778 k.c.). Dla przewozu rzeczy termin ten wynosi
równie¿ jeden rok i jest liczony od dnia dostarczenia przesy³ki, a w razie ca³kowitej
jej utraty lub dostarczenia z opóŸnieniem - od dnia, w którym przesy³ka mia³a byæ
dostarczona (art. 792 k.c.). Szczególny termin szeœciu miesiêcy odnosi siê do
roszczeñ miêdzy przewoŸnikami, którzy uczestniczyli w przewozie przesy³ki (art. 793
k.c.).
§ 90. Szczególne rodzaje przewozu - odes³anie
Oprócz unormowañ umowy przewozu w prawie powszechnym, istnieje wiele
dziedzin transportu, w których obowi¹zuj¹ przepisy dotycz¹ce wyspecjalizowanych
rodzajów us³ug przewozowych. Wyp³ywa to, z jednej strony, z potrzeby uzgodnieñ
pewnych regu³ "prawa transportowego" w danej dziedzinie w skali miêdzynarodowej
(konwencje miêdzynarodowe, zwyczaje), z drugiej zaœ strony - z koniecznoœci
powi¹zañ niektórych uregulowañ cywilnoprawnych z unormowaniami
administracyjno-prawnymi dot. m.in. strony organizacyjnej us³ug przewozowych.
Podstawowym aktem pozakodeksowym dotycz¹cym przewozu jest ustawa z
15 XI 1984 r. -- Prawo przewozowe (Dz.U. nr 53, poz. 272 ze zm.). Ustawa ta wesz³a
w ¿ycie 1 VII 1985 r. wprowadzaj¹c daleko id¹ce zmiany w ca³ym systemie prawa
przewozowego w odniesieniu do transportu kolejowego, drogowego i lotniczego.
Prawo przewozowe normuje podstawowe zasady przewozu w takim zakresie,
w jakim w toku prac kodyfikacyjnych zdo³ano je ujednoliciæ. Ma zastosowanie do
przewozów przy u¿yciu œrodków transportu kolejowego, lotniczego, samochodowego
oraz ¿eglugi œródl¹dowej. Nadal jednak obowi¹zuje wiele przepisów szczególnych
odnosz¹cych siê do poszczególnych rodzajów transportu.
Przyk³adowo jedynie mo¿na wymieniæ nastêpuj¹ce akty prawne dotycz¹ce
przewozu:
1) w dziedzinie transportu kolejowego - ustawa z 27 VI 1997 r. o transporcie
kolejowym, Dz.U. z 1997 r., nr 96, poz. 591; w dziedzinie komunikacji
miêdzynarodowej: a) konwencja berneñska z 9 V 1980 r. o miêdzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF - Dz.U. z 1985 r., nr 34, poz. 158) wraz z
za³¹cznikami reguluj¹cymi szczegó³owe kwestie odnosz¹ce siê do przewozu
osób i baga¿u (za³. ACIV) oraz do przewozu przesy³ek towarowych (za³. B - CIM);
b) umowy warszawskie odnosz¹ce siê do komunikacji osobowej (SMPS -- Dz.T. i
Z.K. z 1987 r., nr 17, poz. 139) oraz komunikacji towarowej (SMGS - Dz.T. i Z.K.
z 1974 r., nr 15, poz. 81);
2) w dziedzinie transportu drogowego -- ustawa o warunkach wykonywania
krajowego drogowego przewozu osób z 29 VIII 1997 r., Dz.U. z 1997 r., nr 141,
poz. 942 ze zm.); zob. te¿ m.in. rozp. Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z
28 XI 1997 r. w sprawie okreœlenia dokumentów niezbêdnych do udzielania
koncesji na wykonywanie miêdzynarodowego transportu drogowego oraz treœci
wzoru koncesji (Dz.U. z 1997 r., nr 148, poz. 991);
3) w dziedzinie przewozu lotniczego --- ustawa z 31 V 1962 r. -- Prawo lotnicze
(Dz.U. nr 32, poz. 153 ze zm.), a w transporcie miêdzynarodowym --- konwencja
warszawska z 12 X 1929 r. o ujednostajnieniu niektórych prawide³ dotycz¹cych
miêdzynarodowego przewozu lotniczego (Dz.U. z 1933 r., nr 8, poz. 49 ze zm.
wynikaj¹cymi z Protoko³u Haskiego z 28 IX 1955 r. - Dz.U. z 1963 r., nr 33, poz.
189, za³. nr 3);
4) w dziedzinie ¿eglugi œródl¹dowej - ustawa z 7 III 1950 r, o ¿egludze i sp³awie na
œródl¹dowych drogach wodnych (tekst jedn. Dz.U. z 1952 r,, nr 26, poz. 182 ze
zm.) oraz wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze;
5) w dziedzinie przewozu morskiego -- kodeks morski z I XII 1961 r. (tekst jedn.
Dz.U. z 1986 r., nr 22, poz. 112 ze zm.); w przewozie miêdzynarodowym -
konwencja brukselska z 25 VIII 1924 r. o ujednoliceniu niektórych zasad
dotycz¹cych konosamentów (Dz.U. z 1937 r., nr 35, poz. 258); obowi¹zuj¹ tak¿e
powszechnie uznane regu³y i zwyczaje portowe;
6) w dziedzinie przewozu pocztowego - ustawa z 23 XI 1990 r. o ³¹cznoœci (Dz.U. nr
86, poz. 504), a tak¿e wydane na podstawie art. 48 ust. 2 i art. 60 tej ustawy
rozp. Ministra £¹cznoœci z 7 X 1991 r. w sprawie ordynacji pocztowej (Dz,U. nr
86, poz. 504 ze zm.), gdy idzie o zasady przewozu paczek w ruchu
miêdzynarodowym - tzw. Konstytucja Œwiatowego Zwi¹zku Pocztowego
uchwalona w Wiedniu w 1964 r. (Dz.U. z 1967 r., nr 42, poz. 209) oraz umowy
miêdzynarodowe zawarte w Lozannie w 1974 r. (Dz.U. z 1978 r., nr 12, poz. 51).
Analiza tej tematyki wykracza poza zakres niniejszego wyk³adu. Wypada
natomiast podkreœliæ, co nastêpuje.
Jak ju¿ wspomniano w poprzednim paragrafie, w razie istnienia szczególnych
unormowañ stosunku przewozu, unormowania te znajduj¹ pierwszeñstwo przed
unormowaniami prawa powszechnego (art. 775 k.c.). Co wiêcej, maj¹ one