Na placu midzy budynkiem Spki a drew-
nianym kocikiem miecia si? dawna sie-
dziba zakopiaskiej stray ogniowej. Drew-
niany budynek z wie obserwacyjn roze-
brano w 1940 r.
Naprzeciwko wejcia do kocista i starego
cmentarza (rozdz. III-9) do ul. K-ocieliskiej
dochodzi ul. Kocielna.
Po prawej stronie skrzyowana na niewiel-
kim skwerze ronie niezbyt okazaa lipa.
Drzewo to posadzono uroczycie l czerwca
1919 r. na gruncie ofiarowanym przez Jzefa
Sieczk, dla uczczenia odzyskania niepodle-
goci przez Polsk, nadajf mu nazw
Drzewko Wolnoci".
Na przeciwlegym rogu wznosi si stylowy
dom wybudowany w 1943 r. wedug pro-
jektu arch. Jerzego Mokrzyskiego. Obecnie
mieci si tu restauracja przedsibiorstwa
Konsumy", za do polowy lat siedemdzie-
sitych byt popularny bar Gazdu". Stan
on na miejscu zburzonego w 1940 r. budyn-
ku, wzniesionego staraniem ks. J. Stolar-
czyka w 1851 r., w ktrym miecia si
organistwka i szkoa parafialna. Po wybu-
dowaniu organistwki przy nowym, muro-
wanym kociele, budynek ten zajta stra
ogniowa, wykorzystujc go na stajnie oraz...
siedzib pierwszej szkoy muzycznej, pro-
wadzonej przez zakopiaskie Towarzystwo
Muzyczne (wspdziaajce ze stra) do
1904 r. Na ssiedniej parceli przy ul. Ko-
cielnej do 1941 r. miecia si inna szko-
a - ydowski cheder. Obok staa drewniana
bnica-jedna z trzech w Zakopanem.
Nastpnym budynkiem przy ul. Kocielnej,
rozebranym podczas .okupacji, bya willa
Alicji i Zbigniewa Miskich, mieszczca si
na zakrcie koo dzisiejszego zakadu usu-
gowego Eldom". W l. 1927-39 funkcjono-
waa tu tzw. Fundacja Miskich pod zarz-
dem Kasy im. J. Mianowskiego i Muzeum
Tatrzaskiego. Dom i zoona na procent w
banku kwota suyy kilkutygodniowym
pobytom w Zakopanem dla wyrniajcych
si studentw malarstwa i niezamonych
artystw-malarzy. W zamian za utrzymanie
stypendyci ofiarowywali Fundacji jedn
swoj prac. Dom rozebrano w 1940 r., a
zbiory przepady.
Powracamy do gwnego cigu ul. Kocieli-
skiej. W duym ogrodzie ssiadujcym ze
starym kocioem, mieci si obecnie Pas-
twowe Przedszkole Nr 5, z ktrym dziel
swj dom Siostry Felicjanki (ul. Kocieliska
4). Budynek ten zosta wzniesiony staraniem
ks. Kazimierza Kaszelewskiego w 1910 r. na
miejscu pierwszej plebanii, wybudowanej w
1851 r.
Plebania za czasw ks. Stolarczyka byla
70
II. Trasy
Trasa 2. Krupwki - Kocieliska - Droga do Rojw - Ubocz - Powstacw
lskich - ks. K. Kaszelewskiego - Kocieliska - Krupwki
wanym orodkiem ycia nie tylko religijne-
go, lecz take towarzyskiego i kulturalnego.
Do obowizkw grzeczniociowych, chtnie
spenianych przez wszystkich przyjezdnych,
naleao odwiedzenie ks. proboszcza ju w
pierwszych dniach pobytu w Zakopanem.
Obowizku tego nie zaniedbywali nawet
przedstawiciele rodw panujcych. U Sto-
larczyka dowiadywano si wszystkich miejs-
cowych nowinek, rozpytywano o adresy
znajomych, szukano porednictwa w zdoby-
waniu odpowiedniej kwatery pod Giewon-
tem. Na dugie pogwarki zachodzi tu Tytus
Chaubiski, przyjanicy si z plebanem od
1873 r., kiedy to wydar proboszcza z rk
mierci podczas epidemii cholery. Bywali
literaci i malarze, aktorzy, politycy i dziaa-
cze turystyczni.
Jzef Stolarczyk (1816-93) przyby do
Zakopanego z Tarnowa w 1848 r. jako
' pierwszy proboszcz nowo zaoonej parafii,
na ktrej czele sta przez lat bez mata
pidziesit. Rozbudowa drewniany ko-
ciek i zaoy podwaliny nowej, murowanej
wityni, frzede wszystkim jednak, dosko-
nale rozumiejc psychik grali, potrafi
szybko zdoby dla siebie prawdziwe uznanie
i szacunek, a dla Kocioa - rzesze wiernych.
Stolarczyk przyczyni si znacznie do spo-
pularyzowania Zakopanego i do stworzenia
tu pierwszej bazy dla goci: on to namwi
grali do wynajmowania domw letnikom,
wyjania im take pierwsze zasady higieny.
Z pasj uprawia turystyk, grsk i zwiedzi
wicej szczytw, ni niejeden wczesny
zawodowy przewodnik. Dokona pierwszego
wejcia na Baranie Rogi, jako jeden z pier-
wszych Polakw by na Lodowym Szczycie i
na Gierlachu. Nalea do grona zaoycieli
Towarzystwa Tatrzaskiego i by jego
aktywnym dziaaczem. Stal si naturalnym
cznikiem pomidzy gralami a przyjezd-
nymi i utrzymujc znajomo z wieloma
wybitnymi osobistociami wiata nauki i
kultury, za ycia jeszcze trafi do legendy.
Tutaj wanie, na starej plebanii przez kil-
kadziesit lat spisywa kronik parafii zako-
piaskiej - dokument o podstawowym zna-
czeniu dla badaczy dziejw Zakopanego.
Zosta pochowany na zaoonym przez sie-
bie starym cmentarzu.
Po wybudowaniu nowej plebanii, koo
murowanego kocioa przy Krupwkach,
star rozebrano, a na tym miejscu ks. Kasze-
lewski wybudowa dom dla ss. Felicjanek.
Tam te przeniesiono prowadzon przez nie
ochronk dla dzieci, zaoon ju w 1900 r. i
pocztkowo mieszczc si przy murowa-
nym kociele. Ochronka, poczona z
domem dla sierot, przetrwaa do II wojny
wiatowej, a obecnie jej tradycje kontynuuje
przedszkole. Przed I wojn wiatow mie-
cia si tam te szwalnia, w ktrej 30 gralek
ksztacio si w sztuce haftu i szycia.
W prawo odchodzi ul. ks. Kaszelewskiego,
ktrdy wraca bdziemy ze spaceru.
71
II. Trasy
Trasa 2. Krupwki - Kocieliska - Droga do Rojw - Ubocz - Powstacw