L. Garlicki, B. Szepietowska, Ustawa w projektach Konstytucji, [w:] Prawo..., s. 31 oraz E. Gdulewicz, Ustawa organiczna w projektach Konstytucji RP w œwietle doœwiadczeñ V Republiki Francuskiej, tam¿e, s. 35 i n.
48
ustaw¹ do modyfikowania treœci innych ustaw9. W rezultacie nie ma nale¿ytej ochrony spójnoœci ustaw reguluj¹cych treœci najwa¿niejsze, tylko w odniesieniu do kodeksów pewne zabezpieczenia przyjêto w art. 87-95 regulaminu Sejmu.
Jednakowa ranga prawna wszystkich „ustaw zwyk³ych" nie przeszkodzi³a natomiast w konstytucyjnym wyró¿nieniu kilku szczególnych, pod wzglêdem swego przedmiotu, kategorii ustaw. Dwie z tych kategorii by³y ju¿ znane wczeœniejszym uregulowaniom konstytucyjnym. Chodzi najpierw o ustawy wyra¿aj¹ce zgodê na ratyfikacjê umowy miêdzynarodowej (art. 89, gdzie okreœlono te¿ typy umów, dla których ustawy takie s¹ wymagane). Nowa konstytucja powtórzy³a tu unormowania przyjête w 1992 r. Nie ulega w¹tpliwoœci, ¿e s¹ to ustawy szczególnego rodzaju, ale prawo nie formu³uje istotniejszych odrêbnoœci procedury ich uchwalania, a w szczególnoœci nie przyznaje Radzie Ministrów wy³¹cznoœci w wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej10. W praktyce nie powstawa³y dot¹d na tym tle problemy, nie pojawi³a siê wiêc okazja dla zajêcia stanowiska przez TK.
Jeszcze bardziej „tradycyjn¹" grupê stanowi¹ ustawy bud¿etowe. W wymiarze proceduralnym konstytucja ustali³a szereg odrêbnoœci trybu ich uchwalania, a tak¿e szczególne procedury kontroli ich wykonania. W wymiarze materialnym art. 219 ust. l wskazuje, ¿e treœci¹ ustawy bud¿etowej jest uchwalenie bud¿etu pañstwa. Nie powtórzono natomiast formu³y art. 20 Ma³ej konstytucji, wed³ug której orzecznictwo TK sformu³owa³o zakaz tzw. ob³adowywania ustawy bud¿etowej". Pytania, czy wobec tego zakaz ten nadal stanowi czêœæ obowi¹zuj¹cego prawa, nie mia³ dot¹d okazji rozpatrzyæ TK, co wskazuje, ¿e w praktyce nie pojawia³y siê istotniejsze kontrowersje co do zakresu przedmiotowego ustawy bud¿etowej12.
Now¹ przedmiotow¹ kategori¹ ustaw, wyró¿nion¹ przez konstytucjê z 1997 r. sta³y siê, po pierwsze, „ustawy finansowe", wskazane w art. 221, zastrzegaj¹cym dla rz¹du
9 W orzecznictwie TK, konsekwentnie wskazuje siê, ¿e skoro wszystkie ustawy maj¹ jednakow¹ moc prawn¹, to ka¿da nowa ustawa mo¿e wprowadzaæ zmiany do ustaw wczeœniejszych. Nie stanê³o jeszcze przed TK pytanie, czy konstytucyjnie dopuszczalne jest przedmiotowe pomieszanie materii zawartej w jednej ustawie. Natomiast Trybuna³ nie dopuszcza, by zakres ustawy ulega³ niespodziewanemu rozszerzeniu w póŸnych stadiach procesu ustawodawczego: w sposób zdecydowany odnosi siê to do zakresu poprawek Senatu, w nieco mniej wyraŸny — do zakresu poprawek zg³aszanych w II czytaniu.
10 Za tak¹ wy³¹cznoœci¹ opowiadaj¹ siê m.in. W. Sokolewicz, Ustawa ratyfikacyjna, [w:] Prawo miêdzynarodowe i wspólnotowe w wewnêtrznym porz¹dku prawnym, pod red. M. Kruk, Warszawa
1997. s. 123; M. Kruk, Prawo inicjatywy ustawodawczej w nowej Konstytucji RP, „Przegl¹d Sejmowy"
1998. nr 2, s. 23; R. Mojak, Konstytucyjne podstawy integracji Polski z UE, [w:] Konstytucyjny ustrój pañstwa, Lublin 2000, s. 179; M. Masternak-Kubiak (Przestrzeganie prawa miêdzynarodowego w œwietle Konstytucji RP, Kraków 2003, s. 113-114) zwraca jednak uwagê, i¿ „teoretycznie nie jest wykluczona inicjatywa innych podmiotów [...], zw³aszcza w przypadku np. zaniechania przez rz¹d obowi¹zku wyst¹pienia z projektem ustawy ratyfikacyjnej do Sejmu".
" Zob. szerzej M. Zubik, Bud¿et pañstwa w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2001, s. 112 i n.
12 Jak wskazuje C. Kosikowski, Finanse publiczne w œwietle Konstytucji RP, Warszawa 2004, s. 87, „pod rz¹dem Konstytucji RP tendencje do ob³adowywania ustawy bud¿etowej nie usta³y ca³kowicie, choæ uleg³y bardzo wyraŸnemu ograniczeniu. S¹dzê, ¿e sta³o siê pod wp³ywem [...] orzecznictwa TK oraz postawy Prezydenta RP"; zob. te¿ wyrok TK z 25 kwietnia 2001 r., K 13/01, OTK ZU 2001, nr 4, s. 469.
49