Według jego metodologia jest
dyscypliną opisową ale również i normatywną i jako taka
bardziej przypomina sztukę niż naukę. Jest to po prostu
filozofia nauki zastosowana w danej dyscyplinie naukowej.
2.2. ZADANIA METODOLOGII N A U K W TEORII
ORGANIZACJI I ZARZÄ„DZANIA
Najogólniejsze zadania metodologii nauki według
K. Ajdukiewicza [1] sprowadzajÄ… siÄ™ do:
- wyróżnienia typów czynności wykonywanych przy
uprawianiu nauk oraz ich analiza, doprowadzajÄ…ca
do definicji zdajÄ…cych sprawÄ™ z tego, na czym
czynności te polegają,
- opisu procedury naukowej stosowanej w różnych
naukach,
- dopatrzenia się zadań do których wykonania,
świadomie lub nie świadomie, zdążają specjaliści
różnych nauk i oparta na tym kodyfikacja norm
poprawnego postępowania w badaniach naukowych.
Te trzy zadania wynikające z nauki jako czynności
stanowiÄ… metodologiÄ™ pragmatycznÄ…. W teorii organizacji
i zarządzania metodologia pragmatyczna zajmuje szczególne
miejsce i ma szerokie zastosowanie. Określa ona dyrektywy
badawcze wynikające z przyjętego systemu założeń
teoretycznych dotyczących sposobu formułowania,
uzasadniania i sprawdzania twierdzeń, formułowania tez,
hipotez i teorii naukowych. Ustala także główne etapy
postępowania badawczego występujące i stosowane w nauce
o zarządzaniu, podając ich kolejność i przebieg.
2.3. C E L E , P R O C E S Y I Z A S A D Y METODOLOGII
W TEORII ORGANIZACJI I ZARZÄ„DZANIA
Współczesna teoria organizacji i zarządzania opiera się
na funkcji antypacyjnej eksponującej elastyczność struktur,
misjÄ™ i strategiÄ™ zarzÄ…dzania oraz wysoki styl i kulturÄ™
organizacyjnÄ…. Generalnie opiera siÄ™ na tezie w burzliwie
zmieniajÄ…cym siÄ™ otoczeniu nie ma gotowych recept
i schematów działania. Konieczna jest nieustanna obserwacja
otoczenia oraz wnętrza organizacji, aby dokonywać aktywnej
adaptacji" [8,16].
2.3.1. Istota i cele organizacji w metodologii
szczegółowej
Organizacja w dyscyplinie nauki o zarzÄ…dzaniu jest
spostrzegana i rozpatrywana jako względnie wyodrębniony
system społeczny, w którym dysponujący zasobami tworzą
strukturę umożliwiającą realizację wyznaczonego celu
(zadania). W sensie ogólnym można przyjąć,
że ... „organizacja to uporządkowanie materii w przestrzeni
i zdarzeń w czasie" [8,16]. Współcześnie nazwą organizacja
obejmuje się każdy przedmiot złożony z co najmniej dwóch
elementów, pomiędzy którymi dokonała się specjalizacja
w procesie realizacji jakichś pożądanych zdarzeń [6,14,16].
Można przyjąć zatem (March i Simon [14,16]) organizację jako
system koordynacji działań jednostek i grup, które różnią się
preferencjami, dostępną im informacją, interesami, posiadaną
wiedzÄ… oraz kwalifikacjami [8,15,23,28,32].
Pojęcie organizacja w poznaniu naukowym można
zatem rozpatrywać w znaczeniu rzeczowym, czynnościowym
i arbitralnym. Znaczenie rzeczowe to instytucja lub grupa
funkcjonalna w skład której wchodzą celowo zorganizowane
zespoły ludzi i rzeczy. Zachodzą w niej procesy realne
(materialne i fizyczne) oraz kierowania, na które składają się
działania informacyjne i decyzyjne [8,14,21]. Organizacja
w znaczeniu rzeczowym to każdy podmiot gospodarczy
stanowiący lub wchodzący w skład jakiejś określonej
organizacji.
Organizacja w sensie czynnościowym to celowy proces
zgrupowania ludzi i rzeczy do sprawnego osiÄ…gania
założonych celów. Jest to więc organizowanie, polegające na
tworzeniu organizacji i celowym koordynowaniu czynności,
działań, pracy i służby. Organizacja w sensie atrybutowym
eksponuje właściwości rozpatrywanej organizacji. Badamy
i oceniamy pozytywne i negatywne, istotne lub nieistotne,
dobre lub złe, sprawne lub niesprawne, oszczędne lub
rozrzutne działania. Organizowanie w badaniach naukowych
to proces tworzenia organizacji, takiej całości, której wszystkie
składniki przyczyniają się do powodzenia całości. Według
polskich prakseologów T. Kotarbińskiego i J. Zieleniewskiego
organizacja to system, którego uporządkowanie polega,
przede wszystkim na tym, że funkcjonalnie zróżnicowane jego
części w zasadzie współprzyczyniają się do powodzenia
całości, a powodzenie całości jest istotnym warunkiem
powodzenia części [8,16,32]. Z powyższego wyraźnie wynika,
iż organizację należy traktować (badać, rozpatrywać) jako
całość, której części współprzyczyniają się do jej powodzenia,
a całość do powodzenia części.
2.3.2. Istota i cele zarzÄ…dzania w metodologii
szczegółowej
Zarządzanie według A.K. Koźmińskiego [15] jest swego
rodzaju konstruowaniem rzeczywistości z dostępnych
zarządzającemu elementów: pomysłów, ludzi i relacji między
nimi, instytucji formalno - prawnych, środków materialnych
(maszyn, urządzeń, budynków, materiałów, wyrobów
gotowych, ...) i pieniężnych, a także praw do dysponowania
nimi. W zarządzaniu wyraźnie dąży się do rozwiązań
uwzględniających w działaniu 3xE to jest:
E jako EFEKTYWNOŚĆ,
E jako EKONOMICZNOŚĆ,
E jako E T Y K A W BIZNESIE.
Efektywność to skuteczność zmierzająca do uzyskania
zgodnie z założonymi celami oczekiwanych osiągnięć.
Ekonomiczność rozumiana jest jako osiągnięty efekt stosunku
nakładów do skutku. Etyka w biznesie ujmuje kontekst
wartości etycznych w działaniu organizacyjnym. Działanie