Ko�cio�em

Strona początkowa

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

Mowa o Galileuszu. Jemu to
bowiem w r�wnej mierze po�wi�cone by�o
to pi�kne i znacz�ce przem�wienie Jana
Paw�a Ii.
Wp�yw chrze�cija�stwa
po�redniowiecznej Europy - �ci�lej -
wp�yw katolicyzmu na kultur�
nowo�ytn�, jawi� si� o�wieconej
umys�owo�ci europejskiej - a� po czasy
dzisiejsze - jako zjawisko o
malej�cym znaczeniu. To, co stanowi�o
o �wietno�ci i wadze tego wp�ywu
nale�a�o ju� do czas�w odleg�ych, do
historii jakby ju� zamkni�tej; to, co
p�niejsze i bli�sze, odczuwane by�o
bardziej jako zapora na drodze
wolno�ciowych d��e� umys�u i ducha
ludzkiego, ni� jako inspiracja nadal
�ywa i p�odna. Historycy i badacze
kultury, bo nie tylko historycy
Ko�cio�a, odkryli co prawda, �e nie
jest to prosta linia schy�kowa i �e
Ko�ci�, i chrze�cija�stwo
podtrzymywa�y wci�� istotne warto�ci,
bez kt�rych zachwiana zosta�aby sama
identyczno�� kultury europejskiej.
Rewaloryzacja dokonywa�a si� powoli.
�redniowiecze chrze�cija�skie dawno
przesta�o by� traktowane jako wieki
ciemne. Ale ci�gle nie da�o si�
otworzy� wsp�lnej drogi, zbudowa�
prz�s�a ��cz�cego chrze�cija�stwo z
kultur� nowo�ytn�, kt�ra rozwija�a si�
w du�ej mierze, je�li nie przeciw
niemu, to przeciw ko�cielnym
skr�powaniom. Nowo�ytna kultura
europejska widzia�a wi�c w
chrze�cija�stwie raczej swego
antenata, jak chrze�cija�stwo
�redniowieczne w antyku, wi�za�a si� z
nim raczej poczuciem pochodzenia
pewnych istotnych warto�ci, kt�re do
niej nale��, ni� �wiadomo�ci� wp�ywu,
kt�ry j� nadal formuje.
Pocz�tki tego rozd�wi�ku si�gaj�
sprawy Galileusza. I nie tylko jej. W
innym zakresie symbolem mo�e by�,
wcze�niejsza o prawie p�tora wieku,
posta� Jana Husa, tak znacz�ca w
historii duchowej naszych po�udniowych
pobratymc�w. Ale nie tylko owe ciemne
plamy odcisn�y si� na tym obrazie,
jaki si� potem utrwala�, powi�kszaj�c
o nowe konflikty. A� po czasy
wsp�czesne, mimo wielu wysi�k�w
wspania�ych i godnych uwagi, prze�om
nie nast�powa�. Istniej�cy stan
rzeczy, nie pozbawiony nieufno�ci do
intencji, jakimi Ko�ci� i
chrze�cija�stwo si� kieruj�,
podtrzymywa�y rozmaite interpretacyjne
kluczenia, kt�rym brak�o odwagi
powiedzenia jak by�o naprawd� oraz
zdolno�ci przerzucenia na nowo mostu
mi�dzy religi� a kultur�, rozwijaj�c�
si� w poczuciu swej autonomii.
Jest wielkim szcz�ciem patrze� jak
to si� zmienia, jak ta karta dziej�w
si� obraca. Tak by�o, kiedy Jan Xxiii,
otwieraj�c Sob�r, uzna� warto�ci
�wiata wsp�czesnego. Teraz - Jan
Pawe� Ii staj�c na podium UNESCO ze
swoim wielkim wyk�adem o cz�owieku,
kulturze i chrze�cija�stwie, by� nie
tylko kontynuatorem tej linii
ostatnich pontyfikat�w, lecz tak�e
papie�em, kt�ry - wznawiaj�c spraw�
Galileusza - sam da� �wiadectwo
prawdzie.
Oczywi�cie, w tym ci�gu rozwojowym
