obejmuj� zasadniczo wszystkich pracuj�cych obywateli i ich rodziny oraz wszystkie typowe -> zdarzenia losowe, kt�rych wyst�pienie mo�e powodowa� utrat� dochodu lub pojawienie si� nowych potrzeb). Ubezpieczenia prywatne (w przeciwie�stwie do poprzedniego modelu) pe�ni� jedynie marginaln� rol�.
3. Socjaldemokraci postuluj� nadanie polityce spo�ecznej charakteru instytucjo-nalno-redystrybucyjnego, bez wyznaczania jakichkolwiek granic zaanga�owania pa�stwa. Zak�ada si�, �e odpowiedzialno�� za dobrobyt i -> bezpiecze�stwo socjalne ka�dej jednostki ponosi przede wszystkim spo�ecze�stwo, bowiem ani rodzina, ani rynek prywatny nie s� w stanie zagwarantowa� ka�demu zaspokojenia potrzeb na dostatecznym poziomie. Dlatego te� w procesie zaspokajania wszystkich wa�nych potrzeb mechanizmy rynkowe musz� by� zast�pione przez planowe dzia�ania pa�stwa. Polityka spo�eczna powinna obejmowa� wszystkich obywateli - wszyscy s� bowiem uprawnieni do godziwego standardu �ycia; prawo do �wiadcze� spo�ecznych powinno zatem przys�ugiwa� ka�demu, bez dyskryminuj�cych warunk�w wst�pnych. Polityka spo�eczna powinna zajmowa� si� redystrybucj� dochod�w i gwarantowa� dost�p do �wiadcze� i us�ug oparty na kryterium potrzeb, niezale�nie od funkcjonowania rynku i wk�adu w�asnego jednostki.
W literaturze przedmiotu model polityki spo�ecznej, realizowany w by�ych krajach tzw. realnego socjalizmu, okre�la si� najcz�ciej, jako �pa�stwowo-kolektywi-styczny" lub �biurokratyczno-kolektywi-styczny". Mia� on wiele cech wsp�lnych zar�wno z modelem instytucjonalno-redy-
strybucyjnym, jak i - przede wszystkim -z modelem motywacyjnym. Z pierwszym ��czy�o go zar�wno traktowanie pa�stwa, jako �gestora" niemal wszystkich �wiadcze� i us�ug socjalnych, jak i d��enie do swoi�cie rozumianej �powszechno�ci" polityki spo�ecznej, wyra�aj�cej si� nie tyle w prawie ka�dego do otrzymania pomocy, ile w zagwarantowaniu ka�demu prawa do pracy. Podobie�stwo z modelem drugim polega�o na silnym uzale�nieniu praw socjalnych od statusu danego obywatela na rynku pracy, oraz na dominuj�cej roli techniki ubezpieczeniowej w konstrukcji systemu ->� zabezpieczenia spo�ecznego.
Podstawowa r�nica pomi�dzy polityk� spo�eczn� w krajach gospodarki rynkowej i krajach realnego socjalizmu wydaje si� wynika� z faktu, �e w tych pierwszych, niezale�nie od realizowanego w nich modelu, bezpiecze�stwo socjalne i dobrobyt obywateli zapewniano przede wszystkim poprzez ingerencj� w sfer� -> konsumpcji, staraj�c si� jak najmniej ingerowa� w sfer� produkcji. Natomiast w krajach socjalistycznych przyk�adano o wiele wi�ksz� wag� do pierwotnej dystrybucji dochodu narodowego, jeszcze na szczeblu produkcji. Osi�gano to przede wszystkim poprzez d��enie do utrzymania stanu pe�nego zatrudnienia. Pewno�� pracy i p�acy stanowi�a podstaw� systemu bezpiecze�stwa socjalnego w krajach realnego socjalizmu. Cz�ciowo �socjalny" charakter wynagrodze� upodabnia� je nieco do �wiadcze� gwarantuj�cych minimalny doch�d w krajach kapitalistycznych.
Drugim filarem systemu bezpiecze�stwa socjalnego by�y wysokie subsydia pa�stwowe do cen podstawowych towar�w i us�ug.
Trzecim gwarantem bezpiecze�stwa by� stosunkowo dobrze rozbudowany system �wiadcze� spo�ecznych. Jego pod-
133
polityki spo�ecznej podmioty
stawow� funkcj� by�o gwarantowanie �rodk�w utrzymania na wypadek okre�lonych, typowych zdarze� losowych oraz niemal powszechny dost�p do bezp�atnych lub niskop�atnych us�ug spo�ecznych. Funkcje redystrybucyjne �wiadcze� pieni�nych by�y mniej widoczne ni� w krajach gospodarki rynkowej. Ze wzgl�du na dominuj�c� rol� pa�stwa w okre�laniu wysoko�ci p�ac oraz w zwi�zku z niskim przeci�tnym poziomem wynagrodze� i stosunkowo ma�ymi rozpi�to�ciami p�acowymi, nie by�o konieczno�ci znacz�cego korygowania pierwotnego podzia�u dochod�w poprzez pieni�ne �wiadczenia spo�eczne.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.