X


Każdy jest innym i nikt sobą samym.

Inna definicja podkre�la aspekt decyzji i ich skutk�w
� �dzia�ania polityczne to podejmowanie i realizacja decyzji politycznych
poprzez zorganizowane podmioty, wynikiem czego jest powstanie okre�lonych
fakt�w politycznych i kszta�towanie si� okre�lonych proces�w politycznych"
(Chmaj, �migrodzki, 1996, s. 58). A. Bodnar (1985, s. 104-105) wskazuje na
trzy w�a�ciwo�ci dzia�a� politycznych: po pierwsze, �s� na og� dzia�aniami
zbiorowymi"; po drugie, �podejmowane s� na og� za po�rednictwem wyspe
cjalizowanych organizacji, a wi�c partii politycznych, organ�w pa�stwa, gre
mi�w kierowniczych zwi�zk�w zawodowych i innych organizacji spo�eczno-po-
litycznych", przy czym mog� mie� charakter zgodny b�d� niezgodny z istnie
j�cymi regulacjami normatywnymi; po trzecie, �s� podejmowane w sytuacji
ujawniaj�cych si� sprzeczno�ci spo�ecznych i wyst�puj�cymi w �lad za nimi
konflikt�w". Zdaniem T. Uli�skiego (1991, s. 75), mo�na m�wi� o trzech
kryteriach polityczno�ci dzia�a�, i s� to: ,,a) zwi�zek (genetyczny, funkcjonalny,
motywacyjny) z potrzebami i interesami okre�lonych wielkich grup spo�ecznych,
b) obiektywne uwik�anie w sprzeczno�ci tych interes�w oraz ich harmonizacj�,
c) og�lnospo�eczna donios�o��, polegaj�ca w tym wypadku na przyczynianiu
si� do integracji i odtwarzania jedno�ci spo�ecze�stwa". v1i�'?�
Uwzgl�dniaj�c niekt�re przedstawione sugestie przyjmuj�, i� dzia�anie polityczne stanowi foim� zachowa� politycznych, polegaj�cych na racjonalnym, celowym i dowolnym post�powaniu podmiotu realizuj�cego swoje potrzeby, interesy i warto�ci � w warunkach zgodno�ci i/lub spizeczno�ci, wsp�pracy i/lub konfliktu z innymi podmiotami � zwi�zane bezpo�rednio i/lub po�rednio Z w�adz� polityczn�. Tak wi�c og�lnym �jakby konsumuj�cym istot� polityki
� celem dzia�a� politycznych jest sprawowanie w�adzy politycznej b�d� te�
wywieranie wp�ywu na proces podejmowania decyzji w�adczych.
Warto wzi�� pod uwag� jeszcze jedn� kwesti� zwi�zan� z omawianym poj�ciem. W literaturze przedmiotu wyst�puje rozr�nienie zachowa� (dzia�a�) politycznych i zachowa� (dzia�a�) donios�ych politycznie (zob. Klementewicz, 1988, s. 165-166). Sens pierwszego poj�cia przedstawi�em wcze�niej. Z kolei zachowaniami donios�ymi politycznie s� takie dzia�ania spo�eczne, kt�re zachodz� w sferach: ekonomicznej, kulturowej i socjalnej, a kt�rych przebieg oraz skutki �wchodz�" w sfer� polityki i sk�aniaj� podmioty polityki do pewnych reakcji. Reakcje takie maj� miejsce niezale�nie od tego, czy by�o to zaplanowan� intencj� dzia�aj�cych podmiot�w czy te� dzie�em przypadku. W�r�d przyk�ad�w zachowa� � dzia�a� donios�ych politycznie znajd� si� np.: wywo�uj�ce silne reakcje emocjonalne wypowiedzi publiczne os�b, b�d�cych moralnymi czy
Dzia�ania polityczne. Teoria i praktyka
21
religijnymi autorytetami, na tematy polityczne b�d� pozapolityczne; naruszenie przez osob� publiczn� warto�ci i wzor�w zachowa� obyczajowych jakiej� zbiorowo�ci czy grupy spo�ecznej � mniejszo�ci wyznaniowej, narodowo�ciowej, seksualnej itp.; manifestacja szowinistycznych postaw podczas zawod�w sportowych, w��cznie z fizyczn� agresj� wobec kibic�w � obcokrajowc�w.
Elementy sk�adowe i rodzaje dzia�a� politycznych
?"?�0
Analiza dzia�ania politycznego wymaga przyj�cia pewnej specyfikacji jego
sk�adnik�w. Jedno z mo�liwych uj�� zak�ada charakterystyk� pi�ciu element�w
dzia�ania: podmiotu, celu, metod, �rodk�w i skutk�w. Do podmiot�w dzia�a�
politycznych zaliczam zbiorowych i indywidualnych uczestnik�w polityki, po
dejmuj�cych �w spos�b wzgl�dnie trwa�y �wiadome, suwerenne i zaplanowane
dzia�ania", zwi�zane z ich usytuowaniem w ekonomicznej, politycznej, socjalnej
i kulturowej strukturze spo�ecze�stwa (Sobkowiak, 1999, s. 414). S� nimi zatem
jednostki � np. liderzy ugrupowa� politycznych, przyw�dcy i funkcjonariusze
pa�stwowi podejmuj�cy decyzje polityczne, obywatele w roli wyborc�w, ludzie
zg�aszaj�cy i dochodz�cy swoich roszcze� wobec organizacji i instytucji
politycznych, publicy�ci polityczni oraz r�nego rodzaju zbiorowo�ci i grupy
spo�eczne o formalnym i nieformalnym charakterze � np. partie polityczne,
zwi�zki zawodowe, o�rodki decyzyjne organizacji politycznych czy te� ich
gremia kierownicze, poszczeg�lne instytucje pa�stwowe, takie jak parlament,
rz�d, armia, prokuratura. ? h.i-r.??,??'?
Kolejnym sk�adnikiem dzia�ania politycznego s� cele. Okre�lam je jako antycypowane stany rzeczywisto�ci b�d� te� intencjonalne d��enia, maj�ce spowodowa� zmiany obiektywnej sytuacji w kierunku zgodnym z oczekiwaniami (potrzebami, interesami i warto�ciami) podmiot�w polityki. Cele te mog� projektowa� konserwacj�, modernizacj� b�d� zmian� aktualnego stanu rzeczy. W ka�dym z tych przypadk�w dany podmiot d��y do osi�gni�cia szeroko rozumianych korzy�ci materialnych i/lub niematerialnych, maj�c do dyspozycji trzy og�lne mechanizmy: wsp�prac�, kompromis b�d� te� walk� z innymi podmiotami polityki. I tak cele mog� projektowa� zdobycie i utrzymanie w�adzy politycznej albo jej os�abienie i zniszczenie, kszta�towanie kultury politycznej, maksymalizacj� mobilizacji politycznej, zawarcie koalicji rz�dz�cej, promowanie okre�lonych warto�ci, strategii, os�b itp.
Nast�pnym elementem analizy s� metody dzia�a� politycznych. Ich zbi�r zawiera m.in. sposoby osi�gania cel�w oparte na autorytecie, przymusie, walce, kompromisie, wsp�pracy, zgodno�ci lub niezgodno�ci z normami systemu politycznego, jawno�ci lub kamufla�u, etyczno�ci lub nieetyczno�ci. Nie wchodz�c w szczeg�ow� charakterystyk�, b�d� to: bojkot, sabota�, szykana, agresja
22
Leszek Sobkowiak

Tematy

Drogi użytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

 Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.