5.1 Naturalizm
Jego twórc¹ by³ Emil Zola. Utwory jego nawi¹zywa³y do komedii ludzkiej Balzaka. Zalecenia teoretyczne naturalizmu zawar³ on w przedmowie do utworu pt. "Teresa Raquin":
1. biologizm
a) uto¿samianie spo³eczeñstwa z organizmem ¿ywej istoty
b) pojmowanie cz³owieka jako cz¹stki natury, cz³owiek zdeterminowany jest przez prawa natury
c) pojmowanie ¿ycia jako wiecznej walki o byt
2. postawa uczonego i badacza, który wiernie odzwierciedla ¿ycie odebrane zmys³ami, wiernoœæ szczegó³ów
3. maksymalny obiektywizm, bez w³asnych ocen odautorskich, autor rejestruje i pokazuje
4. brak tematów tabu, zakazanych, wszystko powinno znajdowaæ odzwierciedlenie w sztuce
Naturalizm ubezw³asnowolnia cz³owieka poprzez prawa natury. "Germinal" (narodziny œwiadomoœci spo³ecznej).
63.5.2 Impresjonizm
Najpe³niej wyra¿ony zosta³ w malarstwie. Nazwa francuska od tytu³u obrazu Moneta "Wschód s³oñca. Impresja". Inni przedstawiciele to Manet, Renoir, Cezanne. W Polsce byli to g³ównie Wyczó³kowski, Fa³at, Pankiewicz, Boznañska. Zerwa³ on z pierwszeñstwem tematów historycznych. Centrum zainteresowania by³ pejza¿. Zmiany ze wzglêdu na œwiat³o - wra¿enie. Malowano portety i postacie na tle natury. Cechy:
1. szkicowoϾ obrazu, rozmycie
2. uwra¿liwienie na barwê zmieniaj¹c¹ siê z oœwietleniem
3. dba³oœæ o ukazanie wp³ywu œwiat³a na obraz barw i przedmiotów
4. gra œwiate³ i cienia
Specyficzna technika malowania - plamy barw. W literaturze charakterystyczna kompozycja:
1. zestawienie luŸnych scen czy obrazów.
2. zmieniaj¹cy siê pejza¿, dynamizm przyrody
3. gar œwiate³ w opisach
4. uchwycenie niepowtarzalnych chwili, wra¿eñ towarzysz¹cych
63.5.3 Symbolizm
By³ wykorzystywany g³ównie w plastyce. G³oszono, ¿e dzie³o artystyczne ma ukazywaæ problemy duchowe cz³owieka. Te sfery ludzkich problemów nierozwi¹zywalnych drog¹ intelektualn¹. Nawi¹zanie do intuizmu. Tematem by³a abstrakcja, niepoznane, tajemnicze. Œrodek artystyczny to symbol (przedmiot, sytuacja, obraz, który poza naturalnym znaczeniem kry³ metaforyczny sens). Elementy w malarstwie np. Obraz Malczewskiego pt: "Œmieræ". By³ on zafascynowany œmierci¹. Œmieræ - personifikacja, animizacja, wieloznacznoœæ, alegoria.
64. poeci epoki modernizmu
64.1 Charles Baudelaire
Cechy jego utworów:
1. wy¿szoœæ artysty nad przeciêtnymi ludŸmi
2. operowanie brzydot¹ i œmierci¹
3. czysty motyw szatana
4. nastrój smutku, pesymizmu, przygnêbienia
"Padlina"
Przejœcie od sielankowej przechadzki do odra¿aj¹cego opisu padliny. Zw³oki okreœlone s¹ brutalnie i drastycznie. Budz¹ uczucie wstrêtu i obrzydzenia. Padlina jest synonimem œmierci. Szcz¹tki osoby nie¿yj¹cej, pozosta³oœci cia³a. "...upodobnisz siê do tego z³ota mój aniele". ¯ycie nie ma sensu bo zawsze prowadzi do œmierci i pozostawienia zgnilizny. Nie pozostawiamy po sobie niczego. Ludzie podlegaj¹ prawom natury i maj¹ œwiadomoœæ przemijania. Symbolem przemijania jest ludzkie cia³o. Bez woli cz³owieka zostanie po nim padlina. Cz³owiek to nie tylko cia³o (s³abe i bezczynne wobec natury). Pozostaje uczucie. Czêœæ boska - dusza jest nieœmiertelna. Uczucia nie podlegaj¹ przemijaniu. Jest doskona³oœci¹ i wra¿liwoœci - sztuk¹.
Naturalizm objawia siê:
1. detale opisu
2. biologizm (podleganie prawom natury).
3. ubezw³asnowolnienie cia³a wobec natury, pesymistycznoœæ
4. bez ograniczeñ estetycznych, brutalnoœæ, odraza
"Albatros"
Jest to wiersz propagandowy. Albatros to symbol artysty. Charakterystyka sytuacji. Realny obraz: pochwycenie ptaka, który jest doskona³y w locie, a nieudolny bêd¹c w niewoli. Strata piêkna wobec ludzi. Poeta, kiedy tworzy, przebywa wœród chmur w³asnej duszy, ma dar kreacyjny, ale gdy zni¿a siê do poziomu œmiertelników to traci sw¹ moc. Artysta jest indywidualnoœci¹, stworzony do wy¿szych celów. Nie mo¿e byæ porównywany z innymi œmiertelnikami. Regu³y poetyckie ograniczaj¹ jego swobodê. Tylko cz³owiek wolny jest podobny ksiêciu na ob³oku. Poeta jest doskona³oœci¹ poprzez naturê twórcy.
64.2 Artur Rimbaud
"Statek pijany"
Utwór zawiera elementy impresjonistyczne i symboliczne. Podmiotem lirycznym jest ³ódŸ. Mo¿e to byæ artysta uto¿samiony ze statkiem. Pocz¹tkowo dryfuje bez celu, unoszony bezwolnie, zagubiony w bezmiarze wód. Zachwyca siê krajobrazami. Napawa siê swobod¹ i pe³n¹ wolnoœci¹. Niezale¿noœæ. Prze¿ywanie piêkna œwiata. Urzeczony wspania³oœci¹. Statek (cz³owiek) unoszony na falach ¿ycia. Odczuwa niezale¿noœæ. Jest jednak moment gdy pojawia siê têsknota do domu, rodziny. Radoœæ z wyzwolenia ustêpuje nostalgi¹ i powrotem do ostoi portu. Têsknota do w³asnej rzeczywistoœci., codziennoœci. Do stabilizacji i umiaru. Chêæ na nowo podporz¹dkowania siê regu³om. Zmêczenie wolnoœci¹, samodzielnym decydowaniem o sobie, chêæ zrzucenia czêœci odpowiedzialnoœci z siebie. Emocje bior¹ górê nad nim. Pijany wolnoœci¹, rozkoszowany niezale¿noœci¹. Stan pijañstwa by³ mu potrzebny, aby zdecydowaæ siê na próbê uwolnienia. Wiersz z³o¿ony. Impresjonizm wyra¿a siê w:
1. operowanie barw¹
2. opis pejza¿u z gr¹ œwiate³, zmiana odcieni ze wzglêdu na oœwietlenie
3. dynamika, uchwycenie przemian obrazu, przyroda w ruchu
4. czêsta zmiana tematów
65. HAS£A PROGRAMOWE