by londyskim paszportem" London Travel Permit. Urzd Nansena otrzyma 1938 Nagrod Pokoju Nobla. Wszyst-
kie funkcje Urzdu LN oraz IGCR jednomyln decyzj 44 rzdw na Konferencji NZ. w Waszyngtonie 9X111944, przeja -r UNRRA.
W czasie II wojny wiat, i zaraz po niej przyjta bya dla u. amer. nazwa -* displaced persons, jednak Zgr. Og. NZ, na swej I sesji, w Londynie
14 II 1946 uchwalio Rez. o U., przywracajc termin uchodcy" Zgromadzenie 15X111946 u-chwalio konstytucj nowej Organizacji
Midzynar. d/s U., Int. Refugees Organization IRO. Akt powoania do ycia IRO podpisay: Australia, Bel-
3649 Uchwaa Brukselska partii kom.
gia. Chiny, Dania, Dominikana, Francja, Gwatemala, Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, USA i W. Brytania. Konwencja wesza
w ycie 20 VTII 1948, ale IRO rozpocza swe prace 30 VI 1947, kiedy odpowiedzialno za U. przekazaa jej UNRRA. Istniaa do lutego 1951 i
udzielia pomocy ok. 1,5 min u. w Europie i Azji, wydajc 428 min d. UNRRA, a nastpnie IRO miay prawo wystawiania wasnych
dokumentw podry oraz przeduania dokumentw wystawianych wczenie.
W 1948 w zwizku z nowym problemem u. na Bliskim Wschodzie, Zgr. Og. NZ, 1X111948 u-tworzyo niezalen od IRO org. p.n. Pomoc NZ
dla U. z Palestyny, UN Relief for Palestina Refugees, ktrej nazwa 8X111949 zostaa zmieniona na UN Relief and Works Agency for Pale-Stine
Refugees in the Near East, w skrcie UNRWA, z siedzib sta w Bejrucie (Liban);
finansowana przez dotacje dobrowolne g. pastw wysoko rozwinitych (ok. 30 min d. rocznie). UNRWA 30 VI 1951 zarejestrowaa 904 ty. u-
chodcw z Palestyny; 30 VI 1972 1506 ty., z czego 821 ty. korzystao z pomocy ywnociowej, wynoszcej miesicznie 10 kg mki, 600 g
suchych warzyw, 600 g cukru, 500 g ryu, 375 g tuszczu (w sumie odpowiada to 1500 kaloriom dziennie).
Funkcje IRO przej 111951 nowy Urzd Wysokiego Komisarza NZ d/s U., Office of the UN High Commissioner for Refugees, UNHCR, z
siedzib w Genewie, ktrego dziaalno przeduana bya co 3 lata do 1963, a nastpnie co 5 lat:
1968 i 1973. Urzd dziaa na bazie konwencji midzynar., podp. w Genewie w lipcu 1951; wesza w ycie 22 IV 1954 (Protok dodatkowy
wszed w ycie 4 X 1967).
Liczba u. wzrosa bardzo w dekadzie 1961-70 na skutek zaostrzenia si konfliktu izraelsko-arab. oraz konfliktw w Afryce i pd. Azji. W 1950 pod
opiek NZ byo ok. 1250 ty. u., 1967 natomiast 11 226 ty., z czego w Azji i na Dalekim Wschodzie 7.2 min, na Bliskim Wschodzie 1,3 min, na
zach. pkuli 1,2 min, w Afryce 826 ty., w Europie 236 ty. Pomoc midzynar. dla u. polit. bya przedmiotem kontrowersji midzynar. od czasu
utworzenia Urzdu Nansena po dziaalno UNHCR. W ONZ wielokrotnie delegacje pastw socjalist. wskazyway, e wykorzystuje si u. jako
tani si robocz i kieruje si ich do dalekich zamorskich pastw, by utrudni im mono powrotu do starego kraju. Szczeglnie kontrowersyjna
staa si na forum ONZ sprawa u. palestyskich. Osobn sporn spraw by Program USA dla U., zinstytucjonalizowany 1953, jako instrument
zimnej wojny w ramach -* Programu USA Wzajemnego Bezpieczestwa. Agencja ta p.n. United States Escapee Program, w skrcie USEP
finansowaa 32 org. amer. i midzynar., udzielajce pomocy uciekajcym z krajw komunistycznych" i kierujce u. do akcji dywersyjnych, prze-
ciwko krajom, z ktrych przybyli. Org. pozarzd, zarey. w ONZ:
wiatowy Komitet Pomocy -U. z Europy Srodk., Interworid Relief Committec for Refugees of Central Eurooe, al. 1949, z siedziba w Brukseli, pubi La Von du Refugie. Stw. dla Badania
wiatowego Problemu U., Assoc. for the Study of the Wortd Refugee Problem, al. 1961. z siedzib! w Vaduz (Liechienstein); statut doradczy (B) ECOSOC; publ. Bulleitn AVR.
