¯adnych szczególnych problemów nie wywo³uje sytuacja pierwsza, gdy¿
adresat decyzji jest indywidualnie wskazany.
Problem komplikuje siê znacznie w przypadku prawa do skargi osób
fizycznych i prawnych przeciwko rozporz¹dzeniom, które wed³ug art. 249
(d. art. 189) maj¹ charakter ogólny, a wiêc nie maj¹ oznaczonego adresata.
W tym przypadku chodzi o ustalenie, ¿e akt wydany w formie rozporz¹dze-
nia ma w rzeczywistoœci charakter decyzji lub zespo³u decyzji, a wiêc, ¿e
mo¿na ustaliæ konkretnego adresata lub kr¹g takich adresatów. W ten spo-
sób forma aktu prawnego (rozporz¹dzenie) nie mo¿e przes³oniæ jego rze-
czywistego charakteru, a dotkniête nim jednostki nie zostaj¹ pozbawione
ochrony prawnej li tylko ze wzglêdu na jego formê.
Prawo do skargi osób fizycznych i prawnych jest w przypadku omawia-
nego postêpowania podwójnie uwarunkowane; po pierwsze - osoba taka
musi byæ danym rozporz¹dzeniem bezpoœrednio dotkniêta; po drugie - musi
byæ nim dotkniêta osobiœcie (indywidualnie).
Osoba fizyczna lub prawna jest bezpoœrednio dotkniêta rozporz¹dze-
niem, je¿eli pañstwo cz³onkowskie przy wykonywaniu rozporz¹dzenia nie
ma ¿adnej swobody dzia³ania, a wiêc wtedy, gdy rozporz¹dzenie bezpo-
œrednio i samo przez siê okreœla sytuacjê prawn¹ takiej osoby. Jeœli na-
wet pañstwo ma wydaæ wewnêtrzne przepisy wykonawcze, ale nie dyspo-
nuje ¿adn¹ swobod¹ przy ich wydawaniu, a wiêc gdy ujemne skutki
wynikaj¹ dla jednostki z samego rozporz¹dzenia, jednostka ta jest wów-
czas równie¿ dotkniêta bezpoœrednio. Je¿eli jednak rozporz¹dzenie pozo-
stawia pañstwu cz³onkowskiemu pewien zakres swobody, zw³aszcza przy
wydawaniu wewnêtrznych przepisów wykonawczych, „bezpoœrednia
dotkliwoœæ" takiego rozporz¹dzenia wobec osób fizycznych i prawnych,
nie wystêpuje, co wyklucza prawo wniesienia skargi do Trybuna³u Spra-
wiedliwoœci74.
Znacznie bardziej skomplikowany jest drugi warunek, gdy¿ osoba fizycz-
na i prawna musi byæ równie¿ indywidualnie dotkniêta rozporz¹dzeniem.
74 M. Ahit, op. cit., s. 79; M. Schweitzer, W. Hummer, op. cit, s. 152.
129
Wed³ug orzecznictwa Trybuna³u Sprawiedliwoœci jednostka (tj. osoba
fizyczna lub prawna) jest zawsze indywidualnie dotkniêta aktem prawnym,
wtedy gdy odnoœny akt prawny dotyczy jej ze wzglêdu na jej szczególne
cechy osobiste lub dotyczy jej ze wzglêdu na szczególne okolicznoœci
odró¿niaj¹ce j¹ od wszystkich pozosta³ych osób i dlatego wyró¿nia j¹
indywidualnie, jak w przypadku adresatów decyzji. Osoba fizyczna lub prawna
musi byæ zindywidualizowana ze wzglêdu na jej szczególne cechy osobiste
lub ze wzglêdu na szczególne okolicznoœci, które decyduj¹ o jej przynale¿-
noœci do zamkniêtego krêgu osób spe³niaj¹cych te same warunki. Ten kr¹g
osób musi byæ zamkniêty w chwili wydania rozporz¹dzenia. Je¿eli na przy-
k³ad rozporz¹dzenie dotyczy importerów okreœlonego i tego samego pro-
duktu, którzy z³o¿yli wnioski o zezwolenia na import tego produktu przed
up³ywem ustalonego terminu, to mamy do czynienia z zamkniêtym w chwili
wydania rozporz¹dzenia krêgiem osób75. Osoby te s¹ zindywidualizowane
poprzez z³o¿enie wniosków w ustalonym terminie, a ich kr¹g nie mo¿e ju¿
ulec powiêkszeniu. Warunek „indywidualizacji" nie by³by spe³niony, gdyby
rozporz¹dzenie dotyczy³o tych importerów tego samego produktu, którzy
wnioski takie sk³adaliby w przysz³oœci. Jeœliby nawet kr¹g wszystkich im-
porterów tego samego produktu by³ w rzeczywistoœci zamkniêty i policzal-
ny, to i tak warunek indywidualizacji nie zosta³by spe³niony, gdy¿ rozporz¹-
dzenie mia³oby do nich zastosowanie na podstawie sytuacji obiektywnej
pod wzglêdem prawnym i faktycznym. Inaczej mówi¹c: sam fakt, ¿e da siê
ustaliæ liczbê adresatów rozporz¹dzenia, nie decyduje jeszcze o ich indywi-
dualizacji w rozumieniu art. 23076.
Na marginesie powy¿szego i uprzedzaj¹c opis dalszych postêpowañ przed
Trybuna³em, mo¿na tu zauwa¿yæ, ¿e osoby fizyczne i prawne maj¹ jeszcze
inne mo¿liwoœci obrony przed rozporz¹dzeniami o negatywnych dla nich
skutkach, ale ju¿ nie w ramach skargi bezpoœredniej, a w ramach postêpo-
wañ przewidzianych w art. 234 (d. art. 177) i art. 241 (d. 184) Traktatu WE
(np. osoba fizyczna lub prawna bêd¹ca stron¹ w procesie przed s¹dem
pañstwowym mo¿e spowodowaæ, ¿e s¹d ten zwróci siê do Trybunatu Spra-
wiedliwoœci z pytaniem co do wa¿noœci rozporz¹dzenia). Postêpowania te
s¹ omówione ni¿ej.
Skarga bezpoœrednia przys³uguje osobom fizycznym i prawnym równie¿
przeciwko decyzji skierowanej do innej osoby, a która to decyzja dotyczy
jej bezpoœrednio i indywidualnie. Tak¹ osob¹ trzeci¹ jest z regu³y pañstwo
75 M. Ahit, op. cit., s. 80-81; M. Schweitzer, W. Hummer, op. cit., s. 151-152.
76 M. Ahit, op. cit., s. 80.
130
cz³onkowskie. W tych przypadkach ³atwiej jest ustaliæ osobê fizyczn¹ lub
prawn¹ bezpoœrednio i indywidualnie dotkniêt¹, gdy¿ ju¿ w postêpowaniu
poprzedzaj¹cym wydanie decyzji przez Komisjê mo¿e byæ wiadome, w od-