Zw�aszcza bardziej radykalne, daleko id�ce propozycje decentralizacji, na przyk�ad, pomys�y Rojeka, Peaco-cka i Collinsa (1988, s. 175-180), gdyby zyska�y wp�yw i zosta�y wdro�one, mog�yby zagrozi� tradycyjnym formom pracy socjalnej w stopniu dotychczas w teoretycznych zmaganiach mi�dzy socjologi� marksistowsk�, radykaln� prac� socjaln� i profesjonalnym podej�ciem w latach siedemdziesi�tych (Jones, 1975) nie znanym.
We wsp�czesnej polityce spo�ecznej Wielkiej Brytanii narastaj�ca krytyka stagnacji i profesjonalizmu � ze strony lewicy, prawicy i centrum � osi�gn�a etap �praktyczny" (Lee i Raban, 1988, s. 223). U�wiadomienie sobie dziej�w pracy socjalnej i jej niedawnej przesz�o�ci nasuwa wniosek, �e spory wok� radykalnych praktycznych zmian profesjonalnego szkolenia, organizacyjnych ram �wiadczenia us�ug i form dzia�ania s� du�o powa�niejsze ni� spory teoretyczne. W latach siedemdziesi�tych, w czasie gdy kierunki polityki i struktura profesjonalnej pracy socjalnej zdawa�y si� ustalone w spos�b nieodwracalny i zyskuj�ce na znaczeniu (Webb, 1980, s. 285), wielu praktyk�w i adept�w pracy socjalnej opowiada�o si� zdecydowanie za krytycznymi teoriami spo�ecznymi i politycznymi, a niekt�rzy pr�bowali nawet stworzy� teorie obalaj�ce system (Cohen, 1975, s. 86). Chocia� w rzeczywisto�ci profesjonalni aktorzy nie mieli powodu do obaw ze strony rewolucyjnej retoryki radykalnej pracy socjalnej (Morris, 1975, s. 19), niekt�rzy z nich ostro pot�piali socjologi� s�dz�c, i� wytwarza ona gro�n� odmian� intelektualnego radykalizmu studenckiego (Munday, 1972; Wilson, 1974; Wright, 1977). W przeciwie�stwie do tej opinii, studenci do ko�ca lat osiemdziesi�tych ��dali bardzo praktycznej wiedzy i profesjonalnych teorii przydatnych w praktyce. (Twelve Stu-dents, 1989). Hearn zinterpretowa� polityczny konserwatyzm niekt�rych student�w pracy socjalnej w latach osiemdziesi�tych (Webb, 1985, s. 90; Jones, 1989, s. 207-208) jako reakcj� na niezdolno�� radykalnych teoretyk�w do podania radykalnych dyrektyw praktycznych i jako forrn� �radykalnego karierowiczostwa" (Hearn, 1982, s. 26) w tym sensie, �e niekt�rzy praktycy i adepci pracy socjalnej uwa�aj�, i� ich przysz�e interesy zawodowe zwi�zane s� z ustalonymi formami �wiadczenia us�ug (Baker, 1983, s. 4�5) w biurokratyczno--profesjonalnej organizacji (Parry i Parry, 1979).
84
Roger Sibeon
Z pewno�ci� studenci i praktycy maj� racj� m�wi�c, �e ostatnie alternatywne podej�cia do organizacji i praktyki pracy socjalnej (cz�sto kojarzone z socjologi� i polityk� socjaln�) s� �oderwane" w tym sensie, �e trudno wcieli� je w �ycie. Wiele z nich ma charakter praktyczny (zw�aszcza w por�wnaniu z abstrakcyjnym marksizmem lat siedemdziesi�tych), a jednocze�nie radykalny w swoim praktycznym kwestionowaniu ustalonego profesjonalnego systemu �wiadczenia us�ug (Howe, 1983); trudno jest zatem dzia�a� na podstawie owego alternatywnego podej�cia, kiedy funkcjonuj� jeszcze g��boko zakorzenione sposoby postrzegania, za�o�enia i organizacyjne konwencje ortodoksyjnego profesjonalizmu pracy socjalnej. Wiele tych organizacyjnych i praktycznych alternatyw dotyczy w wi�kszym stopniu zdecentralizowanych form wsp�lnotowej pracy socjalnej ni� modelu profesjonalnego. Jest ma�o prawdopodobne, by w latach dziewi��dziesi�tych g��wny impuls w kierunku decentralizacji wyszed� od profesjonalist�w. Jego �r�d�em b�dzie raczej przedziwny sojusz pracodawc�w (Harbert, 1985a), wyborc�w, podopiecznych i wszystkich korzystaj�cych z us�ug (Mishra, 1986), polityk�w i innych cz�onk�w pluralistycznego obozu opieki socjalnej (Hadley i Hatch, 1981) oraz radykalnych dzia�aczy wsp�lnotowych zaanga�owanych w decentralizacj� i kierunki polityki akcentuj�ce rol� klasy, rasy i p�ci, zasilanych przez �now� miejsk� lewic�" (Weinstein, 1986). By� mo�e zagadnienia rasy (Dominelli, 1988) i p�ci (Hanmer i Statham, 1988) w odniesieniu do profesjonalnej pracy socjalnej zostan� rozstrzygni�te poza ramami �antyhierarchicznego" ruchu na rzecz decentralizacji. Jejt bardziej prawdopodobne, �e w ramach �g��wnego nurtu" dyskursu na temat pracy socjalnej kwestie te zostan� okre�lone w utartych, hierarchicznych terminach �biurokratycznego profesjonalizmu" opartych g��wnie na spostrze�eniu rosn�cej liczby czarnych i kobiet na wy�szych szczeblach decyzyjnych w strukturach pracy socjalnej (Hanmer i Statham, 1988, s. 139).
