Reszta grupy ma sprawdzaæ, czy ta krytyka jest konstruktywna i konkretna.
Æwiczenie 3
Zwróæ uwagê, ¿e æwiczenie to jest odpowiednie dla grup, które znaj¹ siê ju¿ od jakiegoœ czasu i darz¹ siê spor¹ doz¹ wzajemnego zaufania.
Podzielcie siê na ma³e grupy licz¹ce 3-5 osób. Po kolei krytykujcie siê nawzajem. Obserwatorzy powinni byæ gotowi do podpowiadania i pilnowaæ, by krytyka by³a mo¿liwie najbardziej pomocna i konstruktywna. Przez ca³y czas osoba krytykowana nie mo¿e odpowiadaæ. W dalszych sesjach bêdzie mieæ doœæ czasu na bronienie siebie! Zakoñczcie tê sesjê dzieleniem siê pozytywnymi uwagami o sobie.
Osoby pracuj¹ce indywidualnie
Pomyœl o kilku osobach, które chcia³byœ skrytykowaæ i do pracy wybierz najmniej ryzykown¹ sytuacjê. Korzystaj¹c z uwag na stronach 50-53 zapisz, co chcesz powiedzieæ tej osobie i przy najbli¿szej sposobnoœci spróbuj to zrobiæ. Zapamiêtaj i dopilnuj, aby przygotowaæ ju¿ teraz dla siebie wielk¹ nagrodê!
Przyjmowanie krytyki
Grupy samopomocy
W grupkach licz¹cych 3-4 osoby trenujcie umiejêtnoœci negatywnego stwierdzenia, mg³y i negatywnego pytania. Ka¿da grupa powinna zdecydowaæ, czy do pracy chce wybraæ faktyczne sytuacje z ¿ycia, czy sceny hipotetyczne. Jeœli stanowicie bardzo blisk¹ sobie grupê i wzajemnie sobie ufacie, mo¿ecie skorzystaæ z okazji i podzieliæ siê naprawdê szczer¹ krytyk¹. Pamiêtajcie jednak, ¿e æwiczenie to polega na przyjmowaniu krytyki, a nie na jej wyra¿aniu - osoba krytykuj¹ca nie powinna wiêc zbytnio przejmowaæ siê sposobem wyra¿ania swojej krytyki. Istotne jest dok³adne stwierdzenie, jakiego rodzaju krytyka sprawia, ¿e osoba przyjmuj¹ca j¹ traci asertywnoœæ - dalsza praca powinna iœæ w tym kierunku. Bezcelowe jest przecie¿ trenowa-
96
nie przyjmowania krytyki o twoim stroju, jeœli tego rodzaju informacje w najmniejszym stopniu ciê nie obchodz¹. Obawiam siê, ¿e bêdzie to czas ujawniania waszych s³aboœci - jeœli naprawdê szczerze chcecie zmieniaæ swoje zachowanie!
Czasem ludzie maj¹ trudnoœci w wyra¿aniu krytyki. Jeœli tak jest, spróbuj przeprowadziæ æwiczenie z dwoma osobami krytykuj¹cymi i jedn¹ dzia³aj¹c¹ jako obserwator, i pomagajcie osobie przyjmuj¹cej krytykê reagowaæ przy u¿yciu w³aœciwej techniki.
Osoby pracuj¹ce indywidualnie
Podziel kartkê papieru pionow¹ kresk¹ na dwie czêœci. Po jednej stronie wynotuj typowe uwagi krytyczne, jakimi obdarzaj¹ ciê ludzie, czy te¿ takie, jakich obawiasz siê us³yszeæ w przysz³oœci. Po drugiej stronie zapisz reakcje przy u¿yciu mg³y, negatywnego pytanie lub negatywnego stwierdzenia.
krytyka
Wygl¹dasz bardzo chorowicie.
Jesteœ egoist¹.
Masz taki ba³agan na g³owie.
odpowiedŸ asertywna
Owszem, mo¿e masz racjê, nie jestem
w najlepszej formie.
(mg³a)
Tak, to prawda, ¿e teraz moje potrzeby
maj¹ pierwszeñstwo.
(negatywne stwierdzenie)
S¹dzisz, ¿e ta fryzura do mnie nie
pasuje?
(negatywne pytanie)
W ci¹gu nastêpnych kilku tygodni dodawaj dalsze uwagi do swojej listy. Jeœli bêdziesz pewny, ¿e opanowa³eœ ju¿ te techniki, wypróbuj je w sytuacji wzglêdnie bezpiecznej.
Æwiczenia praktyczne do rozdzia³u 7
Scenariusz
Grupy samopomocy
Podzielcie siê na ma³e grupy i po zastanowieniu wybierzcie problem odpowiedni do stworzenia scenariusza. Zawsze korzystniejsze jest wybranie problemu z autentycznych sytuacji ¿yciowych, jeœli jest to niemo¿liwe, skorzystajcie z poni¿szych sugestii:
1. Proœba o podwy¿kê pensji w pracy.
2. Oznajmienie matce, ¿e nie chcesz spêdziæ œwi¹t Bo¿ego Narodzenia razem z ni¹.
3. Poproszenie lekarza o objaœnienie twojego schorzenia albo podanie skutków ubocznych leczenia.
4. Wymówki czynione robotnikowi budowlanemu na opóŸnienie w pracach lub pod³¹ jakoœæ ich wykonania.
5. Poproszenie innych cz³onków rodziny o uczciwszy podzia³ obowi¹zków domowych.
6. Powiedzenie przyjacielowi, ¿e chcesz mieæ wiêcej prywatnoœci.
Gdy skoñczycie pisanie scenariuszy, podzielcie siê nimi w wiêkszej grupie. Dopilnujcie, by by³y w nich cztery g³ówne sk³adniki.
99
Osoby pracuj¹ce indywidualnie
Zrób to, co powy¿ej, najlepiej z pomoc¹ przyjaciela. Wypisz ostatnich szeœæ scenariuszy dla dok³adnego utrwalenia ich uk³adu w pamiêci. Gdy poczujesz siê doœæ odwa¿ny, wypróbuj je!
Pomoce wizualne
Wykonaj plakat ukazuj¹cy g³ówne sk³adniki scenariusza. Na przyk³ad:
Wszelkie U³omnoœci Pewnoœæ Redukuje
Wyjaœnienia
- obiektywne
- krótkie
- bez teorii
Uczucia
- uznaj swoje uczucia
- empatia
Potrzeby
- b¹dŸ wybiórczy
- b¹dŸ realistyczny
- b¹dŸ przygotowany na kompromisy
Rezultaty
- nagrody
-kary
Teatr
Grupy samopomocy
Bardzo dok³adnie przeczytaj fragment rozdzia³u 7 poœwiecony teatrowi i wykonaj æwiczenie krok po kroku wed³ug instrukcji. Mo¿esz przyj¹æ, ¿e w miarê coraz lepszego poznawania siê uczestników zajêæ nie bêdzie trzeba œciœle przestrzegaæ tego wzorca. Mo-
100
¿esz nawet opracowaæ swoj¹ w³asn¹ metodê, która oka¿e siê równie skuteczna.