3. Wyselekcjonowanie i wyodrębnienie wychowanków stwarzających największe
zagrożenie, w celu poddania ich specjalnym oddziaływaniom resocjalizacyjnym o
zwiększonym stopniu intensywności.
4. Skoncentrowanie oddziaływań resocjalizacyjnych na najbardziej kryminogennych
formach zachowania.
Ponieważ najważniejszą sprawą jest opracowanie właściwego programu oddziaływań
resocjalizacyjnych, należy pamiętać, że najlepsze są programy przejrzyste i zrozumiałe dla
wychowanków, ponadto dobrze uporządkowane, wielostronne, a równocześnie takie, które
mogą zostać bez trudu nakierowane na eliminację najbardziej niepożądanej postaci
zachowania.
Zdecydowana większość badań wskazuje, że skuteczne programy resocjalizacyjne
zawieraj ą elementy kognitywne, które są niezbędne w modelowaniu postaw, przekonań i
wartości, czyli najbardziej wypaczonych u przestępców czynników motywacyjnych.
Niektóre strategie oddziaływań resocjalizacyjnych gorzej sprawdzają się w zakładach
resocjalizacyjnych. SÄ… to przede wszystkim tradycyjne metody psychoanalityczne oraz
metody oparte na niedyrektywnym podejściu znamiennym dla terapii skoncentrowanej na
pacjencie (client-centered therapy), dlatego wskazane jest unikanie tych rodzajów
oddziaływań.
Surowe kary i odosobnienie, podobnie jak ,,terapia szokowa", nie zmniejszaj Ä…
możliwości powtórnego popełnienia do przestępstwa.
Należy do maksimum wykorzystać rozwiązania wynikające z teorii uczenia
społecznego oraz z metod kognitywno-behawioralnych.
Programy oddziaływań resocjalizacyjnych stosowane w zakładach muszą być
strukturalnie powiązane z programami prowadzonymi w naturalnym otoczeniu społecznym
wychowanka, jako że te drugie wywierają z reguły silniejszy wpływ na poprawę zachowania
niż te, które prowadzone są w warunkach zakładowych.
Efektywne programy obejmują także pracę z rodziną i najbliższym otoczeniem
społecznym wychowanka.
Skuteczne programy resocjalizacyjne muszą łączyć pracę nad wyrobieniem właściwej
(pozytywnej) postawy w stosunku do uczenia się, przygotowanie do zawodu i umożliwienie
(znalezienie) stałej pracy zarobkowej.
Program oddziaływań resocjalizacyjnych jest tym skuteczniejszy, im bardziej
zintegrowane są wszystkie działania.
Efekty oceny skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych powinny być
systematycznie określane przez metody znane współczesnej nauce.
Kognitywno-behawioralny program zakładu w Sundbo oparty jest na systemie
progresywnym, posiada on pięć faz oddziaływań resocjalizacyjnych, począwszy od działań
bardzo restrykcyjnych, ograniczających swobodę wychowanka, aż do pozostawienia mu
całkowitej wolności poruszania się i działania. Kolejną ważną cecha oddziaływań
resocjalizacyjnych w Sundbo jest to, że zaczyna się od bardzo szczegółowej kontroli i
instrukcji dotyczących zachowania wychowanków po czym stopniowo przechdzi się do coraz
mniej szczegółowego instruktażu i mniej drobiazgowej oceny zachowania podopiecznych.
Najważniejszym, a zarazem najtrudniejszym elementem kognitywno-behawioralnego
programu w Sundbo jest odpowiednie przygotowanie (poprzez neutralizowanie negatywnych
wpływów) środowiska społecznego, do którego wróci wychowanek po odbyciu kary w
zakładzie, jako że bez ingerencji terapeutycznej w rodzinę wychowanka oraz w jego
środowisko rówieśnicze cały efekt żmudnej pracy resocjalizacyjnej może zostać
zaprzepaszczony.
Pierwsza faza postępowania resocjalizacyjnego polega na dokładnej ocenie
zachowania wychowanka, ustaleniu podstawowych deficytów tegoż zachowania ze
szczególnym uwzględnieniem tych, które najbardziej utrudniaj ą dojrzałe kontakty z innymi
ludźmi. Na podstawie tej diagnozy ustala się drogę postępowania resocjalizacyjnego dla
każdego wychowanka.
Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej fazie postępowania resocjalizacyjnego w
Sundbo wychowanek pozostaje pod ścisłym nadzorem: mieszka więc w budynku, w którym
są kraty, drzwi wejściowe zamykane są na stałe itp.
Faza druga charakteryzuje siÄ™ bardzo intensywnym, nawet 24-godzinnym
oddziaływaniem resocjalizacyjnym, opartym głównie na technikach behawioralnych, a więc
na różnych odmianach token economy.
Oddziaływania resocjalizacyjne w tej fazie pracy koncentrują się głównie na