Ostatecznie, nie jest niemoliwe, e gdzie, w jakim zaktku istnieje jedna lub druga
kobieta,
moda, adna i cnotliwa, ktrej istnienia wiat nawet si nie domyla.
Ale, na Boga, nie nazywajcie cnotliw kobiet tej, ktra walczc z pochaniajc j
namitnoci
potrafi opiera si kochankowi, ubstwiajc go z rozpacz w sercu. To najwiksza
zniewaga i krzywda, jaka moe spotka kochajcego ma. C mu zostaje z ony?
Istota bez
nazwy, yjcy trup. W peni upoje bdzie ona jak w go zasiadajcy przy stole Borgii,
ktremu w poowie uczty gospodarz oznajmi, i pewne potrawy s zatrute; ju
biesiadnika
gd opuci, ju je zaledwie kocem warg lub udaje tylko, e je. auje biesiady, ktrej
po-
22 F o e n u m h a b e t i n c o r n u (ac.) bodzie!; dosownie: siano ma na rogu (bodzcym woom
Rzymianie
przywizywali pczki siana do rogw dla ostrzeenia przechodniw).
23 F e s c o n c o m b r e s (franc.) czarodziejkiogrki.
40
niecha, aby pospieszy na zaproszenie straszliwego kardynaa, i wzdycha do chwili, gdy
bdzie
mg wsta od stou.
Jaki tedy bdzie ostateczny wynik refleksyj nad cnot kobiec? Streszczamy go poniej
w
kilku maksymach, z ktrych dwie ostatnie zaczerpnlimy z pewnego eklektycznego
filozofa
XVIII wieku.
XVIII
Serce kobiety cnotliwej jest o jedn strun bogatsze lub ubosze ni serce innych kobiet:
zalenie od tego zasuguje ona na bezgraniczny podziw lub na politowanie.
XIX
Cnota kobiety jest moe kwesti temperamentu?
XX
Nawet najcnotliwsza kobieta ma w sobie co nieokrelonego, co nigdy nie jest
bezwzgldnie
czyste.
XXI
e rozumny czowiek moe mie wtpliwoci co do kochanki, to jeszcze da si poj;
ale
co do wasnej ony!... nie, to ju zanadto gupie".
XXII
Mczyni byliby zbyt nieszczliwi, gdyby w stosunku do swoich on pamitali bodaj
troch o tym, co zreszt umiej na pami".
Liczba arcyrzadkich kobiet, ktre, podobne pannom mdrym z Pisma w., umiay
zachowa
oliw w lampkach, bdzie zawsze a nazbyt szczupa w oczach obrocw cnoty i
obyczajw;
ale i tak musimy j odliczy od oglnej sumy przyzwoitych kobiet. W ten sposb
owa pocieszajca ilo wyjtkw podkreli jeszcze wyraniej groz niebezpieczestwa
mw,
uczyni zgorszenie jeszcze jaskrawszym i rzuci tym wikszy cie na reszt legalnych
maonek.
Ktry m potrafi teraz zasn spokojnie przy boku modej i adnej ony, wiedzc, i
przynajmniej trzech bezennych rabusiw stoi bezustannie na czatach; e jeli
dotychczas nie
uczynili spustoszenia w jego malekiej posiadoci, to w kadym razie uwaaj wieo
pojt
oblubienic za up, ktry im z prawa przynaley i ktry prdzej czy pniej im
przypadnie
podstpem czy si, prawem zdobywcy czy dobrowoln kapitulacj. Prostym
niepodobiestwem
jest, by w tej nierwnej walce najedcy nie odnieli wreszcie zwycistwa!
Przeraajca zaprawd konkluzja!...
Tutaj purytanie moralnoci, ludzie, ktrzy lubi zasania oczy przed brutalnym wiatem
prawdy, zarzuc moe, i obliczenia nasze s zbyt rozpaczliwe: zechc wystpi w
obronie
albo przyzwoitych kobiet, albo bezennych mczyzn; ale dla nich zachowalimy na
koniec
ostatni refleksj.
Pozwolimy wam zwikszy wedle upodobania liczb przyzwoitych kobiet i zmniejszy
dowolnie liczb owcw mioci; zawsze w rezultacie wypadnie wicej miostek ni
kobiet,
41
ktre s ich przedmiotem; zawsze okae si, i olbrzymia masa bezennych mczyzn
skazana
jest przez nasz ustrj na trzy rodzaje zbrodni spoecznych.
Jeli zechc y w czystoci, wwczas zdrowie ich padnie ofiar drczcego ich
nieustannie
podranienia; obrc wniwecz najwysze intencje przyrody i umr na suchoty, popijajc
mleczko kdy w grach Szwajcarii.
Jeli pjd za gosem instynktu, wtedy albo narusz cze uczciwych kobiet i oto
wrcilimy
do tematu naszej ksiki albo skazani bd na upadlajce stosunki z owym p
milionem
kobiet, o ktrych mwilimy w kocu pierwszego rozmylania a wwczas ile widokw
dla nich, i znowu skocz smutnie, leczc si mlekiem szwajcarskim.
Czy nigdy nie uderzy was ten racy bd naszego spoecznego ustroju? Zastanwmy
si,
a znajdziemy nowe dowody na poparcie naszych ostatnich oblicze.
Przecitny wiek, w ktrym mczyzna si eni, to trzydziesty rok ycia; przecitny wiek,
w ktrym najywiej rozkwitaj namitnoci i najgwatowniej daje si uczu parcie
twrczych
sil przyrody, to rok dwudziesty. Zatem przez dziesi najpikniejszych lat ycia, w jego
najbujniejszym
okresie, kiedy modo, uroda i rzutko czyni mczyzn groniejszym dla
spokoju mw ni w jakimkolwiek innym wieku mczyzna w pozbawiony jest
najzupeniej
monoci zaspokojenia w sposb l e g a l n y nieprzepartej dzy mioci, jaka wstrzsa