Wiele spord . wietnie biega i dobrze
wspina si po drzewach. Wydry i norki doskonale pywaj. Li. nie zasypiaj na zim;
jedynie borsuk i skunks na terenach o ostrym klimacie zapadaj w lekki sen, ktry z nastaniem cieplejszych dni bywa jednak
parokrotnie przerywany. W poszukiwaniu pokarmu . odbywaj dalekie wdrwki, przy czym jedne wdruj pojedynczo, inne parami,
rodzinami lub stadami. Gwnie misoerne, chocia niektre s wszystkoerne lub okresowo odywiaj si pokarmem rolinnym. Poluj
raczej z zasadzki. W czasie oww kieruj si gwnie wchem, cho wzrok i such maj dobrze rozwinity. Okres ciy u rnych
gatunkw trwa od 39 do 65 dni (u wydry kanadyjskiej 12,5 miesica); zazwyczaj bywa l miot w roku (u asic 3); mode w liczbie l13
rodz si, z wyjtkiem potomstwa wydry morskiej, lepe i niedone,
181
asz palmowa
a rozwj gniazdowy trwa do dugo. U wielu gatunkw wystpuje cia przeduona (^rozrd). Dojrzewaj pciowo po ok. 2 latach;
yj 520 lat. Wystpuj na wszystkich kontynentach poza Australi. Dziki tpieniu gryzoni s poyteczne dla gospodarki ludz-
kiej. Poza tym wiele gatunkw odznacza si cennym futrem. W stanie kopalnym znane od oligocenu. [B.Rz.-K.]
laska asica.
laskun chiski (Poguma larva-ta) drapienik z rodziny
>aszowatych. Dugo gowy i tuowia 5176 cm, ogona 5164 cm; ciar 3,65 kg. Sier szara, szarota lub toruda,
kocowa cz ogona zawsze ciemniejsza, stopy czarne, na pysku biae plamy. Gruczoy zapachowe bardzo silnie rozwinite. .ch. jest
zwierzciem nocnym, nadrzewnym; odywia si gwnie owocami, obok nich take drobnym pokarmem zwierzcym. Mode, 34 w
miocie, osigaj ju po 3 miesicach rozmiary dorosych. We wschodniej Azji siga dalej na pnoc ni inne aszowate. Zamieszkuje
Sumatr, Borneo, Indochiny, Birm i Chiny, wprowadzono go te w Japonii. [B.Rz.-K.]
laskun iniizang (Paradoxurus hermaphroditus), czyli musang
drapienik z rodziny ->a-szowatych. Gowa i tuw dugoci ok. 60 cm; podobnej dugoci jest te puszysty ogon. Futro
szarobrzowoczar-ne; na opatkach, bokach tuowia, udach i u nasady ogona ciemne prgi, na gowie biae. Gruczoy zapachowe silnie
rozwinite. .m. jest mieszkacem lasw, przebywa na
drzewach; aktywny noc. Niejednokrotnie spotyka si go w pobliu osiedli ludzkich, gdy chtnie kryje si w szczelinach dachw.
Odywia si krgowcami, owocami i nasionami. Czsto zachodzi na plantacje. W miocie 24 modych;
prawdopodobnie wicej ni l miot rocznie. Zamieszkuje Cejlon, Indie, Indochiny, poudniowe Chiny, Archipelag Sun-dajski i Filipiny.
[B.Rz.-K.]
laskun trjprgi (Arctogalidia trwirgata) drapienik z rodziny -i-aszowatych. Dugo gowy i tuowia 4353 cm, ogona 5166
cm; ciar 2; 2,5 kg. Sier zabarwiona u rnych osobnikw na rne odcienie brzu; gowa, stopy i kocowa cz ogona zawsze
ciemniejsze. Na grzbiecie wystpuj 3 dugie, ciemnobrzowe lub czarne pasma, na rodku pyska l pasmo biae, na piersiach biaa plamka.
Strona brzuszna kremowo-ta. Gruczoy zapachowe wystpuj jedynie u samic. Biologia i zwyczaje sabo poznane. .t. jest
zwierzciem nocnym i prowadzi nadrzewny tryb ycia. Doskonale wspina si, skacze po gaziach i nawet gniazda zakada na drzewach.
Mieszcz si one niejednokrotnie na wysokoci ok. 20 m. .t. czsto zajmuje gniazda wiewirek swojej czstej zdobyczy. Oprcz
drobnych ssakw i ptakw na pokarm jego skadaj si gwnie owoce. Mode rodz si 2 razy do roku, po 2 lub 3 w miocie. Zamieszkuje
Birm, Indochiny, Malaje, Sumatr z okolicznymi maymi wyspami, Jaw i Borneo. [B.Rz.-K.]
asz palmowa (Nandinia bi-
notata) niewielki drapienik z rodziny -^aszowatych.
laszowate
182
Dugo gowy i tuowia 44 57 cm, ogona 4662 cm. "Wygldem zewntrznym przypomina kota. Ma krtkie, zaokrglone uszy,
dugi, gruby ogon i krtkie koczyny, opatrzone mocnymi zakrzywionymi pazurami. Sier krtka, szorstka i matowa. Ubarwienie
zmienne, zwykle szare lub brzowoszare z tym nalotem. Na ogonie wystpuj czarne piercienie. Aktywna noc; prowadzi nadrzewny
i naziemny tryb ycia. Dzie spdza ukryta na drzewach w gstej pltaninie pnczy. Jest zwinna i doskonale skacze zarwno po
gaziach, jak z drzewa na ziemi. Obserwowano jej lizgowe skoki z drzew, podczas ktrych rozpocieraa szeroko apy ogon i zgrabnie
ldowaa na ziemi. Gwnym poywieniem .p. s owoce, chocia zjada prawdopodobnie rwnie drobne krgowce. Okres ciy trwa ok.
64 dni. 2 mioty w roku, po 2 lub 3 mode. i.p. atwo si oswaja; krajowcy chtnie trzymaj j w niewoli, gdy oczyszcza domy ze
szczurw, myszy i karaczanw. Zamieszkuje rodkow i poudniow Afryk oraz wysp Fernando Po. [B.Rz.-K.]
laszowate CViverridae), zwane take wiwerowatymi rodzina z rzdu -^drapienych, obejmujca 36 rodzajw z 75 gatunkami. Nale
do nich cywety, mangusty, askuny i in. Najmniejszym przedstawicielem rodziny jest mangusta karowata, ktrej ciar wynosi zaledwie
0,5 kg, najwikszym binturong, dochodzcy do 14 kg. . odznaczaj si wyduonym tuowiem, dug gow o ostrym pysku, dugim,
na og do puszystym ogonem i krtkimi, sto-
pochodnymi lub palcochodny-mi koczynami, ktre z reguy maj po 5 palcw; pierwszy palec moe jednak by zredukowany lub