lfe.org.mx.
2 Codigo Federal de Instltuclones y Procedlmientos Electorales de 1994 con reformas de 1996, art. 33-35, www.georgetown.edu/pdba/Electoral/Mexlco.
3 Reforma Politlco Electoral 1996, www.lfe.org.mx.
4 Codigo Federal de Instituciones y Procedimientos Electorales de 1994 con reformas de 1996, art.ll. pkt.1,2, www.georgetown.edu/pdba/Electoral/Mexico.
196
8. Wybrane systemy partyjne na �wiecie
poprzedniej regulacji reprezentacja ugrupowania najsilniejszego mog�a by� wy�sza, je�eli bowiem partia zdoby�a ponad 60% g�os�w, mog�a obsadzi� 315 miejsc parlamentarnych. Dodatkowe wymaganie polega na tym, �e r�nica pomi�dzy procentow� wielko�ci� poparcia wyborczego i, tak�e wyra�on� w procentach, wielko�ci� reprezentacji parlamentarnej nie mo�e przekroczy� 8 punkt�w. Innymi s�owy, je�eli partia uzyska�a przyk�adowo 30% g�os�w, to procentowy udzia� przedstawicielstwa tego ugrupowania w parlamencie nie mo�e by� wi�kszy ni� 38%. Uregulowanie to tak�e uniemo�liwia zdecydowan� dominacj� jednej tylko partii1.
Poprzednie uregulowania dotycz�ce wy�aniania 128-osobowego Senatu tak�e pozwala�y na zapewnienie wygodnej wi�kszo�ci dla PRI. Wed�ug tych zasad ka�da z 32 jednostek podzia�u federalnego wy�ania�a czterech senator�w wed�ug zasady wi�kszo�ci zwyk�ej. Trzy mandaty uzyskiwa�o ugrupowanie, kt�re zdoby�o wi�kszo�� g�os�w, czwarty otrzymywa�a partia druga w kolejno�ci. Obecnie jednostki podzia�u federalnego wy�aniaj� po trzech senator�w, dw�ch pochodzi z partii najsilniejszej wyborczo, trzeci mandat obsadza partia druga w kolejno�ci. Natomiast grupa 32 senator�w wy�aniana jest w og�lnokrajowych wyborach wed�ug zasady proporcjonalno�ci. Regulacje te wyra�nie uniemo�liwiaj� zdobycie absolutnej wi�kszo�ci przez jedno ugrupowanie.
Tak jak napisa�am prze�omowe wybory, w trakcie kt�rych PRI straci�a kontrol� nad parlamentem odby�y si� w 1997 r. W tych wyborach og�lnonarodow� rejestracj� posiada�y nast�puj�ce ugrupowania:
(1) Partia Akcji Narodowej (Partido Acci�n Nacional - PAN),
(2) Partia Cardenasa (Partido Cardenista - PC),
(3) Meksyka�ska Partia Demokratyczna (Partido Dem�crato Mexicano - PDM),
(4) Ludowa Partia Socjalistyczna (Partido Popular Socialista - PPS),
(5) Partia Rewolucji Demokratycznej (Partido de la Revoluci�n Demo-cratica - PRD),
(6) Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna (Partido Revolucionario Insti-tucional - PRI),
(7) Partia Pracy (Partido del Trabajo - PT),
(8) Zielona Partia Ekologiczna Meksyku (Partido Verde Ecologista de Me"xico - PVEM)2.
Dwie tabele umieszczone poni�ej ilustruj� zmiany w sk�adzie parlamentu w Meksyku w 1997 r. przede wszystkim z punktu widzenia zmiany, jaka zasz�a w pozycji PRI.
1 Codigo Federal de Instltuciones y Procedlmientos Electorales de 1994 con reformas de 1996, art.12. pkt.3, www.georgetown.edu/pdba/Electoral/Mexico.
