rozwoju opiekuna...

Strona początkowa

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

Je�li tego opiekuna zabraknie w wyniku �mierci, wypadku lub eksperymentu39, istota
taka skupia si� na swym w�asnym ciele i zniekszta�ca w ten spos�b rytua�, kt�ry traci funkcj�
komunikacyjn�, zachowuj�c jedynie funkcj� autosty-mulacyjn� i samouspokajaj�c�.
Mo�na zaobserwowa�, �e zwierz�ta stadne, kt�re zosta�y odizolowane w trakcie rozwoju, przejawiaj�
aut�agresj� przy najdrobniejszej emocji: szczury rozdrapuj� sobie �apy, psy uderzaj� �bami
^J.-M. Delgado, Le Conditionnement du cerueau et la libertf de 1'esp�t, Dessart, 1972. 39 H. F. i M. K.
Harlow, Social Deprivatwn in Monkeys, "Scientific American," listopad 1962.
140
o mur, ma�py k�saj� w�asne nadgarstki i wpychaj� sobie palce do o-czu. U dzieci wczesne braki
spo�eczne wywo�uj� zawsze znaczne zak��cenia biologiczne, umys�owe, endokrynologiczne, a w okresie
p�niejszym prawdziwe skupione na sobie "oczekiwanie na bodziec"40. Najmniejsza emocja wywo�uje u
nich dzia�ania skierowane przeciwko sobie, kt�re, gdy s� zbyt intensywne, mog� doprowadzi� do
samookaleczenia41.
Ostatni czynnik przemocy znajduje si� w otoczeniu -jest nim przeludnienie. W�r�d zwierz�t zag�szczenie
reguluje si� samoistnie, poniewa� stymulacja biologiczna wynikaj�ca z nadmiaru ilo�ciowego,
ograniczenia przestrzeni, ci�g�ych i chaotycznych kontakt�w powoduje, �e regulacja emocji jest
niemo�liwa. U zwierz�t �yj�cych w zbyt zag�szczonym �rodowisku mo�na zauwa�y� problemy
hormonalne oraz zak��cenia w zachowaniu. Ssaki wydzielaj� mniej hormon�w p�ciowych -jelenie
wykazuj� mniej zainteresowania �aniami, szczury w�drowne przestaj� si� rozmna�a�, samice kr�lika
zabijaj� swoje m�ode. To zoboj�tnienie seksualne stanowi najbardziej naturaln� regulacj� urodzin42.
Nadmierne zag�szczenie wywo�uje zwi�kszon� stymulacj� sensoryczn�, kt�ra deformuje ceremonia�.
W�r�d bia�ych czapli w stacji badawczej w Wilhelminenbergu zaobserwowano ceremonia�y groteskowe i
nieskuteczne. Ptaki te rozpoczynaj� gody szalenie intensywn� i brutaln� akcj�, kt�ra przekszta�ca si� w
walk�. Rodzice przestaj� zajmowa� si� ma�ymi. Te za� czaple, kt�re wychowa�y si� jeszcze w �rodowisku
zrytualizowanym, pr�buj� powr�ci� do poprzednich zachowa�43. Ma�py za�, przeniesione na ma�� wysp�,
rozmna�aj� si� bardzo szybko i gdy s�ju� bardzo liczne, zapominaj� o jakimkolwiek zwyczaju. Bij� si�
mi�dzy sob� bez zahamowa�, rani� si� i goni�, nie przestrzegaj� �adnych regu� seksualnych, �yw-
40 M. Erlich, La Mutiiation, PUF, 1990, s. 178.
41 M. Levitt, Dysesthesias and Self-MutiIation in Humans and Sub-Humans. A Reuiew ofdinical and
Experimental Studies, "Brain Research Review", X (1990), s. 247-290.
42J.-J. Christian, The Roles ofEndocrine and Behaworal Factors in the Growth ofMam-malian Populations
[w:] A. Gobman, Comparatwe Endocrinology, Wiley, 1959, s. 71-97.
43 O. Koenig [w:] van Caneghem, op.cit., s. 67.
141
ilo�ciowych czy wychowawczych. Cala grupa zaczyna niedomaga� fizycznie, emocjonalnie i spo�ecznie44.
Najbardziej klasyczne do�wiadczenie pozwalaj�ce zaobserwowa�, jak nadmiar liczebny zak��ca normalne
funkcjonowanie spo�eczne i zniekszta�ca biologi� cz�onk�w grupy, polega�o na wykonaniu "klatki
szcz�cia" dla dwudziestu szczurzych samc�w i tylu� samiczek45. Przewidywano, �e po dwudziestu
siedmiu miesi�cach wygodnej egzystencji w klatce o powierzchni tysi�ca metr�w kwadratowych znajdzie
si� pi�� tysi�cy mieszka�c�w. Ot� liczba osobnik�w nie przekroczy�a nigdy stu pi��dziesi�ciu. Gdy
