Co wi�cej, niemowl�ta
o typie przywi�zania zapewniaj�cego poczucie bezpiecze�stwa �atwiej wchodz�
w interakcje z innymi osobami poza domem, na przyk�ad z pracownikami opie-
kuj�cymi si� dzie�mi (Howes i Hamilton, 1992). Tak�e w trakcie wykonywania
zada� polegaj�cych na rozwi�zywaniu problem�w w diadach bezpiecznie przy-
wi�zanych bardziej widoczne s� interakcje matka-dziecko, zw�aszcza jako��
pomocy i wspierania niemowl�cia przez matk�. M�wi�c dok�adniej, pozytywne
przywi�zanie i wchodzenie w cz�ste interakcje w domu s� prognostyczne dla
efektywnych, bezkonfliktowych zachowa� przy rozwi�zywaniu problem�w (Frankel
i Bates, 1990).
Matki niemowl�t o typie przywi�zania l�kowo-opornego wykazuj� sk�onno��
do braku wra�liwo�ci i do niereagowania na potrzeby swych dzieci. To ostatnie
stwierdzenie odnosi si� te� do matek l�kowo-unikaj�cych niemowl�t, cho� maj�
one te� tendencj� do odrzucania swych dzieci, szczeg�lnie, gdy pragn� one
bezpo�redniego fizycznego kontaktu (Smith i Pederson, 1988; Thompson, Connell
i Bridges, 1988). Badania wykaza�y te� (Achermann, Dinneen i Stevenson-Hinde,
1991), �e w por�wnaniu z dzie�mi, kt�rym przywi�zanie daje poczucie bez-
piecze�stwa, dzieci o typie przywi�zania l�kowo-unikaj�cego s� sk�onne do
Osobowo�� i rozw�j spo�eczny 195
ignorowania ��da� matek (np. podczas mycia si� po zabawie) i wykazuj� wi�cej
zachowa� w�a�ciwo�ci dla du�o m�odszych dzieci. Inne badania (Fagot i Kavanaugh,
1990; Turner, 1991) wykaza�y, �e dziewczynki nie maj�ce poczucia bezpiecze�stwa
w przywi�zaniu sprawia�y wi�cej trudno�ci wychowawczych i mia�y wi�ksze trudno�ci
w kontaktach z r�wie�nikami ni� dziewczynki posiadaj�ce poczucie bezpiecze�stwa
dzi�ki przywi�zaniu. Z drugiej strony, ch�opcy, kt�rym przywi�zanie nie dawa�o
poczucia bezpiecze�stwa, wykazywali wi�cej agresji i zachowa� prowokuj�cych do
zwracania na nich uwagi.
Warto r�wnie� zauwa�y� i inne aspekty tych kategorii przywi�za�. Na przyk�ad
matki niemowl�t maj�cych poczucie bezpiecze�stwa w przywi�zaniu cz�sto zauwa�a�y,
�e ich m�owie daj� im lepsze oparcie ni� matki niemowl�t przejawiaj�cych zachowania
przywi�zania l�kowo-oporne i l�kowo-unikaj�ce. Wnioskuje si� wi�c, �e matki nie
dostrzegaj�ce wsparcia u m��w mog� odczuwa� wi�kszy stres od matek, kt�re takie
oparcie w m�ach maj�. W wyniku tego mog� one by� mniej dost�pne dla swych
niemowlak�w (Durrett i in., 1984).
Istniej� te� dane (Jacobson i Frye, 1991) wskazuj�ce, �e wsparcie spo�eczne
poza rodzin� pomaga matce w formowaniu wi�zi przywi�zaniowej ze swym nie-
mowl�ciem. Jacobson i Frye zbadali matki w wieku od 17 do 32 lat maj�ce
niskie dochody, kt�re posiada�y oparcie we w�asnych matkach i otrzymywa�y
porady od specjalist�w w zakresie opieki nad dzie�mi. Wsparcie to otrzymywa�y
one przed urodzeniem dzieci i przez rok po ich przyj�ciu na �wiat. Grupa
kontrolna z�o�ona z odpowiednio dobranych matek nie korzysta�a z takiej interwencji.
Jak si� okaza�o, w wieku 14 miesi�cy niemowl�ta z grupy eksperymentalnej
uzyska�y wy�sze wska�niki w skali oceniaj�cej przywi�zanie ni� niemowl�ta z grupy
kontrolnej.
W podobnym studium Alicia Lieberman i wsp�pracownicy starali si� ustali�,
w jakim stopniu psychoterapia mo�e poprawi� jako�� przywi�zania oraz spoteczno-
-emocjonalne funkcjonowanie matek i niemowl�t. W badaniach tych matki l�kowo
przywi�zane i ich dzieci przydzielano albo do grupy eksperymentalnej, kt�r� w ci�gu
jednego roku poddawano psychoterapii, b�d� do grupy kontrolnej. Po zako�czeniu
eksperymentu, w czasie bada� kontrolnych, okaza�o si�, �e dzieci z grupy poddanej
terapii wykazywa�y zdecydowanie mniej unikania, oporno�ci i z�o�ci oraz mia�y znacz�co
wy�sze osi�gni�cia w dzia�aniach partnerskich z matkami ni� dzieci z grupy nie
poddanej terapii. Ponadto matki z grupy eksperymentalnej uzyskiwa�y wy�sze wska�niki
w zakresie empatii i interakcji z dzie�mi od matek z grupy kontrolnej. Studia takie, jak
wy�ej wymienione, wskazuj�, �e obecno�� wspieraj�cego ma��onka, jak te� dost�p do
grup spo�ecznego wsparcia z zewn�trz oraz do psychoterapii pomaga matkom
w wytworzeniu bezpiecznych wi�zi przywi�zania z dzie�mi. W celu zapoznania si�
z unikalnym mi�dzykulturowym kontrastem przywi�zania i praktyk wychowawczych
nale�y przeczyta� tekst �Ukazanie odmienno�ci". ^'^'-i^Y^
PRZYWI�ZANIE A KONTAKT/ZADOWOLENIE Badacze od dawna starali si�
wykry�, dlaczego przej�ciowe obiekty przywi�zania - mi�kkie przedmioty oferuj�ce
dzieciom zadowolenie, takie jak bezpieczny kocyk, mi�kkie nadmuchiwane zwierz�tko
b�d� lalka-przytulanka, przyci�gaj� ma�e dzieci. Co wi�cej, badanie takich przej�ciowych
obiekt�w przywi�zania rzuca �wiat�o na zachowania przywi�zania, gdy� niemowl�ta
zwykle lgn� do ubrania matki podczas karmienia b�d� szukaj�c u niej pocieszenia lub
bezpiecze�stwa.
Liczne badania przeprowadzone przez Harrego Harlowa (1958, 1962,1971; Hart�w
i Zimmerman, 1959; Suomi i Harlow, 1971) pomog�y wyja�ni�, sk�d si� bior� takie
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.