Typy gospodarstw domowych:
osób samotnych (jednoosobowe),
rodzinne,
rodzinne uzupełnione osobami niespokrewnionymi,
grupowe.
Klasyfikacja gospodarstw domowych wg GUS-u:
pracowników,
pracowników użytkujących gospodarstwo rolne,
rolników,
pracujących na własny rachunek,
emerytów,
rencistów,
utrzymujących się z niezarobkowych źródeł.
Kryteria podziału gospodarstw domowych:
demograficzne,
ekonomiczne,
wg klasy miejscowości,
wg wieku gospodarstwa lub głowy rodziny,
wg zawodu głowy rodziny.
Przedmioty spożycia:
podstawowe - pośrednie, normalne;
wyższego rzędu - luksusowe, półluksusowe.
Elastyczność popytu - jest miarą względnej zmiany popytu wywołanej względną zmianą określonego czynnika wpływającego na popyt. Informuje o wrażliwości popytu na zmiany czynników kształtujących go.
popyt jest elastyczny, gdy niewielka zmiana czynników kształtujących popyt skutkuje znaczną zmianą wielkości popytu;
popyt jest nieelastyczny, gdy nawet znacząca zmiana determinantów powoduje jedynie niewielkie zmiany wielkości popytu.
Determinanty konsumpcji
Podziały dychotomiczne:
obiektywne i subiektywne,
ekonomiczne i pozaekonomiczne,
zewnętrzne i wewnętrzne,
makro i mikro > wg skali oddziaływania determinant,
mierzalne i niemierzalne,
Uwarunkowania makroekonomiczne:
poziom dochodu narodowego, tempo jego zmian, proporcje podziału;
transformacja gospodarcza;
inflacja, bezrobocie, przekształcenia własnościowe;
integracja europejska.
Uwarunkowania ekonomiczne obiektywne wewnętrzne:
poziom i źródła dochodów,
kredyty,
oszczędności,
poziom konsumpcji naturalnej,
wyposażenie gospodarstwa domowego,
dotychczasowy poziom i struktura spożycia.
Uwarunkowania ekonomiczne obiektywne zewnętrzne:
podaż,
poziom i relacje cen,
infrastruktura handlowo-usługowa,
system infirmacji instytucjonalnej,
polityka sprzedaży.
Pozaekonomiczne obiektywne wewnętrzne:
demograficzne: wiek, płeć, wielkość gospodarstwa domowego;
społeczno zawodowe: rodzaj i poziom wykształcenia, aktywność zawodowa, zawód;
społeczne: rodzina, grupy odniesienia, liderzy opinii.
Pozaekonomiczne obiektywne zewnętrzne:
cywilizacyjno kulturowe;
geograficzno-przyrodnicze: klimat, położenie, zanieczyszczenie środowiska;
organizacja życia społecznego.
Czynniki subiektywne:
nawyki, zwyczaje, tradycje;
postawy;
motywy;
proces uczenia siÄ™;
postrzeganie;
osobowość;
informacja prywatna.
Wskaźnik dochodów realnych
Fundusz nabywczy = pieniężne dochody ludności:
płatności nietowarowe (podatki, grzywny, opłaty, składki ubezpieczeniowe, składki na organizacje);
saldo oszczędności (zasoby gotówkowe, oszczędności instytucjonalne);
saldo kredytów (na cele konsumpcyjne).
Przeznaczany jest na:
zakup dóbr i usług konsumpcyjnych;
wydatki niekonsumpcyjne (zakup akcji, obligacji, papierów wartościowych, inwestycje i budownictwo indywidualne);
oszczędności.
fundusz nabywczy - wydatki na poziomie minumum socjalnego = fundusz swobodnej decyzji
Fundusz swobodnej decyzji przeznaczany jest na:
zakup dóbr i usług konsumpcyjnych wyższego rzędu (luksusowych);
wydatki w zakresie inwestycji indywidualnych;
oszczędności.
Dochód:
Kryterium - Pochodzenie:
Pieniężny (wynagrodzenie za pracę, świadczenia pieniężne, darowizny, wygrane spadki itd.);
Rzeczowy (vouchery, kupony, deputaty, deputaty produktów wytwarzanych w firmie, inne: samochód, telefon, mieszkanie, posiłki);
Kryterium - Regularność otrzymywania:
Dochód stały (wynagrodzenie, renta, emerytura, stypendia itd.),
Dochód nieregularny (dywidendy, zasiłek dla bezrobotnych, inne zasiłki, premie, nagrody itd.),
Dochód okazjonalny (wygrane, spadki).
Dochody nominalne i realne:
Nominalne – ilość pieniÄ…dza bÄ™dÄ…ca w dyspozycji konsumenta (ludnoÅ›ci) w powiÄ…zaniu z poziomem i strukturÄ… cen dóbr i usÅ‚ug, przeksztaÅ‚cajÄ… siÄ™ w dobra realne;
Realne – suma dób r i usÅ‚ug konsumpcyjnych, które można zakupić przy danej wysokoÅ›ci dochodu nominalnego (uwzglÄ™dniajÄ…c koszty utrzymania).
wzrost dochodów nominalnych nie zawsze wpływa na wzrost konsumpcji
dochód realny jest funkcją dochodu nominalnego i poziomu cen
Cena:
paramentr rynkowy,
wpływa na postawy konsumnetów,
urealnia dochód,
traci na znaczeniu w krajach wysoko roziwniętych,
trudno określić relacje między popytem a ceną ze względu na b. duże zróżnicowanie produktów i zmian w asortymencie,
realacja między ceną a popytem, prawo popytu Marshalla: "Popyt na dany towar wzrasta wraz ze zmniejszeniem jego ceny, przy czym stosunek między spadkiem ceny, a wzrostem popytu nie jest stały."
stosunek między ceną a zmiana mi poptytu zależy od:
poziomu zaopatrzenia rynkowego;
liczby dostępnych substytutów;
wielkości siły nabywczej konsumentów, itp..
Funkcje ceny: dochodowa, informacyjna, równoważąca, stymulująca popyt, redystrybucyjna.
poziom cen > rozmiar konsumpcji
relacje cen > struktura konsumpcji
Cena - popyt:
odgrywa dużą rolę w konsumpcji gospodarstw ubogich,
im wyższy dochód tym mniejsze znaczenie ceny,
cena odgrywa znaczącą rolę w postrzeganiu cech produktów,
poziom cen - skala konsumpcji,
relacje cen (między produktami - strukturą konsumpcji) oddziaływuje na nią!
Typy cen: regularne (np. energii, gazu, usług pocztowych itd.); wolne.
Metody ustalania ceny: narzutu na koszty, inne.
Podaż - oferta dóbr i usług na rynku i jej układ: