Wspczeni teoretycy uwaaj, e wygaszenie zachodzi wtedy, gdy wystpuje negatywna kon-tyngencja midzy bodcem warunkowym a bodcem bezwarunkowym. Patrz te. kontyngencja.
wyniku oczekiwanie (putcome expectation) przewidywanie jednostki, e dane zachowanie doprowadzi do podanego skutku. Patrz te skutecznoci oczekiwanie.
wyolbrzymianie (magnificatiori) przecenianie wpywu drobnego negatywnego wydarzenia; bd logiczny dokonywany przez osoby depresyjne.
wyparcie (repressiori) strategia radzenia sobie ze stresem, w ktrej jednostka usuwa ze wiadomoci niechciane myli lub zakazane pragnienia do podwiadomoci.
wypierajca projekcja (disowning projectiori) proces, w ktrym uczucia i dowiadczenia, ktrym dana jednostka osobicie zaprzecza, i ktre s zwykle stumione, przypisywane zostaj innym ludziom.
wytrysk (ejakulacja) (ejaculatiori) silny skurcz mini u podstawy penisa, powodujcy wytrysk nasienia z penisa. Patrz te orgazm.
wyuczona bezradno (learned helplessness) stan charakteryzujcy si oczekiwaniem, e wystpi ze wydarzenia i e nic nie mona zrobi, aby zapobiec ich wystpieniu. Wynikiem tego jest bierno, deficyt poznawczy i inne, przypominajce depresj, objawy.
wzmocnienie (reinforcement) wydarzenie, ktre , jeli staje si kontyngentne z reakcj, wzmaga jej prawdopodobiestwo. Nagroda lub kara.
wzorzec zachowania typu A (type A behavior pattern) typ osobowoci charakteryzujcy si (a) przesadnym poczuciem upywu czasu, (b) ambicj i skonnoci do rywalizacji, (c) agresywnoci, i wrogoci w przypadku napotkania przeszkody.
wzrostu hormon przysadka mzgowa reguluje wzrost poprzez zrnicowane wydzielanie hormonu wzrostu.
f ii
zaburzenia lkowe (amiety disorder) klasa zaburze psychicznych, charakteryzujca si przewlekym, uporczywym lkiem. Zalicza si do niej zaburzenie z lkiem uoglnionym, zaburzenie z napadami paniki, fobie oraz zesp stresu pourazowego.
zaburzenia z zachowaniem niszczcym (disruptive behavior disorder) grupa zaburze charakteryzujcych si takimi objawami jak nadaktywno, brak koncentracji uwagi, agresywno, destrukcyjno i bunt wobec autorytetu.
zaburzenia zachowania (conduct disorder) grupa dziecicych zaburze zachowania, na ktre skadaj si przede wszystkim zachowania agresywne i zachowania polegajce na amaniu zasad.
zaburzenie osobowoci typu borderline (bordeline personality disorder) szeroka kategoria Osi II, oznaczajca osoby, ktrych najbardziej wyrazist cech jest niestabilno w wielu rnorodnych sferach osobowoci, wczajc w to relacje interpersonalne, zachowanie, nastrj i obraz samego siebie.
zaburzenie pozorowane (factitious disorder) zaburzenie psychiczne charakteryzujce si wielokrotnymi hospitalizacjami i operacjami poprzedzonymi prowokowaniem przez jednostk oznak choroby.
zaburzenie psychiczne (mentol disorder) wedug DSM-III-R
, syndrom behawioralny lub psychologiczny, ktry jest gboko dysfunkcjonalny i albo przynosi jednostce cierpienie albo uniemoliwia jej funkcjonowanie w jednym lub wikszej iloci wanych obszarw.
zaburzenie somaryzacyjne o duej czstoci (high freuency somatization disorder) zaburzenie, w ktrym jednostki maj czste ble brzucha i plecw w poczeniu z problemami psychiatrycznymi.
zaburzenie z lkiem separacyjnym (separation amiety disorder) zaburzenie charakteryzujce si bardzo silnym strachem przed oddzieleniem od rodziny. Dzieci z tym zaburzeniem wpadaj w panik ilekro musz zosta oddzielone od ukochanych osb i wykazuj czsto stae fizyczne objawy lku.
zaburzenie z lekiem uoglnionym (generalized arniety disorder) zaburzenie lkowe charakteryzujce si staym napiciem i czujnoci, przekonaniem , e stanie si co zego, umiarkowan reakcj mobilizacji i chci ucieczki.
zachowania zaburzenia (behavioral disorder) zaburzenie, w ktrym raczej zachowanie, nie za emocje, odbiegaj od normy. Nale tu nadaktywno, problemy z uwag, a take zachowania agresywne, destrukcyjne i nieuczciwe.
zakcajca zmienna (confound) czynnik, inny, ni kontrolowana eksperymentalnie zmienna niezalena, ktry mg wywoa efekt eksperymentalny.
zalena zmienna (dependent variable) czynnik, ktry, wedug eksperymentatora, zaleny jest od zmian w zmiennej niezalenej.
zalene zaburzenie osobowoci (dependent personality disorder) zaburzenie, w ktrym jednostki pozwalaj innym na podejmowanie zasadniczych decyzji, inicjowanie wanych dziaa i przyjmowanie odpowiedzialnoci za wane obszary swego ycia.
zanurzanie (flooding) metoda stosowana przez terapeutw behawioralnych w leczeniu fobii. Pacjent wystawiony jest przez duszy czas na kontakt z sytuacjami lub obiektami budzcymi najwikszy lk i nie ma moliwoci ucieczki. Patrz te reakcji uniemoliwienie.
zaprzeczenie (denial) w rozumieniu teorii psychoanalitycznej, proces przez ktry eliminowane s zewntrzne fakty zakcajce.
zazdro o penisa (penis envy) w teorii psychoanalitycznej, negatywne uczucia dziewczynek zwizane z brakiem penisa i moliwa zo wobec matek, e stworzyy je niepenymi i gorszymi.
zdezorganizowana schizofrenia (disorganized schizophrenid) zaburzenie schizofreniczne, w ktrym najbardziej uderzajc cech zachowania jest jego niedostosowanie i niespjno. Zachowanie jest pogodne lecz dziwaczne i absurdalne, co sugeruje wyjtkow wraliwo na bodce wewntrzne i wyjtkowy brak wraliwoci na bodce zewntrzne, jednak bez systematycznych uroje lub halucynacji.
zespoy czynnociowe (funkcjonalne) (functional syndroms) nienormalne zachowanie, za ktrego przyczyn uwaa si patologiczne dowiadczenia naoone na prawidowe mechanizmy mzgowe. Zespoy te s przedmiotem studiw psychiatrii i psychologii klinicznej.
zesp (syndrome) zesp objaww majcych tendencj do wspwystpowania.