W odniesieniu do spó³ek, sprawy nabycia i zbycia œrodków trwa³ych mog¹
byæ regulowane w spó³kach z o.o. - w umowie, a w spó³kach akcyjnych - w
statucie.
W problematyce obrotu nieruchomoœciami, które zawsze stanowi¹ w
rozumieniu przepisów finansowych - œrodki trwa³e, nale¿y uwzglêdniaæ
uregulowania zawarte w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce
gruntami i wyw³aszczaniu nieruchomoœci (j.t. Dz.U. z 1991 r. Nr 30, poz.
127), w tym w ustawie z dnia 29 wrzeœnia 1990 r. o zmianie ustawy o
gospodarce gruntami i wyw³aszczaniu nieruchomoœci (Dz.U. Nr 79, poz. 464).
Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. w brzmieniu ustalonym ustaw¹ z dnia 29
wrzeœnia 1990 r. normuje gospodarkê gruntami nierolniczymi, przez które
rozumie siê grunty zabudowane i grunty przeznaczone w planach
zagospodarowania przestrzennego na cele zabudowy. Chodzi o zabudowê
stanowi¹c¹ budowle i urz¹dzenia s³u¿¹ce do funkcjonowania miast i wsi oraz
inne budowle i urz¹dzenia o znaczeniu krajowym lub regionalnym. Ustawa nie
obejmuje natomiast gruntów zabudowanych wchodz¹cych w sk³ad gospodarstw
rolnych, pañstwowych gospodarstw leœnych oraz gruntów po³o¿onych na
obszarach oznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego wy³¹cznie
na cele rolne i leœne.
W ustawie tej znajdujemy regulacje dotycz¹ce rozporz¹dzania gruntami
stanowi¹cymi w³asnoœæ Skarbu Pañstwa lub w³asnoœæ gminy w drodze sprzeda¿y,
oddawania w u¿ytkowanie wieczyste, u¿ytkowanie, dzier¿awê lub najem.
Ponadto ustawa ta normuje sprawê podzia³u takich nieruchomoœci,
odp³atnoœci za nabycie w³asnoœci, u¿ytkowania wieczystego, u¿ytkowania,
zarz¹du, wreszcie sprawy wyw³aszczania oraz prawa pierwokupu.
W ustawie z dnia 29 wrzeœnia 1990 r. o zmianie ustawy z dnia 29 kwietnia
1985 r. o których wy¿ej, w art. 2 zawarte s¹ unormowania wzmacniaj¹ce
pozycjê prawn¹ dotychczasowych u¿ytkowników w tym podmiotów sprawuj¹cych
zarz¹d. Chodzi mianowicie o to, ¿e w œwietle cyt. przepisu prawo zarz¹du
nieruchomoœci¹ ustanowione na rzecz przedsiêbiorstwa pañstwowego z mocy
prawa przekszta³ca siê w prawo u¿ytkowania wieczystego w odniesieniu do
gruntów, natomiast w odniesieniu do znajduj¹cych siê na tych gruntach
budynków w prawo w³asnoœci.
Podobna regulacja wprowadzona zosta³a ustaw¹ z dnia 30 sierpnia 1991 r. o
waloryzacji udzia³ów cz³onkowskich w spó³dzielniach i zmianie niektórych
ustaw (Dz.U. z 1991 r. Nr 83, poz. 373) w odniesieniu do spó³dzielni.
Mianowicie spó³dzielnie, z wyj¹tkiem spó³dzielni mieszkaniowych maj¹ prawo
do otrzymania w u¿ytkowanie wieczyste dotychczas u¿ytkowanych gruntów
pañstwowych, zaœ w odniesieniu do budynków - prawa w³asnoœci.
Stwierdzenie nabycia w³asnoœci budynków przez przedsiêbiorstwa pañstwowe
czy spó³dzielnie mo¿e nast¹piæ wówczas, gdy wyka¿¹, ¿e nak³ady zwi¹zane z
ich wzniesieniem zosta³y przez te podmioty sfinansowane. Dotychczas w tym
zakresie nie ma normatywnej regu³y dowodowej, ale wydaje siê, ¿e w
przypadkach braku dowodów negatywnych, winno zafunkcjonowaæ domniemanie
pokrycia kosztów przez podmiot sprawuj¹cy zarz¹d lub u¿ytkowanie.
12. S³ownik pojêæ prawnych
najczêœciej u¿ywanych w profesjonalnej praktyce gospodarczej
Akcja - papier wartoœciowy stanowi¹cy dowód w³asnoœci w spó³ce akcyjnej.
Wyró¿nia siê akcje imienne wystawione na nazwisko konkretnego
akcjonariusza, na okaziciela i uprzywilejowane daj¹ce pierwszeñstwo przed
innymi akcjami.
Akredytywa - forma polegaj¹ca na wydzieleniu przez bank okreœlonej sumy
pieniê¿nej znajduj¹cej siê na r-ku bankowym klienta, celem zabezpieczenia i
finansowania okreœlonych p³atnoœci, np. z tyt. dostaw.
Amortyzacja - to okresowe odpisy od wartoœci œrodków trwa³ych
odpowiadaj¹ce stopniu zmniejszania siê ich wartoœci, odnoszone w ciê¿ar
kosztów dzia³alnoœci danego podmiotu.
Bilans - sprawozdanie finansowe sporz¹dzane na dzieñ zamkniêcia ksi¹g
rachunkowych wg obowi¹zuj¹cego wzoru i zasad przepisów o prowadzeniu
rachunkowoœci.
Cena - jest to wartoœæ towaru przeznaczonego do sprzeda¿y. Wartoœæ
uzgodniona przez strony staje siê cen¹ umown¹.
Cenowe klauzule - c. loco sprzedawca - oznacza, ¿e koszty odbioru towaru
obci¹¿aj¹ kupuj¹cego.
c. franco - oznacza miejsce do którego ponosi koszty sprzedawca, np.
franco stacja przeznaczenia.
Czek - jest pisemnym poleceniem zap³aty zwróconym do trasata, w formie
przewidzianej przez prawo czekowe podpisanym przez wystawcê.
D³ug - przedmiot œwiadczenia w stosunku zobowi¹zaniowym.
D³u¿nik - to podmiot stosunku prawnego (zobowi¹zania) zobowi¹zany do
œwiadczenia.
Dyskonto - nabycie papieru wartoœciowego po potr¹ceniu pewnej czêœci sumy
nominalnej.
Dywidenda czêœæ zysku z dzia³alnoœci podmiotu (spó³ki kapita³owej czy
nawet spó³dzielni) przypadaj¹ca wspólnikowi czy te¿ cz³onkowi.
Faktura - dokument stanowi¹cy podstawê rozliczenia siê za spe³nione
œwiadczenia niepieniê¿ne.
Gie³da - miejsce na którym dokonuje siê transakcji sprzeda¿y papierów
wartoœciowych (g. pieniê¿na) czy te¿ towarów (g. towarowa).
Kara umowna - jest to substytut odszkodowania zastrze¿ony w umowie w
przypadku powstania szkody wskutek niewykonania lub nienale¿ytego wykonania
zobowi¹zania.
Norma prawna -jest to regu³a zachowania zbudowana z przepisów prawnych wg
okreœlonego wzoru. Przyk³adowo w strukturze trójelementowej wyró¿nia siê:
a) hipotezê oznaczaj¹c¹ stan faktyczny, b) dyspozycjê okreœlaj¹c¹ sposób
zachowania siê strony, c) sankcjê okreœlaj¹c¹ skutki niezgodnego z