Wybuch nacjonalizmów, jaki nastpiB pod koniec XX w 

Każdy jest innym i nikt sobą samym.

, osBabia powa|nie to poczucie solidarno[ci ludów kontynentu. Mo|na jednak mie nadziej, ze ma to charakter przej[ciowy, jako manifestowanie si ró|nic w obliczu nieuchronnej integracji. Jednak pewne antagonistyczne nacjonalizmy mog by na tyle silne, aby opóznia proces integracji kontynentalnej. Wówczas powstaBaby niepeBna Europa, z której pewne narody byByby wykluczone. A poniewa| inne kontynenty bd z pewno[ci rozwija swoje solidarno[ci, mo|liwe jest. |e pewne narody europejskie bd odczuwaBy silniejsz solidarno[ z Azj czy z Afryk ni| z Europ. Podobnie mo|liwe jest, |e geograficznie nieeuropejskie narody, takie jak np. Izrael czy paDstwa Afryki PóBnocnej, bd ci|y ku Europie i odczuwa europejsk to|samo[. Czym jest dzi[ to|samo[ europejska? Cytowani wy|ej autorzy pisz: "To|samo[ europejska mo|e by jedynie bardzo sBabym  tonstruktem spoBecznym" w porównaniu z wikszo[ci poszczególnych europejskich to|samo[ci narodowych, nie wchodz bowiem u: w gr takie elementy stosunkowo silnych to|samo[ci narodowych jak  ró|nica",  przynale|no[",  solidarno[",  wspólnota szans |yciowych". Jednak|e to|samo[ europejska mo|e okrzepn, gdy to|samo[ci narodowe bd stopniowo rozsadzane przez spoBeczne i kulturowe przeksztaBcenia w Europie, które wi| si [ci[le z rosncym pluralizmem kulturowym w paDstwach narodowych, zmierzchem tradycyjnego stylu |ycia oraz nowymi sposobami ekspresji kulturalnej, nie powizanymi z to|samo[ciami narodowymi'7."
---
6.4. Niepewno[
Niepewno[ towarzyszy nam przez caBe |ycie i nie jest zjawiskiem do[wiadczanym przez nas jedynie jednostkowo. Dlatego te| kultura nastawiona jest na rozwizywanie sytuacji, w których spotykamy si ze zjawiskami niespodziewanymi, wobec których jeste[my bezradni. Geert Hofstede pisze na ten temat: "Skrajna niepewno[ powoduje trudne do wytrzymania poczucie niepokoju. Ka|de spoBeczeDstwo rozwija sposoby osBabienia tego niepokoju. Te sposoby nale| do dziedzin technologii, prawa i religii. Technologia, od prymitywnej do najbardziej rozwinitej, pomaga unika niepewno[ci zawdziczanych przyrodzie. Prawa i zasady maj przeciwdziaBa niepewno[ciom w sferze zachowaD ze strony innych ludzi. Religia jest sposobem odnoszenia si do siB transcendentnych, które /daj si kontrolowa osobist przyszBo[ czBowieka. Religia pomaga w akceptowaniu niepewno[ci, przed którymi czBowiek nie mo|e si sam uchroni, i pewne religie daj ostateczn pewno[ |ycia po [mierci lub zwycistwa nad przeciwno[ciami. Uczucia niepewno[ci nie s jedynie jednostkowe, lecz mog by cz[ciowo dzielone z innymi czBonkami spoBeczeDstwa. Podobnie jak warto[ci, s one naturalne lub wyuczone. Uczucia te i sposoby radzenia sobie z nimi nale| do kulturowego dziedzictwa spoBeczeDstw i s przekazywane i wzmacniane przez podstawowe instytucje, takie jak rodzina, szkoBa i paDstwo. Wyra|aj si w kolektywnie posiadanych warto[ciach przez czBonków konkretnego spoBeczeDstwa, których korzenie s irracjonalne. Prowadz one do kolektywnych wzorców zachowaD w spoBeczeDstwie, podczas gdy mog wydawa si nienormalne i niezrozumiaBe dla czBonków innych spoBeczeDstw'"1."

Tematy