Konstruowanie wsp�czesnej socjologii pracy socjalnej odbywa si� w czasie, gdy jej przedmiot (praca socjalna) wchodzi w okres powa�nych zmian i niepewno�ci, ca�kowicie odmienny od stadium ekspansywnego profesjonalizmu lat siedemdziesi�tych. Trzeba jeszcze powiedzie� jak, bior�c pod uwag� przedstawione w tym rozdziale okoliczno�ci, wsp�czesna socjologia pracy socjalnej zostanie odebrana przez pracownik�w socjalnych. Pod wieloma wzgl�dami najnowsza antyre-dukcjonistyczna socjologia, w��czaj�c w to koncepcje �redniego zasi�gu, jest radykaln� (czy te� krytyczn�) socjologi� lat dziewi��dziesi�-
Konstruowanie wsp�czesnej socjologii pracy socjalnej
85
tych. Jest tak, poniewa� w kategoriach opisanych w tym rozdziale, aktor�w spo�ecznych nie uwa�a si� za niewinne kognitywne wytwory jakiego� �g��bokiego", niepoznawalnego dla cz�owieka �dyskursu" czy nie�wiadome narz�dzia dzia�ania obiektywnych potrzeb strukturalnych czy obiektywnych interes�w (np. interes�w kapitalist�w) usadowionych w systemie spo�ecznym, przeciwko kt�remu aktorzy mog� walczy�, aby dostarczy� odpowiednich us�ug tym, kt�rzy faktycznie lub potencjalnie ich potrzebuj�. W perspektywie nieredukcjonistycznej aktorzy spo�eczni pracy socjalnej okre�leni zostaj� pod wzgl�dem socjologicznym jako no�niki decyzji i dzia�ania; aktorzy dokonuj� ocen, formu�uj� cele i stosuj� strategie, aby wci�gn�� innych aktor�w w orbit� swoich wp�yw�w i ustali� imponderabilia w spos�b pozwalaj�cy na jak najpe�niejsze urzeczywistnienie sformu�owanych przez siebie interes�w i cel�w. Takie pojmowanie dzia�ania spo�ecznego zapewne nie wyma�e pewnych cech profesjonalnego wizerunku socjologa jako nieugi�tego krytyka establishmentu, jego instytucji i profesji (Heraud, 1979, s. 11). Jak widzimy, naprawd� refleksyjna (�wiadoma samej siebie) socjologia pracy socjalnej powinna by� tak�e krytyczn� analiz� samej socjologii, a w rezultacie � socjologi� socjologii.
Rozdzia� III John Offer
SOCJOLOGIA OPIEKI SPO�ECZNEJ:
O W�A�CIWYM ZAKLASYFIKOWANIU
PRACY SOCJALNEJ
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ Ci coraz lepsze usÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂugi. By mÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂc to robiĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ prosimy, abyÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ wyraziÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ zgodĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ na dopasowanie treÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂci marketingowych do Twoich zachowaÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂciowo finansowaĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ rozwÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂj ÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂwiadczonych usÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂug.
PamiĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂtaj, ÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂe dbamy o TwojĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ prywatnoÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂ. Nie zwiĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂkszamy zakresu naszych uprawnieÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂwnieÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂÄÂÄšÄÄÂĂ o bezpieczeÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂstwo Twoich danych. WyraÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂonĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ zgodĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ moÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂesz cofnĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ ĂÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂĂÂĂÂĂÂÄÂĂ w kaÄÂĂÂÄÂĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂĂÂĂÂĂĹĄĂÂÄÂÄšÄÄÂĂÂdej chwili.