a sądzę, że częściej nauczycielki;
— stanu własnej świadomości, bo na przykład wbiłeś sobie do głowy, że jesteś słabym
słuchaczem i zgodnie z tym postępujesz;
— wsłuchiwania się w swoje myśli, zamiast w słowa nauczyciela;
— kierowania uwagi na samego siebie. Twoją uwagę przykuwa odczuwany głód
(niestety, nie wiedzy, a szkoda), ból zęba, nieodpowiedni ubiór, żal do nauczyciela itp.
• Brak zaciekawienia tematem i zapału do nauki w ogóle.
Nie starasz się wyłowić z nowego materiału tego, czego nie rozumiesz lub nie wiesz.
Tego typu słuchaczy charakteryzuje lenistwo i wygodnictwo.
• Przyzwyczajenie do tego, aby nie zwracać uwagi na różne bodźce.
Wynika to z faktu, że informacje w telewizji i w radiu są wielokrotnie powtarzane; czy
będziesz tego chciał czy nie — i tak ci wpadną do ucha. Ponadto niektórzy nauczyciele (w tym
momencie wrzucam spory kamyczek do własnego ogródka) mają zwyczaj powtarzania tego, co
mówią, i za pierwszym razem nie słuchasz ich; jak tenisista nastawiasz się na odbiór “drugiego
serwisu".
Podświadomie możesz ten wzorzec stosować w różnych innych sytuacjach, w których
nie należy liczyć na powtórzenie. Ponadto we współczesnym świecie jest tyle bodźców w
postaci różnych hałasów, że niektórzy są mistrzami w eliminowaniu ich. Nawyk eliminowania
prowadzi często do przegapienia istotnych bodźców adresowanych do “eliminatora".
• Brak samodyscypliny.
Uszy i mózg należy niekiedy “postawić na baczność", a ty nie potrafisz być panem
siebie.
• Brak motywacji.
Nie wyznaczyłeś sobie nawet krótkoterminowych celów życiowych i uważasz, że nie
warto się uczyć.
ZADANIE: Za każdym razem, gdy w czasie lekcji czy wykładu przyłapiesz się na
słabej koncentracji, ustal przyczynę tego stanu rzeczy.
ZADANIE: Nie rozstawaj się z kartką z wymienionymi przyczynami słabej
koncentracji i na bieżąco zaznaczaj te, które dotyczą ciebie. W ten sposób będziesz mieć pełny
obraz swoich słabości i będziesz wiedział, z czym masz walczyć.
DZIAŁANIA SŁUŻĄCE POPRĄ WIE KONCENTRACJI
1. Zastosowanie wybranej techniki relaksacyjnej.
Często wystarczy głębokie oddychanie, aby zmniejszyć stres, który powoduje tak
znaczne zużycie energii, że pozostaje zbyt mało, by skoncentrować się na przekazie słownym
mówcy.
2. Stawianie sobie pytań, które dyscyplinują,
Przykładowe pytania: Czy skupiam swoją uwagę na mówcy?, Dlaczego tak lub
dlaczego nie?, Czy słucham swojego wewnętrznego głosu, czy mówcy?, Czy mogę posłuchać
mojego wewnętrznego głosu później, w odpowiednim czasie?
3. Efektywne radzenie sobie z zakłóceniami zewnętrznymi (zbyt cicho wygłaszany
wykład, atrakcyjny wygląd mówcy, gazetka na ścianie, szepty innych słuchaczy).
Można tego dokonać poprzez:
— wyeliminowanie zakłóceń, tj. przesunięcie się bliżej mówcy lub poproszenie go, aby
mówił głośniej, ewentualnie poproszenie szepczących, aby nie przeszkadzali itp;
— ignorowanie zakłóceń, tj. narzucanie sobie samodyscypliny i pełne skoncentrowanie
się na wypowiedzi.
4. Efektywne radzenie sobie z zakłóceniami wewnętrznymi (ból głowy, brak sympatii
dla mówcy, choroba bliskiej osoby, niewygodne buty lub ubranie).
Zaleca się: