I, „Prawo i ¯ycie", paŸdziernik 2001. Jak stwierdzili autorzy, m.in. na tle dyskusji nad ratyfikacj¹ Protoko³u nr 6 do Konwencji o Ochronie Praw Cz³owieka i Podstawowych Wolnoœci rozwa¿ano, czy by³aby mo¿liwa restytucja kary œmierci bez zmiany konstytucji (por. P. Samecki, Dopuszczalnoœæ kary œmierci w œwietle obowi¹zuj¹cych przepisów konstytucyjnych oraz M. Granat, Czy w œwietle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. bylaby mo¿liwa restytucja kary œmierci bez zmiany konstytucji? — obie opinie opublikowane w „Przegl¹dzie Sejmowym" 2000, nr 3, s. 77-85 i 86-90). Przy okazji prac nad now¹ ordynacj¹ wyborcz¹ do Sejmu i Senatu zg³oszono postulaty, by znieœæ drug¹ izbê parlamentu i ograniczyæ liczbê pos³ów (por. J. Pilczyñski, Ma³e
41
a 2004 r. przyniós³ zaktywizowane dzia³ania polityczno-ustrojowe zw³aszcza takich partii politycznych, jak Prawo i Sprawiedliwoœæ (program IV Rzeczypospolitej Polskiej) i Platforma Obywatelska (kampania „4 * tak" w sprawie referendum maj¹cym zaowocowaæ zmianami konstytucyjnymi); w tym ostatnim zakresie mielibyœmy tak¿e do czynienia z projektami ustaw o zmianie konstytucji34. W zakresie stanowiska doktryny prawa konstytucyjnego — przede wszystkim z interesuj¹cego nas punktu widzenia — mo¿emy jednak tak¿e mówiæ o stanie pewnej niejasnoœci, maj¹c na myœli wyraŸne zniuansowanie pogl¹dów, jakie zarysowa³o siê na gruncie przepisów obowi¹zuj¹cej konstytucji wprost w odniesieniu do kwestii dopuszczalnoœci ustaw konstytucyjnych.
Z brzmienia przepisów art. 235 konstytucji wynika, ¿e pos³uguje siê ona — tak jak dotychczasowe przepisy konstytucyjne z 1952 r. — pojêciem „ustawy o zmianie Konstytucji" (ust. 4)35. Analogicznie mowa w tych przepisach o „projekcie ustawy o zmianie Konstytucji" (ust. l i 3), pewne zaœ redakcyjne odmiennoœci z ust. 2 i ust. 5 w art. 235 nie kreuj¹ same przez siê osobnej formy ustawy, a jedynie stanowi¹ nieco zmienion¹ formê wys³owienia fragmentów ca³oœciowej konstrukcji (instytucji). Nie mo¿na bowiem formu³y z art. 235 ust. 2 („Zmiana Konstytucji nastêpuje w drodze ustawy [...]") odczytaæ w innym sensie, ni¿ wynika to z ust. l, ust. 3 i ust. 4 tego¿ artyku³u. Równie¿ formu³a z ust. 5 („Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniaj¹cej przepisy rozdzia³ów I, II lub XII Konstytucji [...]") równoznaczna jest formule z ust. 6, gdzie explicite mówi siê o „ustawie o zmianie Konstytucji". Brzmienie przepisów z art. 235 konstytucji nie pozostawia wiêc mo¿liwoœci innej zmiany konstytucji, ni¿ tylko w formie „ustawy o zmianie konstytucji". Jest to wiêc w¹skie — w podanym wczeœniej znaczeniu — rozumienie pojêcia „zmiana konstytucji", które nie mo¿e byæ poszerzone w ramach próby wt³oczenia weñ tak¿e pojêcia „ustaw konstytucyjnych".
jest lepsze, „Rzeczpospolita" z 26 marca 2001 r.). Ratyfikacja przez Rzeczpospolit¹ Polsk¹ Statusu Miêdzynarodowego Trybuna³u Karnego musia³a byæ poprzedzona rozstrzygniêciem w¹tpliwoœci, czy jest to dopuszczalne bez uprzedniej zmiany art. 55 ust. l konstytucji, zakazuj¹cego ekstradycji obywateli polskich (por. K. Karski, Ratyfikacja Statutu Miêdzynarodowego Trybuna³u Karnego. Zagadnienia prawnomiêdzynarodowe i konstytucyjne, „Pañstwo i Prawo" 2001, z. l, s. 50-63 i M. P³achta, A. Wy-rozumska, Problem ratyfikacji Statutu Miêdzynarodowego Trybuna³u Karnego. Uwagi polemiczne w zwi¹zku z artyku³em Karola Karskiego, „Pañstwo i Prawo" 2001, z. 5, s. 91-97 oraz 14 opinii w sprawie ratyfikacji przez Polskê Rzymskiego Statutu Miêdzynarodowego Trybuna³u Karnego w „Przegl¹dzie Sejmowym" 2001, nr 4, s. 129-172, autorstwa P. Sarneckiego, J. Kolasy, M. Zubika, L. Garlickiego, A. Szmyta, C. Mika, M. Granata, M. Masternak-Kubiak, K. Lankosza, E. Pop³awskiej, J. Tyranowskiego).