21 Na t stron zagadnienia szerzej zwraca uwag C 

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

BobiDska jw., s. 69 i nast.
306
w zBo|onej na swego pana skardze, cho i w tych przypadkach nale|y si zastanawia nad wiarogodno[ci.
Badanie wiarogodno[ci informatora w odniesieniu do zródeB, nie przekazujcych celowo informacji (dla potomno[ci), wykazuje pewne swoiste cechy, nie podwa|ajce jednak ogólnego podobieDstwa procedury dotyczcej caBo[ci zródeB po[rednich. W przypadku tego typu zródeB w wikszym stopniu ani|eli w odniesieniu do pozostaBych zródeB po[rednich wa|na jest znajomo[ odbiorcy (odbiorców), dla którego (czy których) przeznaczona byBa informacja (odbiorca celowy). Tu krg odbiorców jest zamknity i mnbj lub bardziej [ci[le okre[lony, podczas gdy w przypadku przekazywania informacji potomno[ci jest on otwarty i nieokre[lony, chocia| w odniesieniu do konkretnego badania odbiorc staje si ka|dorazowo sam badacz. Skrajnym przykBadem zródBa o zamknitym krgu odbiorców jego informacji jest list prywatny skierowany do jednej osoby. Jest oczywiste, |e nieznajomo[ odbiorcy znacznie utrudniBaby badania wiarogodno[ci zawartych w li[cie informacji. Wiadomo, oczywi[cie, |e i w przypadku najbardziej pozornie typowych zródeB przeznaczonych dla potomno[ci istniej okre[leni odbiorcy wspóBcze[ni. Niejednokrotnie wzgld na tych odbiorców przewa|a i wtedy zródBo nale|y w wikszym stopniu zaliczy do kategorii zródeB nie przekazujcych celowo informacji potomno[ci. PrzykBadem mo|e by  Vita Caroli Magni" Einharda, piszcego przede wszystkim dla samego Karola Wielkiego.
Znajomo[ odbiorców uBatwia zrozumienie celów, jakimi kierowaB si informator przekazujc tak a nie inn informacj. Wiedza o odbiorcy informacji, z uwagi tak|e na powszechno[ zródeB przekazujcych informacje odbiorcom wspóBczesnym, a nie potomno[ci, jest dla historyka nader wa|na. Historyk jest w takich przypadkach odbiorc niezamierzonym. Wie w ka|dym razie, |e to nie dla niego byBy przeznaczone informacje zawarte w zródBach i ma w ten sposób wiksze mo|liwo[ci, przez wspóln analiz wiedzy o informatorze i wiedzy o odbiorcy (podporzdkowanej tu badaniu celów informatora), doj[cia do ustalenia stopnia wiarogodno[ci informacji. Tego rodzaju analiza jest typowa dla postpowania historyka. Dokonuje on jej, zastanawiajc si zarówno nad prawdziwo[ci informacji prasowych (przeznaczonych przecie| dla okre[lonych odbiorców), jak zeznaD policyjnych czy inwentarzy dóbr ziemskich lub zródeB podatkowych. Gdy u-stalimy, do jakich krgów miaBa trafia na przykBad okre[lona gazeta, o ile| wzro[nie nasza wiedza o zawartych w niej informacjach. WytworzyBy si ju| pewne schematy oceny odbiorców informacji. Historyk wic zdaje sobie spraw, |e na przykBad informacje przeznaczone dla organów skarbowych, na podstawie których maj by ustalone obci|enia ludno[ci, bd odpowiednio zdeformowane, |e prasa ma w my[l zaBo|eD informatorów poza informowaniem okre[lonych odbiorców wiele innych celów zale|nych od kategorii odbiorców, |e wBa[ciciel majtku, chccy go sprzeda czy wydzier|awi, bdzie staraB si poda jak najbardziej optymistyczny opis tego majtku itd.
Pewn osobliwo[ w odniesieniu do badania wiarogodno[ci zródeB przekazujcych informacje odbiorcom wspóBczesnym22 wykazuje równie| problem samego informatora. Otó|, o ile w przypadku zródeB celowo przekazujcych informacje potomno[ci, nader

Tematy