œw. Jura) zbudowano w 1855 r. w stylu neoromañskim. Fundatorami byli arcyksi¹¿ê Ferdynand d'Este i arcybiskup Franciszek Piœtka. W 1893 r. architekt J. Lewiñski dokona³ przebudowy. W klasztorze mieœci³o siê elitarne gimnazjum i internat dla dziewcz¹t. Po 1945 r. klasztor przejê³a Politechnika. Dziœ mieœci siê w nim biblioteka.
Koœció³ p.w. Serca Pana Jezusa i klasztor franciszkanek
(ul. £ysenka 45, d. Kurkowa) powsta³y w latach 1876-88 wed³ug projektu Juliana Zachariewicza w stylu neoromañskim. Po 1945 r. zajmowa³a go jednostka wojskowa, dziœ mieszcz¹ siê tu sale wystawowe.
Koœció³ p.w. œw. Teresy (ul. Bandery 30, d. Leona Sapiehy) to skromna, jednonawowa œwi¹tynia powsta³a w 1855 r. Obok znajdowa³ siê klasztor sióstr Boskiej Opatrznoœci i zak³ad wychowawczy dla dziewcz¹t. Obecnie mieszcz¹ siê tu zak³ady mechaniczne Politechniki.
Koœció³ p.w. Matki Boskiej Nieustaj¹cej Pomocy (osiedle Zboiska) z 1930 r. jest jedynym zachowanym drewnianym koœcio³em we Lwowie. Przed wojn¹ by³o ich kilka, budowano je jako œwi¹tynie tymczasowe w nowo powstaj¹cych osiedlach podmiejskich. Znajdowa³y siê m.in. na Zamarstynowie, Zniesieniu i Lewandówce.
Pierwotnie by³a to kaplica nale¿¹ca do parani Malechów. Budowla sk³ada siê z prostok¹tnej nawy z krucht¹ oraz nieco ni¿szego i wê¿szego prezbiterium, zamkniêtego trójbocz-nie, z przyleg³¹ zakrysti¹. Ca³oœæ ma konstrukcjê slupowo--ramow¹, na zewn¹trz szalowan¹, od wewn¹trz tynkowan¹. Wnêtrze nakrywa strop, chór muzyczny wspieraj¹ dwa fazowane s³upy. Dziœ koœció³ stoi wœród wielkiego osiedla mieszkaniowego. Zamkniêty w okresie powojennym, po 1991 r. zosta³ oddany wiernym i po remoncie s³u¿y jako rzymskokatolicki koœció³ parafialny.
bWUW
Katedra ormiañska p.w. Wniebowziêcia Najœwiêtszej Marii Panny (ul. Wirmenœka 7) wraz ze swym otoczeniem jest jednym z najbardziej oryginalnych i najurokliwszych zak¹tków Lwowa.
W mieœcie przez wieki istnia³y obok siebie trzy arcybiskup-stwa: rzymskokatolickie, greckokatolickie i ormiañskie. Kolonia ormiañska odgrywa³a niepoœledni¹ rolê w dziejach miasta. Ormiañscy kupcy zamieszkali w wielu miastach Rusi Czerwonej i Podola poœredniczyli w handlu z krajami czarnomorskimi. Lwowska katedra by³a dla osiad³ych w Polsce Ormian g³ównym oœrodkiem religijnym. Jest te¿ jedn¹ z najstarszych i najwspanialszych œwi¹tyñ miasta.
Budowla jest niejednolita stylowo, sk³ada siê z trzech czêœci pochodz¹cych z ró¿nych okresów. Najstarsz¹ czêœæ wschodni¹, pochodz¹c¹ z lat 1356-63, ufundowali Jakub z Kaffy i Pa-nos syn Abrahama. Jako budowniczego wymienia siê W³ocha Dorchiego. Ta czêœæ nawi¹zuje stylem do architektury kolonii ormiañskich na Krymie. Ma uk³ad trójnawowy z apsydami na zakoñczeniu ka¿dej z naw. Nad skrzy¿owaniem nawy g³ównej z transeptem usytuowano kopu³ê na wielobocznym bêbnie. Œciany oblicowano kamieniem ciosowym, a dach pokryto kamiennymi p³ytami. Ornamentyka zdradza silne wp³ywy seld¿uckie i perskie.
Œrodkowa czêœæ hali nawowej, o cechach renesansowych, powsta³a w XVII w. Z tego okresu pochodz¹ piêknie kute kraty kapliczne. Oko³o 1723 r. mia³a miejsce przebudowa i barokizacja œwi¹tyni, przeprowadzona dziêki darowiŸnie przewodnicz¹cego s¹dów ormiañskich Krzysztofa Augustynowicza. Podniesiono wtedy sklepienie nawy g³ównej i wybudowano przedsionek nakryty trzema kopu³kami. Powsta³y nowe o³tarze, ambona, tron biskupi, a tak¿e nowa zakrystia. Na przykatedralnym dziedziñcu ustawiono kolumnê z figur¹ patrona fundatora, œw. Krzysztofa — dzie³o nadwornego artysty ksi¹¿¹t Wiœniowieckich Christiana Seynera.
Ostatnia rozbudowa mia³a miejsce po 1908 r. Nowa czêœæ koœcio³a, wzniesiona wed³ug projektu Franciszka M¹czyñ-skiego, opar³a siê a¿ o ulicê Krakowsk¹. Zbito stare tynki, poddano konserwacji œredniowieczne malowid³a. W kopule wykoñczono mozaikê — dzie³o Józefa Mehoffera ufundowane przez Aleksandra Krzemunowicza. W latach 1927-29 wykonano wed³ug projektu Witolda Minkiewicza nowy o³tarz g³ówny, tron biskupi i pó³kolist¹ balustradê.
Prawdziw¹ ozdob¹ koœcio³a s¹ malowid³a œcienne Jana Henryka Rosena z 1928 r. Fresk przedstawiaj¹cy Chrystusa Ukrzy¿owanego (po prawej) ukazuje Go jako nie mêczennika,
44
45
LWUW