Za udział w Radzie wprowadzono wynagrodzenie, ale tylko dla ubogich. Równocześnie ograniczone zostały uprawnienia Aeropagu, czyli Rady Starców, złożonego z przedstawicieli arystokracji. Żadnych praw obywatelskich nie mieli jednak nadal niewolnicy, których szybko przybywało i którzy w czasach Peryklesa stanowili 2/3 ludności Aten. Demokratyczną formę miała też władza sądownicza. Stanowiły ją trybunały ludowe, złożone z sędziów, wybieranych spośród dorosłych obywateli.
Wszak największe osiągnięcia dokonały się w kulturze i sztuce. Rozkwitały takie dyscypliny nauki, jak filozofia, literatura, poezja, historiografia, teatr, muzyka, architektura, rzeźba i malarstwo wazowe. Grecką rzeźbę, płaskorzeźby i malarstwo cechowały prostota, realizm i naturalność. Artyści greccy z pełną swobodą odtwarzali ciało i ruch człowieka, sceny rodzajowe i mitologiczne. Pod hojnym mecenatem państwa działali wtedy w Atenach: filozofowie Sokrates, Demokryt, Platon, historycy Herodot, Tukidydes, tragicy Sofokles, Eurypides, Ajschylos, komediopisarz Arystofanes, rzeźbiarze Fidiasz, Myron, Poliklet, twórca medycyny Hipokrates i wielu innych.
W okresie 480-432 p.n.e. Ateńczycy prowadzili różne pomniejsze wojny, lecz nie wpływały one w większym stopniu na wspaniały rozkwit ateńskiej kultury, sztuki i budownictwa. Jego kres nastąpił dopiero w wyniku II i III wojen peloponeskich pomiędzy Atenami i Spartą, rozpoczętych w 431 r. p.n.e., a zakończonych w 404 r. p.n.e. kapitulacją i upadkiem znaczenia Aten. Nie doczekał tego Perykles, który zmarł w czasie epidemii dżumy, panującej w latach 430-427 w Atenach, podczas oblężenia miasta przez Spartan.
Wojny peloponeskie (446-404 pne.). Wzrastająca supremacja Aten w regionie nie podobała się niektórym państwom greckim, zwłaszcza Sparcie, która mając znacznie większą armię lądową, sama aspirowała do hegemonii w świecie greckim. Doprowadziło to do przewlekłych sporów i I wojny peloponeskiej między Spartą i Atenami, zakończonej w 445 r. p.n.e. traktatem, w którym określone zostały strefy wpływów obu państw w regionie. Sparcie przypadł prawie cały Półwysep Peloponeski, Atenom terytoria wokół Morza Egejskiego i oczywiście wszystkie akweny, gdyż Sparta nie posiadała własnej floty morskiej. Przyjęciu tego traktatu sprzyjał fakt zawarcia trzy lata wcześniej paktu pokojowego z Persją, tzw. Paktu Kalliasza, w którym Persja uznała hegemonię Aten w basenie Morza Egejskiego i zagwarantowała autonomię miastom greckim w Azji Mniejszej.
Lecz już w 431 r. p.n.e. doszło do nowej wojny pomiędzy lądową Spartą i morskimi Atenami. Bezpośrednią przyczyną konfliktu, zwanego II wojną peloponeską, były spory i zbrojne utarczki pomiędzy innymi małymi państwami greckimi, z którymi Sparta i Ateny związane były odrębnymi sojuszami. W pierwszej fazie walk Spartanie opanowali rolnicze tereny wokół Aten, lecz miasta nie byli w stanie zdobyć. W tej patowej sytuacji w 421 r. zawarty został pokój, przywracający stan sprzed 431 r. p.n.e.
Jednakże wojna została przez Ateny wznowiona w 415 r. p.n.e. Do największych działań zbrojnych doszło wtedy w Syrakuzach na Sycylii, dokąd Ateńczycy wysłali swe wojska ekspedycyjne, by odciąć dostawy żywności z tej wyspy do Sparty. Sycylijczyków wsparli hoplici Ligi Spartańskiej i walki zakończyły się klęską Ateńczyków, którzy stracili prawie cały swój 45-tys. korpus ekspedycyjny.
Trzecia wojna peloponeska miała miejsce w latach 412-404 p.n.e., gdy Ateny utraciły również swą przewagę na morzu. Nastąpiło to po sprzymierzeniu się Sparty z Persją, która w zamian za zgodę zajęcia miast greckich w Jonii, sfinansowała budowę dużej floty spartańskiej. Umożliwiło to Sparcie wpierw rozbicie floty greckiej, a następnie zablokowanie dowozu drogą morską żywności do Aten, co spowodowało ostateczną kapitulację państwa ateńskiego w 404 r. p.n.e. Na żądanie zwycięzców rozwiązany został Ateński Związek Morski, Ateńczycy musieli przekazać Sparcie całą swą flotę wojenną i część handlowej, zburzyć fortyfikacje, tzw. Wielkie Mury, i uznać hegemonię Sparty w całej Grecji. W miejsce demokracji władzę w Atenach objęła oligarchia “30 tyranów”.
Ponowne zjednoczenie Grecji (404-336 p.n.e.). Po wojnie peloponeskiej hegemonem w Grecji stała się zwycięska Sparta. Wdała się jednak już w 399 r. p.n.e. w konflikt z Persją o panowanie nad miastami jońskimi, jakby zapominając, że wojnę z Atenami wygrała dzięki perskiemu złotu, które pozwoliło jej na zbudowanie floty wojennej. W tej sytuacji Persja zaczęła finansować Ateny i coraz potężniejsze Teby, występujących wspólnie przeciw hegemonii Sparty. Te trzy państwa przez pierwsze półwiecze IV w. walczyły ze sobą w różnych konstelacjach sojuszniczych. Zwaśnione państwa pogodził dopiero władca Macedonii, Filip II, podbijając do 337 r. całą Grecję w wojnach korynckich.
Nieduże Królestwo Macedonii, położone w centralnej części Półwyspu Bałkańskiego, zamieszkiwane było przez pastersko-rolnicze ludy Ilirów i Traków, spokrewnionych z Grekami. Państwo to do połowy IV w. p.n.e. nie odgrywało większej roli w regionie, przez dłuższy czas pozostając w wasalnej zależności od Persji, do jej klęski w 479 r. p.n.e. w II wojnie perskiej. Sytuacja zmieniła się po wstąpieniu na tron macedoński Filipa II w roku 359 p.n.e. Zreformował on królestwo, budując sprawną centralną administrację i stworzył silną armię, z którą ruszył na podbój ościennych krajów. W pierwszym rzędzie opanował kolonie ateńskie na Morzu Egejskim, a w roku 338 p.n.e. w bitwie pod Cheroneją w Beocji, wojska macedońskie rozbiły armie sojuszników greckich, głównie Aten i Teb.