odnieść utwór
do biografii autora, filozofii, religii, życia, człowieka,
17) streszczać, parafrazować, cytować, komentować,
wnioskować,
18) formułować i uzasadniać opinie,
19) prezentować własne przeżycia wynikające
z kontaktów ze sztuką,
20) uczestniczyć w dialogu, dyskusji, broniąc swojego
stanowiska,
21) mówić i pisać z dbałością o estetykę wypowiedzi,
W ZAKRESIE SAMOKSZTAŁCENIA
22) korzystać z klasycznych źródeł informacji: słowników jak na poziomie (np. ortograficznego, poprawnej polszczyzny, języka podstawowym oraz: polskiego, terminów literackich), encyklopedii,
5) tworzyć zestawy
23) korzystać z Internetu i innych elektronicznych źródeł
bibliograficzne
informacji,
na określony temat,
24) wykonać opis bibliograficzny,
6) sporządzać przypisy,
25) wyszukać literaturę przedmiotu, dokonać jej selekcji 7) tworzyć bazy danych, według określonych kryteriów; wykorzystać ją
8) sporządzać zapis
do opracowania tematu,
komputerowy, audio
26) scalać zdobyte informacje w różne formy wypowiedzi,
i wideo.
27) notować, sporządzić plan, konspekt,
28) gromadzić teksty literackie i inne teksty kultury,
poznane w toku lektury własnej, stanowiące
odniesienie do lektur poznanych w szkole,
29) analizować i korygować błędy językowe popełnione
przez siebie lub dostrzeżone w czytanych tekstach.
Z ustawowych zapisów wynika, że informator powinien zawierać także opis zakresu egzaminu. Ponieważ temat maturalny z języka polskiego zredagowany jest w odniesieniu do tekstu literackiego, który zdający otrzymuje, chcemy poinformować, że tematy wypracowań na egzaminie pisemnym będą formułowane na podstawie Standardów wymagań egzaminacyjnych, w związku z następującymi utworami: na poziomie podstawowym
1. literatura polska
− Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej
− Jan Kochanowski – pieśni i treny (wybór)
− Jan Andrzej Morsztyn – wybór wierszy
27
− Daniel Naborowski – wybór wierszy
− Wacław Potocki – wybór wierszy
− Ignacy Krasicki – satyry (wybór), Hymn do miłości ojczyzny
− Adam Mickiewicz Pan Tadeusz
− Adam Mickiewicz Dziady cz. III
− Juliusz Słowacki Kordian: akt I, akt II, akt III sc. 5 i 6
− Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia: część I, część III (scena w obozie rewolucji), część IV (scena w obozie arystokracji i scena finałowa)
− Adam Mickiewicz – wybór wierszy
− Juliusz Słowacki – wybór wierszy
− Cyprian Kamil Norwid – wybór wierszy
− Bolesław Prus Lalka
− Eliza Orzeszkowa Nad Niemnem – fragmenty: przy mogile Jana i Cecylii, przy mogile powstańców
− Eliza Orzeszkowa Gloria victis
− Maria Konopnicka Mendel Gdański
− Bolesław Prus Kamizelka
− Henryk Sienkiewicz Potop
− Kazimierz Przerwa-Tetmajer – wybór wierszy
− Jan Kasprowicz – wybór wierszy
− Leopold Staff – wybór wierszy z różnych epok
− Stanisław Wyspiański Wesele
− Władysław Stanisław Reymont Chłopi (t. I)
− Stefan Żeromski Ludzie bezdomni
− Stefan Żeromski Przedwiośnie
− Witold Gombrowicz Ferdydurke – rozdz. II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV
− Zofia Nałkowska Granica
− Tadeusz Borowski Pożegnanie z Marią (Pożegnanie z Marią, U nas, w Auschwitzu ..., Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem)
− Gustaw Herling-Grudziński Inny świat
− Bolesław Leśmian – wybór wierszy
− Julian Tuwim – wybór wierszy
− Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – wybór wierszy
− Czesław Miłosz – wybór wierszy
− Krzysztof Kamil Baczyński – wybór wierszy
− Tadeusz Różewicz – wybór wierszy
− Zbigniew Herbert – wybór wierszy
− Miron Białoszewski – wybór wierszy
− Wisława Szymborska – wybór wierszy
− Stanisław Barańczak – wybór wierszy
− Jan Twardowski – wybór wierszy
− Sławomir Mrożek Tango
− Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem
Uwaga: wymagana jest także znajomość kontekstów biblijnych, antycznych i innych.
2. literatura powszechna
− Sofokles Król Edyp
− Horacy – wybór pieśni
− William Szekspir Makbet
− Molier Świętoszek
− Jan Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera
− Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara
− Joseph Conrad Jądro ciemności
− Albert Camus Dżuma
28
na poziomie rozszerzonym
jak na poziomie podstawowym, a ponadto:
1. literatura polska
− Jan Kochanowski Treny
− Juliusz Słowacki Kordian
− Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk
− Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka
− Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy
2. literatura powszechna
− Dante Boska Komedia – fragmenty Piekła
− Jan Wolfgang Goethe Faust – część I: fragmenty sceny w pracowni (rozmyślania Fausta o sobie i swoim życiu, rozmowa z Mefistofelesem)
− Franz Kafka Proces
− Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata
Uwaga: tematy na poziomie rozszerzonym będą zobowiązywać do analizy i interpretacji utworów spoza wyżej wymienionych, ale utrzymanych w znanej uczniom poetyce lub konwencji.
29
30
VI. PRZYKŁADOWE TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ
EGZAMINU
Przykłady ilustrują koncepcję formułowania tematów na ustną część egzaminu, sprawdzającą umiejętność mówienia. Zostały zgrupowane w trzech kategoriach i stanowią przykładowy zbiór tematów. Wszystkie mają charakter ogólny i zostawiają maturzyście swobodę wyboru treści.
Abiturient ma obowiązek:
•
wybrać materiał lekturowy, opracowania, materiały pomocnicze, formę prezentacji,
•
sformułować tezę i argumenty,
•
sporządzić bibliografię.
1. LITERATURA
1. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska (na wybranych przykładach).
2. Historia jako temat i jako pretekst w polskiej epice XIX i XX wieku. Przeanalizuj wybrane utwory.
3. Od Juliusza Verne’a do Stanisława Lema – analizując wybrane utwory, przedstaw ewolucję powieści science–fiction.