C
CENVA, NORMA: właścicielka stoczni i nawigator, "Opiekunka Gildii Planetarnej", żyła na przełomie drugiego i pierwszego stulecia przed Gildią. Najoryginalniejsza i najbłyskotliwsza z uciekinierów, którzy opuścili Ix w poszukiwaniu planety, na której rozwiązaliby problem w ich rozumieniu najważniejszy: połączenie rodzaju ludzkiego poprzez rozwinięcie bezkomputerowego systemu nawigacji międzygwiezdnej. Zdrowy rozsądek Cenvy i inteligencja uzupełniona energią jej kochanka, Aureliusza Venporta, uczyniły możliwym późniejszą organizację Gildii Planetarnej z wszystkimi konsekwencjami, które z tego faktu wynikły (patrz: VENPORT, AURELIUSZ).
CORIOLISA, KURZAWA: każda większa burza piaskowa za czasów Diuny, której wiejące na otwartych równinach wiatry były wzmagane przez ruch obrotowy planety, aż osiągały prędkość do 700 km/h.
CORRINÓW, RÓD: ród pochodzący z Salusa Secundus (trzeciej planety Gammy Waiping), biorący swoją nazwę od niby-mgławicy Corrin, w pobliżu której rozegrała się słynna bitwa kosmiczna (w roku 88 P.G.), ustalająca jego panowanie w Imperium. Padyszach Imperator Szaddam IV, ojciec Irulany Corrino-Atrydy, był ostatnim, osiemdziesiątym pierwszym władcą z dynastii Corrinów. Po klęsce zadanej przez Fremenów sardaukarom (żołnierzom-fanatykom rodu Corrinów) w bitwie pod Arrakin (10193 E.G.), ród ten już nigdy nie zdołał odzyskać swojej dawnej świetności (patrz: SALUSA SECUNDUS).
CYBUSOWY, KAPTUR: celowo bezkształtny worek, wykonany z materiału o najgłębszej czerni, którego wyrób pozostaje tajemnicą Ixian. Materiał ten pochłania nie tylko światło widzialne, ale także wszystkie inne znane formy promieniowania. Cybusowe ubrania używane były początkowo jako wojskowy kamuflaż, ale zostały zarzucone; indywidualne kaptury stały się standardowym wyposażeniem szpiegów i assassinów.
D
DAR-ES-BALAT: miasto na Rakis w ubogim regionie Kalatorano; miejsce ukrycia przez Leto II jego komór pozaprzestrzennych.
DIUNA: potoczna nazwa Arrakis (trzeciej planety Canopusa) sprzed Ekologicznej Transformacji.
DRUGI KSIĘŻYC: mniejszy z dwóch satelitów Arrakis, godny uwagi ze względu na sylwetkę skoczka pustynnego w rzeźbie powierzchni (patrz: PIERWSZY KSIĘŻYC).
DRYF: wtórna kolektorowa faza generatora polowego Holtzmana. Znosi ciążenie w pewnych granicach, określonych proporcjami masy i zużycia energii.
DYKTATEL: urządzenie zapisujące myśli, skonstruowane przez naukowców z Ix. Dyktatel mógł zapisywać myśli autora bez pośrednictwa mowy czy pisma na materiale zdolnym przetrwać tysiące lat. Urządzenie takie, sporządzone dla Boga Imperatora, miało dodatkową zaletę zdalnego sterowania. Mechanizm drukujący, ukryty bezpiecznie w katakumbach Twierdzy, mógł być użyty zgodnie z wolą Leto II Atrydy niezależnie od miejsca jego pobytu (patrz: IX).
DŻEKARATA: legendarna sicz ogłoszona tabu na pokolenia przed zapoczątkowaniem Ekologicznej Transformacji Diuny, ponieważ była miejscem zamieszkania Idualich, "wodnych insektów". Dzięki powszechnemu sprzymierzeniu fremeńskich plemion, Dżekarata została zaatakowana, a jej mieszkańcy eksterminowani.
DŻIHAD: "święta wojna", fanatyczna krucjata religijna.
DŻIHAD BUTLERJAŃSKA: krucjata przeciwko maszynom myślącym, komputerom i świadomym robotom. Napięcie między programistami, którzy uznawali wyższość zdolności człowieka (znaczone raz po raz mniejszymi i większymi pogromami antykomputerowymi) wzrastało przez przeszło pięćset lat, by - w roku 201 P.G. - przemienić się z rebelii w siejącą śmierć i zniszczenie prawie stuletnią Dżihad (zakończoną w 108 P.G.). Główne przykazanie Dżihad Butlerjariskiej zachowało się w Biblii Protestancko-Katolickiej jako: "Nie będziesz czynił machin na obraz i podobieństwo rozumu ludzkiego".
E
E.G.: "era Gildii"; skrót w kalendarzu Imperium, opartym na dacie powstania monopolu Gildii Planetarnej (patrz: P.G.).
EKOLOGICZNA TRANSFORMACJA DIUNY: plan, którego realizację rozpoczął Pardot Kynes (10121-10175 E.G.), ojciec Lieta-Kynesa (10156-10191 E.G.), mający na celu zmianę ekologii i klimatu Arrakis. Po Kynesach realizację tego planu kontynuował Imperator Paul Atryda, a zakończył jego syn, Leto II.
ELAKKA: niewysokie, krwisto-słojowate drzewo z Ekaz (czwartej planety Alfa Centauri B), najlepiej znane z produktów z otrzymywanych: lin, narkotyku elakka i semuty.
ERG: rozległy obszar pustyni pokryty wydmami; morze piasku.
FAROULA: Fremenka, matka Chani (konkubiny Imperatora Paula Atrydy), babka Ghanimy i Leto II.
FILTRFRAK: osłaniający ciało ubiór wynaleziony na Arrakis przed Ekologiczną Transformacją Diuny przez Fremenów, który pozwalał na przetrwanie w pustyni poprzez zapobieganie utraty wydalanej przez człowieka wody i wilgoci. Jego podstawę stanowiła mikrowarstwowa tkanina, będąca systemem filtracyjnym wydzielin ciała i pochłaniaczem ciepła o niezwykle wysokiej wydajności. Warstwa stykająca się ze skórą była lekko porowata i po wchłonięciu przez filtrfrak ciepła przenikał przez nią pot. Następne dwie warstwy zawierały włókna wymiany ciepła i osadniki soli, która była odzyskiwana. Mocz i fekalia były przetwarzane w specjalnych podkładkach udowych. Siły pompującej dostarczały filtrfrakowi głównie ruchy ciała (oddychanie i kroki - dzięki zamontowanym pompom piętowym w pustynnych butach temag), a także w części działanie osmotyczne. W otwartej pustyni na twarz zakładano specjalną maskę - wdech następował przez filtr naustny, zaś wydech przez nos, w który wkładano specjalny chwytowód zakończony filtrwtykiem. Odzyskana woda przepływała do kieszeni łownych, z których można było ją pić za pomocą wodowodu - rurki w chomątku na szyi. "Filtrfraki" Muzealnych Fremenów tylko zewnętrznie przypominały oryginalne fremeńskie kombinezony, gdyż nie posiadały skomplikowanego systemu odzyskowego (patrz: FREMENI, FREMENI MUZEALNI, KIESZEŃ ŁOWNA oraz WODOWÓD).
FREMENI: wolne plemiona Arrakis sprzed zakończenia realizacji planu Ekologicznej Transformacji Diuny, mieszkańcy pustyni, potomkowie Zensunnitów, którzy przybyli na Arrakis sześć i pół tysiąca lat przed końcem rządów Leto II (patrz: FREMENI MUZEALNI).