dochodzi�y do tej ilo�ci, pojawia�y si� zak��cenia biologiczne oraz zaburzenia wsp�ycia, prowadz�ce do
destrukcji grupy i jednostek. Wzajemne stosunki stawa�y si� tak gwa�towne, �e samce walczy�y na �mier� i
�ycie i nawet samiczki, zazwyczaj mniej agresywne, pr�bowa�y si� unicestwia�. Pr�by kopulacji nie by�y
ju� poprzedzane godami, kt�re synchronizowa�y partner�w. Jeden z obserwator�w nazwa� nawet to
po�pieszne sp�kowanie, nie poprzedzone ceremonia�em, "gwa�tem". Samice, coraz mniej p�odne, nie
przygotowywa�y ju� gniazd, rodzi�y gdzie popad�o i porzuca�y swe potomstwo, kt�re natychmiast by�o
po�erane przez osobniki doros�e. Bardzo szybko �miertelno�� w grupie osi�ga�a 90 procent i �ycie
wraca�o do normy dopiero w�wczas, gdy zag�szczenie si� zmniejsza�o. Zanika�o r�wnie� chorobliwe
zachowanie i naturalna przemoc wyzwolona w wyniku odrytualizowania wygasa�a samoistnie, gdy tylko
ekologia spo�eczna pozwala�a na nowo ukszta�towa� si� zwyczajom.
Niepok�j w miastach i na wsi
Ekologi� ludzk� mo�na uzna� za rodzaj peryferyjnej biologii, w kt�rej organizacja �rodowiska oraz
warunk�w mieszkaniowych
44 C. R. Carpenter, The Howlers ofBarro Colorado Island [w:] I. De Vore, Primate Be-hauiw, 1965, s. 250-
291.
45]. B. Calhoun, Population Density and Social Pathology, "Scientific American", CCVI (1962), s. 139-148.
142
kszta�tuje zar�wno informacje sensoryczne.jak i przestrze�, d�wi�ki, �wiat�o, bod�ce uczuciowe oraz
rytmy chronobiologiczne.
Urbanizacja jest z pewno�ci� tym tworem minionych pokole�, kt�ry narzuca ich dzieciom drogi rozwoju.
Przed drug� wojn� �wiatow� by�y na naszej planecie trzy miasta licz�ce ponad osiem milion�w
mieszka�c�w i wszystkie trzy znajdowa�y si� w krajach bogatych. W roku 2000 b�dzie dwadzie�cia jeden
miast o ponad-dziesi�ciomilionowej ludno�ci, z czego osiemna�cie zaludnionych b�dzie przez ludzi
bardzo biednych46. Ta sytuacja demograficzna o okre�lonych efektach ekonomicznych, politycznych,
technicznych i psychologicznych, stanowi rodzaj eksperymentu naturalnego, kt�ry pozwala
zaobserwowa�, �e w�r�d ludzi przeludnienie prowadzi r�wnie� do derytualizacji.
Dwa wieki wysi�k�w pozwoli�y cz�owiekowi utworzy� �rodowisko, kt�re go kszta�tuje! Jak�e ciekawe jest
zjawisko wielkich konglomerat�w miejskich: ucieka si� od ma�ych o�rodk�w, a�eby zaj�� mikroskopijne
miejsce w przeogromnych skupiskach ludzkich. Faktem jest, �e nuda parali�uje mieszka�c�w
wyludnionych miasteczek: praktycznie nic si� w nich nie dzieje, a codzienna rutyna prowadzi do ot�pienia.
Kto� obcy, kto znajdzie si� w takim umieraj�cym miasteczku, staje si� intruzem, s�dzi�, a nawet
agresorem. Obyczaje zamieraj�, ludzie unikaj� si� nawzajem, nie u�miechaj� si� do siebie, ledwo si�
pozdrawiaj�, podczas gdy w miasteczkach, gdzie zwyczaj jest jeszcze obecny, u�ywa si� u�wi�conych
formu�:
"Niech ci� B�g b�ogos�awi" lub "Niech ci B�g sprzyja". Wbrew temu, co si� s�dzi, zaburzenia psychiczne
s� tam intensywniejsze ni� w du�ych miastach. Ostatnio schizofrenik�w w stanie katatonii, kiedy ca�e cia�o
jest jakby sparali�owane, widzia�em w ma�ych miasteczkach alpejskich w G�rnej Prowansji. W takich
w�a�nie mie�cinach, gdzie na dawne obyczaje brak miejsca, samob�jstwa s� najbardziej dramatyczne,
alkoholizm najbardziej degraduj�cy, porywy gniewu ca�kiem szalone, a zak��cenia umys�owe niezwykle
intensywne.

Tematy

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Każdy jest innym i nikt sobą samym.