J. H. STIMPSON The Refugee Problem, London 1939; < POULIN Le prohiems des refugies, w: Srhwemrisrhes lak buch far Inl. Recht, 1946; R. NATHAN-CHAPOTOT Les Natwi Unie fl les Re/ugie',,
Paru 1949; P. FKINOS Das int. Filich tingsproblem 1919 bis 1950. Berlin 1951; W. VON SCHMIEDE Die Fluchilingspdlitik der Yeremien Nationen und des Kun parates, w: Europa Archtv 1951; R
RISTELHUBEK The IRC New York 1951; J. YERNANT The Refnuee in the Post Wt Wortd, London 1953; L. W. HOLBORN The Inl. Refugee Orgi niwion, New York 1956; L. W. HOLBOTH The IRO.
lis Hism and Work, Toronto 1956. s. 805; M J. TRONDFOOT Europea Refugees 1919-19^2. London 1957; R. E. GABBAY A Politicf Sludy of the Arah-Jewish ConfUct: The Arab Refusee Pr blem,
London 1959; Department o f Stale Report to Co f gress on the Mulua Serurity Program For the Fiscal Yea 7960, Washington DC 1960; Cuarenia Anos de Asislencia IM a los Refimiados.
UNHCR, Oinebra 1961; J. B. SCHECHTMAI The Refugee in the Wortd: Disptacement and Integration New York 1964, s. 424; A. GRAHL-MADSEN The Status of Rt fuKees in Int IMW (vol. l
Refugee Chnracter, vol. 2 Asylun Entry and Sojolirn), Lcyden 1966, 1972; Yearbook of Inl OrganiwtionSt 1973.
3649
UCHWALA BRUKSELSKA PARTII KOMUN! STYCZNYCH EUROPY ZACHODNIEJ 197< (ang. Brussel Declaration of West-
Europeal Communist Parties 1974, franc. Declaration d( Bruxelles des Parties Communistes de 1'Europ! Occidental 1974, hiszp. Declaracin de
Bruselai de los Partidos Comunistas de la Europa Occi-dental 1974, ro. Brussielskaja diekaracyja komu-nisticzeskich partij Zapadnoj Jewropy),
przyjta po naradzie przywdcw partii komunist. krajw Europy Zach. w stolicy Belgii, 26-28 11974:
Gboki kryzys obj dzi5 wszystkie dziedziny ycia w kapitalistycznych krajach Europy. Kryzys ten ujawni, e kapitalizm nie jest w stanie rozwiza naglcych problemw wspczesnego
spoeczestwa. Przeciwnie, tylko je zaostrza. Generalny kryzys imperializmu, kryzys monopolistycznego kapitalizmu pastwowego sprawia, e dla ludzi pracy i szerokich mai coraz bardziej
oczywista staje si konieczno zmian spoecznych i politycznych. We wszystkich krajach kapitalist. Europy walki mas ludowych nabieraj nowego rozmachu.
W tej czci wiata istniej dzi bardziej pomylne warunki dla zmian politycznych. W Europie ksztatuje si nowa sytuacja. Na arenie wiata dokonuj si doniose przemiany. S one wynikiem
osigni i polityki midzynar; ZSRR i innych krajw socjalit., dziaalnoci midzynar ruchu komunist. i robotn., walki prowadzonej przez ruchy narodowowyzwolecze, siy demokracji i
pokoju. Przemiany te s oznak nowego ukadu si w skali wiat i zmian na korzy pokoju, demokracji, niezawisoci narodowej, socjalizmu. Imperializm a przede wszystkim jego gwny