m.in. wyrok z 22 lutego 2000 r., w którym s¹d stwierdza, i¿ „nie mo¿na ustanawiaæ op³aty administracyjnej za czynnoœæ, której wykonanie nie jest skierowane do obywatela, nie przysparza mu korzyœci faktycznych lub prawnych, a jest ustawowym obowi¹zkiem administracji", II S.ATKr 2421/99.
133
5) wyraŸne przes¹dzenie dopuszczalnoœci skargi konstytucyjnej i pytañ prawnych dotycz¹cych konstytucyjnoœci prawa miejscowego;
6) wyraŸne uregulowanie zasad utraty wa¿noœci aktu prawa miejscowego, w szczególnoœci w sytuacjach: uchylenia ustawy stanowi¹cej podstawê jego wydania, zmian w podziale terytorialnym kraju i przejêcia okreœlonego terenu do innej jednostki tego podzia³u, itp.;
7) wprowadzenie skutecznej procedury przeciwdzia³ania bezczynnoœci prawodawczej, poprzez stworzenie realnych œrodków prawnych usuwaj¹cych jej skutki;
8) uszczegó³owienie procedury prawodawczej oraz doprecyzowanie odnosz¹cych siê do prawa miejscowego zasad techniki legislacyjnej;
9) ujednolicenie nieznajduj¹cych merytorycznego uzasadnienia ró¿nic, w szczególnoœci:
— konstrukcji i sposobu redakcji przepisów dotycz¹cych zakresu przedmiotowego aktów prawa miejscowego47,
— przes³anek do wydawania przepisów porz¹dkowych, a dok³adniej katalogu dóbr objêtych ochron¹,
— przedmiotu skargi powszechnej (czy ma to byæ ka¿da uchwa³a, tak jest w gminie i powiecie, czy te¿ tylko akt prawa miejscowego wydany w sprawie z zakresu i publicznej, tak jest w województwie samorz¹dowym i administracji rz¹dowej),
— zasad proceduralnych podejmowania uchwa³, np. minimalnego ¹uorum, zasad podpisywania uchwa³, itp.;
10) znowelizowanie licznych upowa¿nieñ do stanowienia aktów prawa miejscowego zawartych w przepisach szczególnych, które czêsto nie stanowi¹ wyraŸnie, czy wydany na ich podstawie akt ma charakter aktu prawa miejscowego, nie wskazuj¹ dok³adnie, który z organów wyposa¿any jest w kompetencjê prawotwórcz¹, lub te¿ czy podstawa do stanowienia prawa miejscowego zawarta jest w akcie rangi podusta-wowej. S¹ to zjawiska niepokoj¹ce, tym bardziej ¿e pojawiaj¹ siê w najnowszych, pokonstytucyjnych regulacjach prawnych48.
Na zakoñczenie nieodparcie nasuwa siê jeszcze jedna uwaga wybiegaj¹ca w przysz³oœæ. W zwi¹zku z bujnym rozwojem zwi¹zków gmin, ich porozumieñ i stowarzyszeñ, niekiedy wykraczaj¹cych swymi strukturami i dzia³alnoœci¹ poza granice kraju (euroregiony), widoczna jest obecnie w praktyce presja na rzecz prawodawstwa samorz¹dowego o charakterze ponadgminnym. Konstytucyjna formu³a prawodawstwa miejscowego „na podstawie i w granicach upowa¿nieñ zawartych w ustawie" jest szersza ni¿ „szczegó³owe upowa¿nienie i wykonanie ustawy", przewidziane w wypadku rozporz¹dzeñ. Powstaje jednak pytanie, czy oka¿e siê ona wystarczaj¹co sze-
47 Art. 40 ust. 2 ustawy o samorz¹dzie gminnym wymienia sferê normowania enumeratywnie, art. 40 ust. 2 ustawy o samorz¹dzie powiatowym przyk³adowo („w szczególnoœci") i nieco odmiennie, w ustawie zaœ o Samorz¹dzie województwa przepisy te s¹ w rozdziale dotycz¹cym sejmiku województwa.
48 Por. np. ustawê z 24 kwietnia 2001 r. — Prawo ochrony œrodowiska oraz rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 27 czerwca 2000 r. w sprawie szczegó³owych zasad pobierania op³at za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych, zast¹pione regulacj¹ ustawow¹ dopiero z dniem 25 listopada 2004 r.
134
roka dla potrzeb prawodawstwa euroregionów, aspiruj¹cych raczej w kierunku udzia³u w funkcji ustawodawczej, a wiêc autonomii. Od odpowiedzi na to pytanie zale¿eæ bêdzie kierunek przysz³ych zmian polskiego systemu prawa miejscowego, mo¿e siê bowiem okazaæ, ¿e niewystarczaj¹ce s¹ korekty dokonane wed³ug podanych powy¿ej wskazówek i potrzebna bêdzie gruntowna przebudowa systemu z wyposa¿eniem samorz¹du terytorialnego w autonomiczne uprawnienia prawotwórcze na wzór np. systemu niemieckiego.
Jerzy Jaskiernia
AKTY NORMATYWNE W STANACH NADZWYCZAJNYCH
1. USTROJOWY KONTEKST STANÓW NADZWYCZAJNYCH