nowo�ytnej kultury europejskiej
trwaj�cym a� po czasy dzisiejsze,
istnia�a i istnieje tak�e druga
strona. Wiele z owych wielkich wzlot�w
umys�u i ducha ludzkiego, z zapowiedzi
znaczonych nieopatrznym optymizmem,
spali�o si� na popi�, przobrazi�o w
s�abo�ci, pomy�ki i dewiacje,
otwieraj�c a� przestrze� pustki i
zniech�cenia. Nie tylko to zosta�o,
Dziedzictwo jest wielkie, bez niego
europejska kultura tak�e nie by�aby
sob�. Ale pytanie o sens kultury, o
sens historii, o sens cz�owieka i o
jego drogi, na nowo zacz�o by�
pytaniem, na kt�re odpowiada si� ju�
bez zarozumia�ej pewno�ci, a tak�e
pytaniem, kt�rego nie mo�na po prostu
omin��. Poczucie istnienia nie tylko
jasnych, lecz tak�e i ciemnych stron
egzystencji, umys�u i d��e� cz�owieka
- wraz z do�wiadczeniem zag�ady,
zniewolenia i manipulacji, w jakie
mo�e by� wci�gni�ta nauka i kultura -
sta�o si� gorzk� �wiadomo�ci� naszej
epoki. Papie� m�wi� w UNESCO: "My�l�,
�e Sokrates, kt�ry w swej niezwyk�ej
prawo�ci m�g� utrzymywa�, �e wiedza
jest zarazem cnot� moraln� - wobec
do�wiadcze� naszych czas�w musia�by
si� za�ama� w swej pewno�ci". Poprzez
si�� i g��boko�� tego do�wiadczenia, a
tak�e poprzez niepewno�� dok�d zmierza
nasza cywilizacja, dochodzi dzi� do
g�osu pytanie, kt�remu niedawno
jeszcze odmawiano naukowej zasadno�ci;
pytanie o sens ludzkiego istnienia,
odwieczne pytanie, kt�re utrzymuje w
kulturze jej tw�rczy niepok�j i kt�re
zarazem tkwi u samych jej podstaw.
Wszystko to nale�y do szerszego t�a,
na kt�rym dokonuje si� to odwr�cenie
karty dziej�w - zmiana we wzajemnym
stosunku chrze�cija�stwa i nowo�ytnej
kultury. Chrze�cija�stwo objawia si�
dzi� znowu lub - powiedzmy ostro�niej
- zacz�o objawia� si� znowu w
kulturze europejskiej jako wezwanie,
kt�re jest nadziej�.
Nie jest to pow�d do triumfalizmu,
lecz raczej do zastanowienia, co to
znaczy. Zw�aszcza - co oznacza tak
mocne podkre�lenie przez Jana Paw�a Ii
roli kultury, czym jest ta szczeg�lna
blisko�� w jakiej s�owa
"chrze�cija�stwo" i "kultura"
wyst�puj� w katechezie Papie�a, kt�ry
odrzuci� kaznodziejskie
infantylizowanie s�uchacza i
przemawia tak samo do
robotnik�w i do
intelektualist�w, do ludzi
starszych i do m�odzie�y,
odwo�uj�c si� do takiej samej
dla wszystkich g��bi
chrze�cija�stwa i do takiego
samego poczucia
odpowiedzialno�ci za los
cz�owieka.
Pytanie o sens ludzkiego istnienia
jest r�wnocze�nie pytaniem o miar�
godno�ci cz�owieka. Pytanie to le�y u
samych podstaw kultury, poniewa�
dotyczy tych fundamentalnych spraw, i
poniewa� stanowi �r�d�o ludzkiej
refleksji, kt�re nigdy nie wysycha.
�adna kultura nie mo�e rozwija� si� i
osi�ga� prawdziwej wielko�ci bez
istnienia w niej aspiracji si�gaj�cej
powy�ej tego, co widzialne, aspiracji

Tematy

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Każdy jest innym i nikt sobą samym.