piet�gniarka,lekarz,pmcownik laboratorium, solowa
- Pracownik s�u�by --. pacjent zdrowia
Ryc. 14.1. Droga transmisji zaka�e� szpitalnych.
Tabela 14.9. Zasady bezpiecznego post�powania z materia�em zaka�onym (lub nieznanym)
Wszelkie czynno�ci (badanie pacjenta, pobieranie materia�u do badania, wykonywanie zabieg�w z naruszeniem ci�g�o�ci tkanek, badanie laboratoryjne lub sekcyjne), podczas kt�rych dochodzi, lub mo�e doj��, do kontaktu z krwi� nale�y wykonywa� po zastosowaniu indywidualnych �rodk�w ochronnych (r�kawiczki, maski, czepki, odzie� ochronna wielokrotna i jednorazowa, obuwie - zale�nie do rodzaju zabiegu)
Porody naturalne trzeba traktowa� jak post�powanie inwazyjne i stosowa� takie �rodki zapobiegaj�ce, jak opisano wy�ej
R�kawiczki powinny by� zmieniane po wykonaniu ka�dego zabiegu (badania, pobrania materia�u)
R�ce i powierzchnie cia�a po kontakcie z krwi�, p�ynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami oraz po zdj�ciu r�kawiczek nale�y umy� myd�em i bie��c� wod� i podda� dezynfekcji
Pracownicy ze zmianami chorobowymi naruszaj�cymi ci�g�o�� pow�ok sk�rnych i b�on �luzowych (orzodzenia, zranienia) nie mog� wykonywa� zabieg�w zwi�zanych z naruszeniem ci�g�o�ci tkanek pacjenta oraz czynno�ci zwi�zanych z badaniem materia�u lub usuwaniem materia�u i z czyszczeniem sprz�tu zaka�onego
Do pipetowania materia��w potencjalnie zaka�onych nale�y stosowa� pipety automatyczne. Nie wolno pipetowa� ustami!
Osoby dokonuj�ce sekcji zw�ok os�b zaka�onych HIV powinny u�ywa� zawsze podw�jnych r�kawic oraz dodatkowo wodoodpornych fartuch�w i masek os�aniaj�cych ca�� twarz Zabiegi stomatologiczne powinny by� wykonywane z u�yciem indywidualnych �rodk�w ochrony (adekwatnie do rodzaju zabiegu), a k�tnice i prostnice musz� by� poddane sterylizacji po ka�dym u�yciu r
Materia�y stomatologiczne, takie jak wyciski lub rejestratory zgryzu, powinny by� poddane umyciu i dezynfekcji po ka�dym pacjencie oraz przed przekazaniem do protezowni
Spos�b gromadzenia, oznakowania, transportu i usuwania lub wymiany materia��w, zu�ytego sprz�tu i �rodk�w ochrony osobistej, bielizny indywidualnej i po�cielowej chorych powinien by� �ci�le okre�lony, a realizacja powinna by� systematycznie kontrolowana
t Proces mycia i dezynfekcji narz�dzi, sprz�tu wielokrotnego u�ytku, szk�a laboratoryjnego powinien by� prowadzony w automatach myj�cych. Pozwala to na rezygnacj� z zabieg�w dezynfekcyjnych przed myciem r�cznym i zlikwidowanie sytuacji ryzyka dla personelu wykonuj�cego t� czynno��
Wszelkie powierzchnie zanieczyszczone materia�em zaka�onym oraz powierzchnie, na kt�rych opracowywano taki materia� nale�y podda� dezynfekcji za pomoc� roztwor�w �rodk�w chemicznych
Skuteczno�� proces�w sterylizacji i dezynfekcji powinna by� systematycznie kontolowana
298
Od momentu opisania tej drogi zaka�enia zastosowano bardzo piele et.:pl~~ post�powania, prowadz�cych do eliminacji materia�u zaka�onego i zapobieg~niu jego transmisji.
Polegaj� one na:
~ Uzale�nieniu pobrania krwi od poddania si� obowi�zuj�cym badaniom i rezygnacji z dawc�w wykazuj�cych obecno�� przeciwcia� lub antygen�w albo obu tych marker�w infekcji. W odniesieniu do os�b wykazuj�cych op�nienie serokonwersji ta metoda jest niewystarczaj�ca. Istnieje wi�c mo�liwo�� pobrania krwi (a tak�e tkanek lub kom�rek) od osoby zaka�onej. Stwarza to potencjalne niebezpiecze�stwo transmisji zaka�enia. Podczas pobierania i diagnozowania krwi lub materia�u tkankowego nale�y zachowa� takie same �rodki profilaktyczne, jak przy post�powaniu z materia�em, co do zaka�enia kt�rego jeste�my pewni (WHO). Czynno�ci te stanowi� czynnik ryzyka dla pracownik�w transfuzjologii i diagnostyki.
Rezygnacji z dawc�w nale��cych do grup ryzyka (narkomani, homoseksuali�ci, biseksuali�ci, partnerzy seksualni zaka�onych HIV, biseksualist�w i chorych na hemofili�, prostytutki oraz okresowo osoby z tatua�em, leczone akupunktur�, powracaj�ce z miejsc odosobnienia, rejon�w epidemii), w�r�d kt�rych zaka�enie jest znaczne.
~ Zmianach w preparatyce krwi, polegaj�cych na selektywnej filtracji krwinek oraz na opracowaniu termicznym preparat�w bia�kowych. Ten spos�b post�powania wydatnie zmniejsza niebezpiecze�stwo wynikaj�ce ze zjawiska op�nionej serokonwersji, ale go nie likwiduje.
~ Opracowaniu zasad bezpiecznego post�powania z materia�em zaka�onym (zosta�y om�wione w tab. 14.9) od chwili jego pozyskiwania do czasu zabezpieczenia (utylizacji) (opr�cz materia�u, r�wnie� sprz�tu, odzie�y i �rodk�w ochronnych oraz aparatury).
Zbieraniu szczeg�owych wywiad�w ze zwr�ceniem uwagi na elementy epidemiologiczne (wyst�powanie chor�b wskazuj�cych na AIDS, ryzykowne zachowania zdrowotne, przynale�no�� do grup ryzyka) i adekwatne do wynik�w wywiadu post�powanie.
i Mo�liwo�ci wykonania bada� laboratoryjnych (za zgod� pacjenta), wykrywaj�cych markery zaka�enia.
~ Obowi�zku prze�ledzenia los�w krwi pobranej w przesz�o�ci od dawcy, u kt�rego zosta�y wykryte markery zaka�enia HIV.
Obowi�zku powiadomienia stacji krwiodawstwa i wszystkich punkt�w pobieraj�cych o dyskwalifikacji os�b do oddawania krwi.
299
14.3. Czynniki predysponuj�ce do wyst�pienia zaka�e� objawowych u os�b eksponowanych na zaka�enie
w lecznictwie otwartym
Wi�kszo�� przyczyn determinuj�cych powstawanie zaka�e� zwi�zanych z pobytem w szpitalu odgrywa istotn� rol� w zaka�eniach zwi�zanych z dzia�alno�ci� lecznictwa otwartego. Jednak�e czynniki zwi�zane z pacjentem r�ni� si� przede wszystkim okresem przebywania w warunkach ekspozycji na zaka�enie. Jednorazowy pobyt w przychodni (poradni, gabinecie stomatologicznym, zabiegowym, punkcie szczepie� itp.) jest znacznie kr�tszy. Istotn� rol� mo�e wi�c odgrywa� cz�stotliwo�� wizyt.