DąŜenie do równoczesnego rozwiązania wszystkich pojawiają-
cych się problemów moŜe doprowadzić do zajęcia się rzeczami, które mogą być
załatwione w terminie późniejszym. Istota powoływania zespołów zakłada, iŜ to
jego członkowie mają generować rozwiązania oraz efekty końcowe. Kierownik
ma natomiast wskazywać kierunki, organizować działania oraz stwarzać i za-
pewniać wszelkie warunki, aby było to moŜliwe.
Zespół zadaniowy jest systemem społecznym w małej skali, krzyŜują się
w nim interesy róŜnych osób, podlega on wielorakim naciskom i wpływom. Bio-
rąc to pod uwagę stwierdzić naleŜy, iŜ kreowanie zespołu nie jest rzeczą łatwą.
Wymaga wielu umiejętności, zaangaŜowania i wytrwałości. Właściwe spełnianie
ról i funkcji kierowniczych oraz dąŜenie do kontrolowania i równowaŜenia pro-
cesów zachodzących w zespole powinno przynieść korzyści wszystkim jego
członkom, a w tym takŜe kierownikowi.
101
102
6. ROLE I ZADANIA CZŁONKÓW ZESPOŁU
Istotną częścią procesu tworzenia zespołu jest właściwe pojmowanie
funkcjonowania zespołu, a zwłaszcza jego cech i dynamiki. Będąc zbiorem róŜ-
nych elementów zespół tworzyć powinien nową jakość działania. Wzajemne do-
pełnienie prowadzić powinno do wyczerpania wszelkich aspektów rozpatrywanej
sytuacji problemowej oraz osiągnięcia zakładanych celów. Koncepcje funkcjo-
nowania zespołu zakładają róŜne konfiguracje funkcji specjalistycznych oraz
charakterów jego członków. Wielokrotnie jednak siła zespołu wynika nie z ich
podobieństw, lecz z róŜnic między poszczególnymi osobami.
Zdarza się, iŜ róŜnice te są przyczynami konfliktów i nieporozumień. Dla-
tego w kreowaniu zespołu duŜe znaczenie przypisywane jest właściwemu po-
działowi ról oraz zadań pomiędzy jego poszczególnych członków.
Rola członka zespołu rozumiana jest najczęściej jako oczekiwany sposób
jego zachowania w odniesieniu do swojej pozycji, statusu oraz przewidzianych
do realizacji zadań. Pozycja moŜe wskazywać na formalne miejsce w strukturze
zespołu. Rola formułuje natomiast sposób zachowania się danej osoby w odnie-
sieniu do innych lub wskazuje jej usytuowanie w danej pozycji. Dana rola ukazu-
je relacje pomiędzy jednostką, a zespołem. Spełnianie określonych ról jest zwią-
zane z sankcjami i oczekiwaniami, wśród których moŜna wyróŜnić: konieczno-
ści, powinności i moŜliwości. Przyjęta natomiast pozycja w zespole wymaga
zwykle stosowania nie jednej, lecz kilku ról. KaŜda z nich jest najczęściej odpo-
wiednio dopasowana do określonej sytuacji, specyfiki realizowanych zadań oraz
struktury zespołu. Określenie oraz przypisanie jakiejś roli poszczególnym człon-
kom zespołu moŜe następować „a priori”, moŜe takŜe być wynikiem wewnętrz-
nego dopasowania juŜ po zawiązaniu zespołu. Często spełniane role nie są
współzaleŜne ze specjalistycznymi zadaniami członków zespołu. Są natomiast
odbiciem cech ich charakteru, mentalności oraz przyzwyczajeń.
O osiągnięciu powodzenia przez zespół w wielu przypadkach decyduje
właściwy dobór specjalistów i to nie tylko w odniesieniu do poziomu ich umie-
103
jętności merytorycznych, lecz ich osobowości67. Często stwierdzano, iŜ zespół
zadaniowy w skład, którego wchodziło mniej genialnych ludzi osiągał bardzo
dobre rezultaty. Miało to zazwyczaj miejsce wtedy, gdy w jego składzie była
osoba kreatywna oraz potrafiąca zjednoczyć i zainspirować innych do wspólnego
działania. Zdarzały się takŜe sytuacje, w których nadmiar wybitnych fachowców
i osobowości przyczynił się do małej efektywności zespołu.
Obserwacje funkcjonowania zespołów pozwoliły na stwierdzenie, iŜ
w kaŜdym z nich moŜna wyodrębnić trzy typy zachowań składające się na we-
wnętrzną strukturę ról jego członków68:
• zachowania zorientowane na realizację zadań grupy; np. inicjowanie
nowych rozwiązań, poszukiwanie informacji, których potrzebują inni
członkowie zespołu, pobudzanie wysiłku zespołu, gdy spada zaintere-
sowanie wykonywanymi zadaniami itp.;
• zachowania zorientowane na podtrzymanie społecznych kontaktów
w zespole i zaspokajanie społeczno – emocjonalnych potrzeb jego
członków, np. mediowanie konfliktów w zespole, inicjowanie niefor-
malnych integracji itp.;
• zachowania egocentryczne, np. wynikające z wewnętrznej potrzeby
władzy, niezaleŜności itp.
Dobór ról i zadań dla poszczególnych członków zespołów jest wypadko-
wą procesu diagnozowania zasobów personalnych na jego potrzeby. Powołując
zespół zadaniowy naleŜy dąŜyć do tego, aby harmonizować strukturę ról po-
szczególnych jego członków stosownie do ich potrzeb, oczekiwań, moŜliwości
oraz innych czynników. WaŜną rolę ma do spełnienia w tym procesie jego kie-
rownik, który dąŜyć powinien do tego aby nastąpiła ścisła korelacja pomiędzy:
• celami zespołu i wynikającymi z nich zadaniami cząstkowymi;
• doborem członków zespołu stosownie do potrzeb zespołu oraz przewi-
dywanych zadań;
67 M. Armstrong, Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategia i działanie, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000, s. 144.
68 J. Szczupaczyński, Anatomia zarządzania …, s. 160.
104
• unikaniu zagroŜeń lub eliminowaniu konfliktów wynikających z róŜnic
charakteru, antagonizmów oraz innych spornych kwestii;
• współudziałem kierownika zespołu w doprecyzowaniu celów i powoła-
niu członków zespołu.
Badania zjawisk zachodzących podczas formowania i funkcjonowania ze-