Gdyby rz�du Miko�ajczyka nie reaktywowano gro�ono przej�ciem do opozycji.
W tej svtuacji gen. Okulicki rozkazem z 19 I 1945 r. rozwi�za� AK i zwolni� jej
�o�nierzy z przysi�gi. Prezydent Raczkiewicz 8 II 1945 r. wyg�osi�
przem�wienie radiowe �egnaj�c �o�nierzy. Cz�� oddzia��w z�o�y
wni�a si� wobec w�adz. Cz�� jednak z gen. Okulickim na czele kontvnuowa�a
dzia�alno�� konspiracyjn�. Podejmowa�a dzia�alno�� nowa, bardziej zakon-
spirowana organizacja pod nazw� "Nie" (Niepodleg�o��) z gen. E. Fieldorfem
na czele. Powstanie jej przygotowywano od d�u�szego czasu. Nie rozwin�a on
jednak bardziej aktywnej dzia�alno�ci.
W �lad za frontem sz�y grupy operacyjne poszczeg�lnych resort�w
i pe�nomocnicy rz�du. W poszczeg�lnych o�rodkach tworzono lokalne or-
ganizacje polityczne i w�adze administracyjne. Po wyzwoleniu reszty kraju SL
"Wola Ludu" ujawni�o si� i po��czy�o z lubelskim SL. Na czele SL stan�li
Stanis�aw Ba�czyk, Bronis�aw Drzewiecki, Antoni Korzycki, W�adys�aw Ko-
walczyk. Do PPS zg�aszali si� cz�onkowie RPPS i Lewicy PPS z Warszawy,
�odzi, Radomia, Krakowa. Na czele PPS w Krakowie stan�� B. Drobner.
26
Ju� 3 II 1945 r. KRN podj�a decyzj� o przeniesieniu w�adz naczelnych
pa�stwa do Warszawy. Wobec zniszczenia lewobrze�nej cz�ci miasta po-
szczeg�lne urz�dy szuka�y dla siebie pomieszcze� na Pradze. Niekt�re urz�dy
zlokalizowano w �odzi. Wiele os�b prominentnych szuka�o miejsca zamiesz-
kania w osiedlach i miasteczkach podwarszawskich roz�o�onych wzd�u� Elekt-
rycznej Kolei Dojazdowej (EKD), jak np. Milan�wek, Pruszk�w, W�ochy.
Przyst�piono do odbudowy zniszcze� wojennych, podejmowano dzia�alno��
gospodarcz� i spo�eczn�. Konspiracja stawa�a si� przeszkod� w normalizacji
stosunk�w. Za pozostaniem w konspiracji opowiadali si� g��wnie socjali�ci
(WRN) i endecy, ludowcy zamierzali si� ujawni�. Przyw�dca SL "Roch" J.
Nie�ko powiedzia� przewodnicz�cemu RJN Pu�akowi, �e SL ustosunkuje si�
pozytywnie do Rz�du Tymczasowego, poniewa� ch�opi "nie s� zdolni do
konspiracji", a ponadto nale�y "ufa� kierownikom nowego re�imu". Oburzony
Pu�ak okre�la� Miko�ajczyka jako "popy chad�o Churchilla".
W dniach 4-I1 II 1945 r. przyw�dcy 3 wielkich mocarstw spotkali si�
w Ja�cie na Krymie. Du�o uwagi po�wi�cono sprawie polskiej. Oficjalnie
uznano, �e wschodnia granica Polski zostanie wytyczona wg linii Curzona
z odchyleniem od niej na 3 - 8 km na korzy�� Polski. W sprawie granicy
p�nocnej i zachodniej ustalono, �e "Polska powinna uzyska� znaczny przyrost
terytorialny na p�nocy i na zachodzie". Ostateczn� decyzj� w tej s rawie
odk�adano do zako�czenia wojny. Deklaracja Ja�ta�ska g�osi�a, �e Rz�d Tym-
czasowy w kraju nale�y przekszta�ci� "na nowej podstawie demokratycznej
z w��czeniem przyw�dc�w demokratycznych z samej Polski i Polak�w z za-
granicy". Zapewniano, �e utworzony w ten spns�b Tymczasowy Rz�d Jedno�ci
Narodowej uzyska mi�dzynarodowe uznanie i poparcie.
Mocarstwa zachodnie pozostawi�y wi�c rz�d polski w Londynie poza swoi-
mi planami. Fakt ten spowodowa� uznanie ze strony Rz�du Tymczasowego oraz
ostr� krytyk� rz�du londy�skiego i jego agentur w kraju. Krytykowano tak spo-
s�b podj�cia uchwa� (bez konsultacji z rz�dem polskim), jak i ich sens.
Przyj�cie
linii Curzona za wschodni� granic� Polski uznano za krzywdz�ce dla Polski.
W dniach 21 - 22 II 1945 r. w Milan�wku odby�o si� posiedzenie
konspiracyjnej RJN z udzia�em delegata rz�du, S. J. Jankowskiego. Jed-
nog�o�nie uchwalono uchwa�� protestuj�c� przeciw decyzjom ja�ta�skim. Jed-
nocze�nie ostrej krytyce poddano rz�d Arciszewskiego i prezydenta Racz-
kiewicza. Przedstawiciele "Ojczyzny" wyst�pili z RJN ze wzgl�du na stanowis-
ko premiera Arciszewskiego w sprawie granicy zachodniej. Ludowcy ��dali
ust�pienia prezydenta i rz�du oraz ponownego przekazania funkcji premiera
Miko�ajczykowi;zapowiedzieli wyst�pienie z czw�rporozumienia. Szukali kon-
takt�w z Rz�dem Tymczasowym.
Najbardziej nieprzejednane stanowisko zajmowali przyw�dcy PPS (WRN).
Pu�ak uda� si� w objazd kraju celem reaktywowania konspiracyjnych o�rodk�w
partii w Krakowskiem i w Okr�gu �l�sko-D�browskim. W Krakowie prze-
27
prowadzono konspiracyjne posiedzenie najwy�szych w�adz partyjnych. W dniu
17 marca odby�o si� posiedzenie CKW PPS, za� 18 marca zwo�ano wybranych na
Kongresie Radomskim w 1937 r. cz�onk�w Rady Naczelnej PPS. Zebranie
prowadzi� Zygmunt �u�awski, a referat wyg�osi� Z. Zaremba. Zdania uczest-
nik�w by�y podzielone. �u�awski by� przeciw kontynuowaniu dzia�a� konspi-
racji, mimo to uchwalono, by partii nie ujawnia�. Protestowano przeciw Ja�cie.
Tymczasem coraz wi�cej wybitnych dzia�aczy socjalistycznych (W. Kaczano-
