R

Strona początkowa

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

Heider (= E. H. Rosch): por. Rosch (1973 a, b.)
, p 239
niekt�re j�zyki maj� tylko dwie podstawowe nazwy kolor�w, inne maj� ich trzy albo cztery, a jeszcze inne, w�r�d nich angielski, a� jedena�cie; . granice denotacji mi�dzy barwami mniej wi�cej sobie odpowiadaj�cymi cz�sto si� nie pokrywaj�. Tote� sytuacja panuj�ca w s�ownictwie barw jest ` typowa dla tego, o czym by�a mowa w niniejszym rozdziale w odniesieniu do s�ownictwa w og�le. Semantycy cz�sto u�ywaj� s�ownictwa kolor�w dla zilustrowania poj�cia struktury leksykalnej. .
Ot� Berlin i Kay twierdz�, �e w obr�bie kontinuum barwy istnieje jedena�cie definiowalnych psychofizycznie punkt�w (czy obszar�w) skupienia i �e co najmniej sze�� spo�r�d tych obszar�w tworzy naturaln� hierarchi�, kt�ra decyduje o ich leksykalizacji w ka�dym j�zyku. Wszystkie j�zyki z dwoma tylko podstawowymi nazwami barw posiadaj� wyrazy, kt�rych punkty skupienia le�� na obszarach czerni i bieli (a nie np. ��ci i fioletu). Wszystkie j�zyki z trzema tylko podstawowymi nazwami maj� wyrazy `na oznaczenie czerni, bieli i czerwieni. Wszystkie j�zyki o czterech tylko podstawowych nazwach maj� wyrazy oznaczaj�ce czer�, biel, czerwie� i albo ziele�, albo ��. Wszystkie j�zyki z pi�cioma tylko podstawowymi nazwami maj� oznaczenia dla czerni, bieli, czerwieni, zieleni i ��ci. Wreszcie wszystkie j�zyki o sze�ciu tylko podstawowych nazwach posiadaj� wyrazy oznaczaj�ce czer�, biel, czerwie�, ziele�, �� i b��kit. Suponuje si� r�wnie�, cho� do�� nie�mia�o, �e dzieci ucz� si� denotacji nazw kolor�w w kolejno�ci odpowiadaj�cej tej w�a�nie naturalnej hierarchii: najpierw opanowuj� r�nic� mi�dzy czerni� a biel�, potem poznaj� czerwie�, nast�pnie ziele� lub �� itd.
Szczeg�y tej hipotezy s� podwa�alne.' Przyjmijmy jednak dla cel�w dyskusyjnych, �e jest ona w zasadzie trafna. Jakie st�d wynikaj� konsekwencje?
Pierwszy konieczny i nadzwyczaj wa�ny wniosek brzmi, �e trzeba odr�ni� centraln� * (czyli ogniskow� *) denotacj� leksemu od jego denotacji globalnej *. Mo�e si� zdarzy�, �e dwa j�zyki r�ni� si� granicami wytyczanymi w obr�bie kontinuum denotacyjnego, a jednak zgadzaj� si� co do tego, co ' centralne w denotacji wyraz�w w przybli�eniu r�wnowa�nych. W przesz
� Bardzo krytycznie odnosi si� do tej hipotezy Mc Neill (1972). Bardziej konstruktywny charakter ma krytyka Conklina (1973), kt�ry rozpatruje prace Berlina i Kaya na szerszym tle. Kay (1975) przynosi aktualizacj� hipotezy wraz z pewnymi poprawkami. Harrison (1972) czyni interesuj�ce uwagi filozoficzne na temat opanowywania s�ownictwa barw.
240
�o�ci strukturali�ci niew�tpliwie wyolbrzymiali wa�no�� granic denotacji mi�dzy wyrazami. Ponadto trzeba pami�ta� o tym, �e wi�ksza cz�� zjawisk w tej postaci, w jakiej je postrzegamy, nie stanowi niezr�nicowanego kontinuum. Ich poj�ciowa i j�zykowa klasyfikacja polega chyba na tym, �e wyr�niamy pewne centralne typy barw, kszta�t�w, stan�w skupienia, funkcji biologicznych, spo�ecznych itd. Je�li strukturali�ci, chc�c zilustrowa� narzucanie okre�lonej struktury substancji znaczenia, tak cz�sto pos�uguj� si� w�a�nie nazewnictwem barw, to dlatego, �e w tej dziedzinie s�ownictwa poj�cie niezr�nicowanego a priori kontinuum denotacyjnego jest �atwo zrozumia�e. Mimo to ci�g�o�� barwy jest poj�ciem bardzo sztucznym. �wiat stworzony przez nowoczesn� technik� ze swoim zalewem wszelkich odcieni barw stroj�w, mebli, malowide�, samochod�w, ok�adek i innych wytwor�w jest zupe�nie niepodobny do �wiata; w jakim cz�owiek prze�y� wi�kszo�� ' swojej historii. W �rodowisku naturalnym wi�kszo�� zakresu barw pozostaje nie wype�niona. Je�eli rzeczywi�cie istnieje sko�czona liczba uniwersalnych psychofizycznie centralnych stref barwnych, to zapewne odpowiadaj� one charakterystycznym ko�orom pierwszoplanowych * obiekt�w w fizycznym i kulturowym otoczeniu cz�owieka.

Tematy

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Każdy jest innym i nikt sobą samym.