Dzieci z dysleksją było 9-10 procent (klasy IV Gdańsk - 9,2
procent,
klasy IV wieś - 10,9 procent, klasy "0' Gdańsk -10 procent), dysortografia występowała częściej 13 - 6 procent (klasy IV Gdańsk - 13,1
procent, klasy IV wieÅ› - 16,7 procent), dysgrafia - 4 procent (klasy IV
Gdańsk - 3,8 procent). W klasach "0" - 4,6 procent dzieci nie tylko nie
opanowało umiejętności czytania ale nawet nie znało wielu liter.
37
3. Czy często trudności w czytaniu i pisaniu występowały jednocześnie?
Najczęściej u uczniów klas czwartych (w mieście i na wsi) występu-ją skojarzone trudnośi w czytaniu i poprawnym pisaniu (70 - 72
procent).Jednoczesne występowanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii
stwierdzono u 23 procent grupy dzieci ze specjalnymi
trudnościami w
czytaniu i pisaniu. W starszych klasach zaczynają dominować trudno-
ści w poprawnym pisaniu, częstość przypadków dysleksji zmniejsza się.
4. Jaka jest przyczyna rozbieżności wyników badań nad częstością występowania dysleksji uzyskanych przez różnych badaczy?
Jednym z głównych powodów było stosowanie odmiennych kryteriów przy doborze grupy badanej, np. badano dzieci w różnym wieku.
Niektórzy badacze włączali do badań dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna, obejmując badaniami dzieci z tzw. szeroko rozumianej normy. Nie było też jednolitego kryterium stopnia zaburzeń czytania,
dlatego też badania mogły być prowadzone przy zastosowaniu bardzo ostrych kryteriów selekcji, np. uzyskanie "ilorazu czytania"
w
tekście czytania o wartości 70 (lub poniżej) i wówczas o dysleksji 22
orzekano tylko w ciężkich przypadkach.
Autorzy nie dysponujący testami czytania (np. w Polsce) rozpozna-wali dysleksję gdy występowała w znacznie łagodniejszej formie. I tak
w Czechach i na Słowacji odsetek dysleksji ocenia się wg Próby Czytania Z. Matejćka na 2 procent, lecz autor ten podaje, że jest on
znacznie wyższy gdy weźmiemy pod uwagę przypadki o łagodnie-szym nasileniu tych trudności. Także L. Schenk-Danzinger podaje, że dzieci z poważniejszymi trudnościami w czytaniu jest 4 procent, trudności zaś w mniejszym nasileniu występują u 18 procent dzieci w wieku szkolnym.
O wynikach decydował też sposób doboru grupy, np. S. Plavec w Jugosławii badał dzieci wskazane przez nauczyciela, jako źle czytaja-ce i piszące. Uważa on, że gdyby zbadano całą grupę reprezentatywną, wyniki wzrosłyby o 2,5 procent.
Kolejny powód rozbieżności wyników to stosowanie różnych metod diagnostycznych do badania funkcji leżących u podstaw czytania i pisania, których zaburzenia warunkują dysleksję i dysortografię.Odmienna struktura języka może tu również odgrywać istotną rolę.
38
Autorzy czescy utrzymują, że języki fonetyczne o wyższej zgodności między tekstem mówionym a pisanym (dokładniejsza odpowiedniość pomiędzy literą a głoską) są łatwiejsze dla dzieci i mniej jest wówczas przypadków dysleksji i dysortografii.
5. Jaki jest stopień stałości odsetka dzieci z dysleksją, dysortografią
i dysgrafiÄ…?
Odsetek ten może się zmieniać zależnie od poziomu opieki nad dzieckiem, szczególnie w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym.
Dotyczy to objęcia oddziatywaniem korekcyjno-wyrównawczym "dzieci ryzyka dysleksji", a więc dzieci, których rozwój psychomotoryczny postępuje nieharmonijnie, u których stwierdza się parcjalne opóźnienia rozwoju niektórych funkcji. Wyrównanie tych opóźnień do okresu podjęcia nauki szkolnej może zapobiec wystąpieniu dysleksji lub osłabić jej objawy, tym samym obniżyć odsetek dzieci z dysleksją w populacji uczniów. Być może badania przeprowadzone w Polsce obecnie przyniosłyby bardziej optymistyczne wyniki, niż relacjonowa-ne sprzed 10-20 lat, w związku z objęciem dzieci 6-letnich opieką w klasach "0" i większą świadomością nauczycieli na temat specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
6. Czy każdy nauczyciel ma szansę zetknąć się z dzieckiem dyslektycznym?
Oczywiście. Wynika to z uprzednio podanych statystyk. W każdej klasie 30-osobowej z reguły jest jedno takie dziecko (4
procent), a
może być 1-3 dzieci (10 procent ) ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania, o różnym stopniu nasilenia. Zdarza się, że 23
takich dzieci jest więcej. Warto pamiętać, że w tej samej klasie znajdą
się również dzieci źle czytające i piszące z innych powodów, np.
opóźnienia w rozwoju umysłowym (inteligencja niższa niż przeciętna), zaniedbania ze strony środowiska rodzinnego itp.Tak więc obecność dziecka dyslektycznego w klasie to nie przypadek lecz prawidłowość statystyczna.
.
39
V. ETIOLOGIA - PIERWOTNE PRZYCZYNY
DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