Akumulacja poch³ania³a od
17,2 , dochodu podzielonego w 1946 r. do 32 , w 1954 r. i 35,6o w 1974 r.
Du¿e sumy poch³ania³a armia, s³u¿ba bezpieczeñstwa, administracja. Zawsze
brakowa³o funduszy na oœwiatê i kulturê.
Rozwój przemys³u i rolnictwa wi¹¿e siê z polityk¹ nowego rozmieszczenia
przestrzennego przemys³u. Obok nowych oœrodków przemys³owych rozwija³y
siê osiedla mieszkaniowe i aglomeracje miejskie. Postêpowa³ proces szybkiej
urbanizacji, racjonalnego zatrudnienia.
Zwiêkszy³ siê znacznie eksport Polski; zasadniczej zmianie uleg³a te¿
struktura eksportu. Jeœli eksport wyrobów o wy¿szym stopniu przetwarzaniu
w 1938 r. wynosi³ 6,7 ca³ego eksportu, to w 1970 r. ju¿ 54,lo . Polska
przekszta³ci³a siê w eksportera maszyn i urz¹dzeñ. Udzia³ artyku³ów rolnych,
paliw i surowców przemys³owych w eksporcie polskim obni¿y³ siê z 93,3
w 1938 r. do 46 , w 1970 r. W 40 krajach tzw. Trzeciego Œwiata pracowa³o
kilka tysiêcy polskich specjalistów. Przedsiêbiorstwa polskie realizowa³y
skomplikowane inwestycje w krajach obcych. Do 1970 r. zbudowa³y one
ponad 250 kompletnych obiektów przemys³owych za granic¹ naszego kraju.
Œrednie roczne tempo wzrostu obrotów handlu zagranicznego nie by³o jednak
zbyt wysokie. W latach 1951 - 55 wynosi³o ono 6,6o ó, w latach 1961 - 65
493
stanowi³o 9,9" " latach 1971 - 75 dosz³o do 15,9 ' , i w latach 1976 - 80
wynosi³o zaledwie 1,7 ,. Przy czym w odniesieniu do krajów socjalistycznych
w latach 1971 - 75 wzros³o ono o 8,2" " a do krajów kapitalistycznych
o 26,9 ,. W latach 1976 - 80 nast¹pi³ globalny spadek tempa wzrostu do
1,7" " a do krajów kapitalistycznych do 2,8" ,.
Istotn¹ rolg w rozwoju gospodarczym Polski odegra³a wspó³praca z ZSRR
i z innymi krajami socjalistycznymi w ramach Rady Wzajemnej Pomocy
Gospodarczej (RWPG;.
W toku realizacji kolejnych planów rozwoju gospodarczego wielk¹ wagê
przyk³adano do inwestycji w dziedzienie komunikacji. Ca³y kraj pokryto gêst¹
sieci¹ nowoczesnych dróg bitych, zbudowano nowe linie kolejowe, znaczn¹
czêœæ linii kolejowych zelektryfikowano. Rozwiniêto sieæ po³¹czeñ autobuso-
wych (PKS), kolejowych i lotniczych. Rozbudowie uleg³a flota handlowa,
która spe³nia istotn¹ rolê w rozwoju handlu zagranicznego Polski. D³ugoœæ
linii kolejowych wzros³a z 23,2 tys. km w 1946 r. do 27,2 tys. km w 1980 r.,
przy czym d³ugoœæ linii zelektryfikowanych wzros³a w tym okresie odpowied-
nio z 0,3 tys. km do 6,9 tys. km. D³ugoœæ dróg o twardej nawierzchni wzros³a
z 95,8 tys. km w 1946 r. do 147,7 tys. km w 1980 r. Liczba samochodów
osobowych wzros³a z 40,1 tys. w 1950 r. do 2 383 tys. w 1980 r. Liczba
samochodów ciê¿arowych wzros³a z 43,6 tys. do 618 tys., autobusów z 2,8 tys.
do 66 tys. Liczba abonentów telefonicznych wzros³a ze 149 tys. w 1946 r. do
1942,9 tys. w 1980 r., jednak sieæ telefoniczna rozbudowana by³a stosunkowo
s³abo. D³ugoœæ linii lotniczych LOT-u wzros³a z 5,2 tys. km w 1946 r. do 92,8
tys. km w 1980 r.
Rozwój iloœciowy produkcji nie szed³ w parze z rozwojem jakoœciowym.
Istotn¹ s³aboœci¹ gospodarki polskiej by³a ma³a wydajnoœæ pracy, niedoinwes-
towanie rolnictwa, przestarza³a struktura przemys³owa, niska sprawnoœæ
funkcjonowania gospodarki, s³aba organizacja pracy itp.
Odbudowa oœwiaty, nauki i kultury dokonana zosta³a w latach 1944 -1949.
Odbudowano budynki szkolne, izby lekcyjne, pracowni naukowe, biblioteki
i inne obiekty. Pañstwo przeznaczy³o na ten cel znaczne fundusze. W przy-
spieszonym tempie podjêto kszta³cenie kadry nauczycielskiej. Jednoczeœnie
przeprowadzono pierwsze podstawowe reformy systemu oœwiaty wprowa-
dzaj¹c zasadê, i¿ szkolnictwo musi tworzyæ jednolity system, a szko³a ma byæ
powszechna, publiczna i bezp³atna. Szkolnictwo prywatne uleg³o likwidacji.
Wprowadzono organizacjê szkolnictwa opart¹ na szkole 11-letniej (od roku
szkolnego 1962/63 do 1966/67 przeprowadzono reformê szkolnictwa pod-
stawowego). Rozbudowano szkolnictwo zawodowe. Wprowadzono nowe pro-
gramy nauczania.
W latach 1947 - 1951 zlikwidowano zjawisko analfabetyzmu. 29 grudnia
1951 r. rz¹d przedstawi³ sejmowi komunikat informuj¹cy, ¿e analfabetyzm, jako
zjawisko masowe, zosta³ zlikwidowany. W latach 1949 -1955 nast¹pi³a szybka
494
rozbudowa ró¿nego typu szkó³ zawodowych. Realizacja planu 6-letniego
spowodowa³a wysuniêcie has³a: "Kadry decyduj¹ o wszystkim". Kadry te
kszta³cono w toku ró¿nego rodzaju kursów dokszta³caj¹cych, w szko³ach
przysposobienia zawodowego, liceach i technikach. Wobec pojawienia siê