2 D. Fltz, Mexican Electtons and the Rise ofGreens, www.greens.org.
8.3. System partyjny Meksyku
197
Tabela 8.2. Wyniki wybor�w do Izby Reprezentant�w wed�ug zasady proporcjonalno�ci (por�wnanie lat 1994-1997)
Partia % gjos�w R�nica
1994 1997 1994-1997
PAN 25,78% 26,62% 0,84%
PRI 50,31% 39,12% -11,19%
PPS 0,70% 0,34% -0,36%
PRD 16,72% 25,73% 9,01%
PFCRN/PC 1,14% 1,12% -0,01%
PARM 0,85%
PT 2,65% 2,58% -0,07%
PVEM 1,40% 3,81% 2,41%
PDM 0,44% 0,66% 0,22%
�r�d�o: D. Fltz, Mextcan Electlons and the Rise qf Greens, www.greens.org.
Tabela 8.3. Sk�ad senatu z 1997 r., uwzgl�dniaj�cy por�wnanie z wynikami z 1994 r.
Partia Wi�kszo�� zwyk�a Partia .druga" (1994) Zasada proporcjonalno�ci (1997) Senatorowie (od 1997 r.)
PAN 0 24 9 33
PRI 64 0 13 77
PRD 0 8 8 16
PT 0 0 1 1
PVEM 0 0 1 1
Ca�kowicie 64 32 32 128
�r�d�o: www.Zedilloword.presidencia.gob.mx.
Kolejna tabela przedstawia wyniki ostatnich wybor�w w 2000 r. do Izby Reprezentant�w.
Dane wyborcze przytoczone w tabeli 8.4. ilustruj� przede wszystkim zmiany w pozycji PRI. Por�wnuj�c jednak te wyniki jak r�wnie� ugrupowania, kt�re by�y zarejestrowane jako ugrupowania og�lnonarodowe w latach kolejnych elekcji, 1997 i 2000, mo�na si� zorientowa�, kt�re partie s� bardziej stabilne i zdolne do trwa�ego funkcjonowania na scenie politycznej, kt�re maj� na to zbyt ma�e poparcie.
W chwili obecnej wydaje si�, �e do najbardziej znacz�cych partii meksyka�skich, obok PRI nale�� PAN, PRD, PT i ewentualnie PVEM. Partia Rewo-lucyjno-Instytucjonalna zosta�a bardziej szczeg�owo opisana powy�ej, natomiast spo�r�d pozosta�ych ugrupowa� najstarsza jest Partia Akcji Narodowej . Powsta�a w 1939 r., jako opozycja przeciw polityce PRI a w szczeg�lno�ci fali nacjonalizacji w przemy�le naftowym. Skupia�a w swoich szere-
\
198
8. Wybrane systemy partyjne na �wiecie
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄ âÂÂÄËÄÂÄ Ci coraz lepsze usÄ âÂËÄËÄÂĹÂugi. By mÄ âÂÂÄÄâÂÂc to robiÄ âÂÂÄËÄÂÄ prosimy, abyÄ âÂËÄËÄÂĹ wyraziÄ âÂËÄËÄÂĹ zgodÄ âÂÂÄËâÂÂĹ na dopasowanie treÄ âÂËÄËÄÂĹÂci marketingowych do Twoich zachowaÄ âÂËÄËÄÂĹ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂÄ âÂËÄËÄÂĹÂciowo finansowaÄ âÂÂÄËÄÂÄ rozwÄ âÂÂÄÄâÂÂj Ä âÂËÄËÄÂĹÂwiadczonych usÄ âÂËÄËÄÂĹÂug.
PamiÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂtaj, Ä âÂËÄÄĂÂe dbamy o TwojÄ âÂÂÄËÄÂĂĹ prywatnoÄ âÂËÄËÄÂĹÂÄ âÂÂÄËÄÂÄÂ. Nie zwiÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂkszamy zakresu naszych uprawnieÄ âÂËÄËÄÂĹ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄ âÂÂÄÄâÂÂwnieÄ âÂËÄÄĂ o bezpieczeÄ âÂËÄËÄÂĹÂstwo Twoich danych. WyraÄ âÂËÄÄĂÂonÄ âÂÂÄËÄÂĂĹ zgodÄ âÂÂÄËâÂÂĹ moÄ âÂËÄÄĂÂesz cofnÄ âÂÂÄËÄÂĂĹÄ âÂÂÄËÄÂÄ w kaÄ âÂËÄÄĂÂdej chwili.