Zatem problemy dotycz�ce tre�ci i metody, a zwi�zane ze zmianami rozwojowymi, wyrastaj� str~zle przed osobami, kt�re kieruj� mxodzie��. W jaki spos�b mo�emy utrzyma� stopie� ci�g�o�ci w �yciu wychowanka, kt�ry pozwoli�by na zachowanie tego, co najlepsze, a r�wnocze�nie przyspieszy�by w powa�nym stopniu przyswajanie nowych idei i nowych postaw? Wyra�aj�c to w te~rmi`nach, teorii osobowo�ci: na ile sta�e mo�e by� zachowanie si� danej osoby od pocz�tku do ko�ca �ycia? Jak sta�� mo�emy uczyni� osobowo�� stosuj�c nasz program wychowawczy? Jaki stopie� sta�o�ci powinien charakteryzowa� zasadnicz� lini� �ycia?
Mo�emy sformu�owa� pytanie uzupexniaj,�ce: Czy istnieje wystarczaj�ca jec~o�� zachowania; �eby mo�na by�o m�wi� o osobowo�ci albo o w~asnym jat jakby to by�a jedno�� niemal zupe�nie zintegrowana? Znamy twszyscy cz�ste rozdarcie w�asnego "ja" - przynajmniej rozbie�no��' pomi�dzy tym: "co, moim zdaniem, powinienem zrobi�", a tym "co
~ L. E. Co�e i W. F. Bruce Educational Psyc�ology. Wyd. 2, Yonkers, New York 1988, Woild Bau~,' t;ompany; s. 106 i nast.; 243 - 248.
80
WulUu
robi�". Spostrzegamy niekiedy dokonuj�ce si� w nas samych przesuni�cie z jednego dominuj�cego zainteresowania czy aspektu "ja" na inne, podczas gdy innym razem wa�ne przesuni�cia dokonuj� si� bez naszej polnej �wiadomo�ci. Nasze "ja" ma powa�ne trudno�ci ze �ledzeniem swego zmieniaj�cego si� "ja"! Chocia� wra�liwo�� na ten problem braku jedno�ci, jako na zwi�zany z wychowaniem w szkole, jest rzecz� po��dan�, wydaje si�, �e b�dzie lepiej, gdy tym aspektem zagadnienia sta�e�ei zajmiemy si� po om�wieniu za�o�e� dotycz�cych poj�cia ci�g�o�ci.
CI�GL.OS� I DZIEDZICZNO��: DWA ZAGADNIENIA
Na nasze rozpoznanie i obserwacj� stopnia ci�g�o�ci zachowania i ucznia vt~ szkole mog� wywiera� wp�yw nasze za�o�enia dot3�cz�ce dzie
dziczno�ci biologicznej. W poj�ciu wielu ludzi dziedziczno�� implikuje ustalon� tendencj�, trwa�� dyspoz~rcj� albo zdecydowan� sk�onno�� ogranic~aj�c� w chov~anie do ;odnogo kierunku. Cz�� trudno�ci �rynikaj�cych z takich za�o�e� spow odowana jest pomieszaniem dw�ch r�nych zagadnie�. Dlatego postawimy dwa ��cz�ce si� z sob� pytania osobno. Po pierwsze, jak dok�adnie mo�emy przewidzie� cechy osobowo�ci ch�opca czy dziewczynki na podstawie znajomo�ci rodzic�w i rodze�stwa danego dziecka? Po wt�re, w jaki spos�b zadatki dziedziczne, bez wzgl�du na ich jako��. ~~~p�y~,~s~aj� na zdolno�� uczenia si�, cechy emocjonalne, tempe�_-ament i inne aspekty osobowo�ci oddzia�uj�ce na proces wychowawczy? Pierwsze p~~tanie dotyczy specyficznych oczekiwa� rodzic�w i nauczycieli ~- sfiosunk~l do jakiego� ch�opca czy dziewczynki. Drugie pytanie e'ez-ezr ~c~g�in~-ch ~~-~nbcz~el~, kt�re ludzie kojarz� zazwyczaj z cecharci osobo~-~~c. kie - i~ z,�~lie~l-i - ��cz� si� przede wszystkim z czynnikami ~zjologi~ej dzie~~a�~. z ge~an3i raczej ni� z wp�y_ wami �rodowiska spo�ecznego. Powszechnie zak~tia si�, �e dziedziczno�� utrwala albo predeterminuje pewne cechy, natomiast inne pozostaj� podatne na korzystne modyfikacje spowodowane wysi�kami rodzic�w, nauczycieli i reszty spo�ecze�stwa. Rozwa�enie pierwszego zagadnienia mo�e u�atwi� zrozumienie drugiego.
