Jeszcze w roku 1977 autorytety w dziedzinie chemii nie były ostatecznie przekonane, że rodnik ponadtlenkowy „działa jako substancja niszcząca i cytotoksyczna wobec żywych komórek".
Aż do roku 1969 dla większości biologów była nie do przyjęcia myśl, że niebezpieczne wolne rodniki są obecne w biologicznym układzie człowieka. Uważali, że źródła choroby znajdują się poza organizmem i że nie j est ona produktem ubocznym normalnych czynności biologicznych. W tym czasie wyizolowano z krwinek czerwonych białko o nieokreślonej funkcji, zawierające miedź. Wykryto następnie, że białko to zawiera również cynk. Był to enzym łączący dwie cząsteczki rodnika ponadtlenkowego, w wyniku czego powstawała jedna cząsteczka nadtlenku wodoru i jedna cząsteczka tlenu. Białko to nazwano dysmutazą ponadtlenkową (ang. Superoxide Dismutase - SOD) dzięki jej właściwościom łączenia dwóch cząsteczek rodnika ponadtlenkowego.
Ponieważ podjednostką SOD jest rodnik ponadtlenkowy, czyli wolny rodnik, stało się oczywiste, że w układzie biologicznym występuje normalnie co najmniej jeden wolny rodnik. Dzięki temu rewelacyjnemu odkryciu rozpoczęły się intensywne badania w tej dziedzinie biologii, otwierając nową drogę dalszym odkryciom. Wkrótce wykryto inne wolne rodniki. Odkryto także substancje, które je usuwały (tzw. wymiatacze wolnych rodników).
Co ważne, stwierdzono, że wolne rodniki mają wpływ nie tylko na prawidłową przemianę tlenu, ale także na zdolności zwalczania chorób wykazywane przez krwinki białe, wytwarzane specjalnie w celu neutralizacji atakujących mikroorganizmów. Stwierdzono wówczas, że rodnik ponadtlenkowy i rodnik hydroksylowy są czynnikami stanowiącymi przyczynę nie tylko wielu chorób zwyrodnieniowych, ale także procesu starzenia się. A więc w końcu wróciliśmy do punktu wyznaczonego w roku 1954 przez dra Harmana.
Test HLB: po stwierdzeniu roli wolnych rodników w biologii człowieka, możliwość wykrycia ich, poprzez badanie pozostawionych przez nie śladów, nabrała ogromnego znaczenia dla lekarzy. Prostym badaniem jest test HLB krwi. Dzięki zmianom zachodzącym w skrzepie krwi, badanie to wykrywa aktywność takich reaktywnych substancji utleniających, jak rodnik ponadtlenkowy, nadtlenek wodoru i rodnik hydroksylowy. Podłoże biochemiczne tych zmian można wytłumaczyć naukowo i określić klinicznie przez porównanie testów próbek krwi osób zdrowych i pacjentów cierpiących na różne choroby zwyrodnieniowe. Typowym przykładem są zmiany obserwowane u pacjentów z postępującym procesem nowotworowym. Test HLB nie tylko stanowi badanie wykazujące obecność utleniaczy, ale także służy do kontrolowania postępów leczenia.
WPROWADZENIE DO ZAGADNIENIA PARADOKSU TLENOWEGO
Przyjmując teorię holistyczną „organizmu jako całości" - będącą kluczem do zachowania jak najlepszego zdrowia, lekarze zaczynają zwracać się ku teoriom alternatywnym. Jednym z fascynujących nowych odkryć jest paradoks tlenowy i próby wykorzystania go dla dobra organizmu. Kiedy zrozumiesz, na czym polega i jak jemu przeciwdziałać, dosłownie zmieni to życie twoje i twoich najbliższych.
W rozdziale 2 omówiono badania nad tlenem i wyjaśniono, dlaczego może być on dla organizmu człowieka jednocześnie korzystny i potencjalnie toksyczny. Jeśli chcesz zrozumieć paradoks tlenowy, po prostu odwróć stronę.
2. OKSYDOLOGIA
Oksydologia, nauka o tlenie i wykorzystaniu go przez organizm, odkryła fascynujący paradoks. Wiemy wszyscy, że tlen jest niezbędny do życia dla ludzi, jednak gdy organizm go wykorzystuje, tlen zaczyna być zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem, ponieważ powstają niebezpieczne wolne rodniki. Dlaczego tlen, tak niezbędny dla naszego istnienia, może być jednocześnie naszym wrogiem?
METABOLIZM TLENOWY
Metabolizm tlenowy (aerobowy) albo przemiana tlenowa to proces, w którym organizm zamienia tlen w energię. Wdychamy powietrze, a nasze płuca pobierają z niego tlen. Krew (a ściśle - hemoglobina) wychwytuje tlen i przenosi go do każdej komórki ciała. Każda komórka zużywa tlen do wytworzenia energii potrzebnej do wykonywania swoich zadań. Jest to przyczyna, dla której we wszystkich kasetach z nagranymi ćwiczeniami fizycznymi przykłada się tak wielką wagę do aerobiku -jest to bowiem ten rodzaj ćwiczeń, który pobudza przemianę tlenową, a ta z kolei daje nam energię do działania.
UTRATA TLENU
Tlen jest źródłem życiowej energii, ale mamy z nim kłopoty. Nie otrzymujemy go w dostatecznej ilości. Lasy wytwarzające tlen w ostatnich latach ulegają zniszczeniu. Nowoczesna technologia przemysłowa zanieczyszcza powietrze, zmniejszając jeszcze bardziej zasoby tlenowe Ziemi. W ciągu minionych kilkuset lat zapasy tlenu w atmosferze ziemskiej zmniejszyły się prawie o 50%.
Większość chorób nie mogłaby rozwijać się w środowisku bogatym w tlen. Udowodniono to w odniesieniu do raka. Jeśli w komórkach znajduje się dostateczna ilość tlenu, rak i inne choroby zwyrodnieniowe nie mogą się rozwijać.