Czy mo�na przewidzie� cechy rodzinne? Przewidywanie osobowo�ci na podstawie znajomo�ci matki, ojca, si�str i braci dziecka jest rzecz� tak niepewn�, �e logiczne jest, aby nauczyciele traktowali wszystkie
' dziewczynki i wszystkich ch�opc�w jako wychowank�w, kt�rych rodzice f s� nieznani, adoptowanych we wczesnym dzieci�stwie przez swoje rodzi ny. Aczkolwiek jest rzecz� prawdopodobn�, �e dziecko b�dzie przypo mina� swoich rodzic�w pod wzgl�dem inteligencji, nauczyciel powinien by� przygotowany na to, �e mo�liwe s� wyj�tki. Chocia� istnieje tylko jedna szansa na 50, �e para rodzic�w o przeci�tnym ilorazie inteligencji wynosz�cym 100 urodzi dziecko o LI. wynosz�cym tylko 65 albo a� 140, nauczyciele musz� u�wiadamia� sobie takie mo�liwo�ci. A� nazbyt cz�sto
B - Psychologia wychowawcza $1
zar�wno rodzice, jak i nauczyciele sk�onni s� przyjmowa� bl�dny pogl�d, �e drugie dziecko b�dzie podobne do swego starszego brata czy siostry pod wzgl�dem zdolno�ci do nauki w szkole i zainteresowa� czytelniczych b�d� innych s.
Oczywiste jest, �e podobie�stwo pomi�dzy rodzicami a dzie�mi pod wzgl�dem og�lnego usposobienia i zainteresowa� specjalnych mo�e by� w pewnym stopniu wynikiem bliskich kontakt�w w domu. Ponadto ocen� wp�ywu dziedziczno�ci i �rodowiska (natury i wychowania) zaciemnia zwyczaj rodzic�w wychowywania swego w�asnego potomstwa. Tak wi�c nauczyciel, kt�ry bada osobowo�� dziecka w taki spos�b, jak gdyby by�o ono tak r�ne biologicznie od swoich rodzic�w, jak dziecko przybrane, ma wszelkie powody po temu, �eby dowiedzie� si� czego� o rodzaju opieki "wychowawczej", jak� zapewnia rodzina. Poniewa� wp�yw �rodowiska rodzinnego na cz�owieka przejawia si� w procesie uczenia si�, z tego wynika, �e ka�dy nawyk, postawa czy idea, kt�re zosta�y wyuczone, nadaj� si� do przeuczeni�, a nawet oduczenia.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄ Ci coraz lepsze usĹugi. By mĂłc to robiÄ prosimy, abyĹ wyraziĹ zgodÄ na dopasowanie treĹci marketingowych do Twoich zachowaĹ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄĹciowo finansowaÄ rozwĂłj Ĺwiadczonych usĹug.
PamiÄtaj, Ĺźe dbamy o TwojÄ prywatnoĹÄ. Nie zwiÄkszamy zakresu naszych uprawnieĹ bez Twojej zgody. Zadbamy rĂłwnieĹź o bezpieczeĹstwo Twoich danych. WyraĹźonÄ zgodÄ moĹźesz cofnÄ Ä w kaĹźdej chwili.