Przekonanie o ci�g�o�ci dziej�w usprawiedliwia�o ��czenie i mieszanie reali�w rozmaitych epok, czas�w i miejsc. Okoliczno�ci sobie wsp�czesne pisarze sytuowali w czasach odleg�ych, i odwrotnie, zdarzeniom aktualnym przypisywali motywacje wyprowadzane z przesz�o�ci. Wynika�a st�d postawa najdalej posuni�tego liberalizmu w stosunku do �r�de� pisanych, przejawiaj�ca si� interpolowaniem tekst�w, uk�adaniem i dodawaniem do nich rzekomo autentycznych dokument�w, list�w lub przem�wie�.
Drugi okres rozwoju dziejopisarstwa �redniowiecznego rozpocz�� si� w wiekach
XI i XII. Stulecia te przynios�y wzrost i rozkwit znaczenia tej ga��zi pi�miennictwa.
104 Do znanych kronikarzy dojrza�ego �redniowiecza nale�� m.in. Siegbert z Gembloux,
VIII. Dziejopisarze. 1. �redniowieczne dziejopisarstwo europejskie
Orderyk Vitalis (Historiae ecclesiasticae libri XIII � Trzyna�cie ksi�g dziej�w ko�cielnych), William z Malmesbury (De gestis regum Anglorum � O czynach kr�l�w angielskich), Otto z Freising (G�sta Friderici Primi imperatoris � Dzieje cesarza Fryderyka I), Henryk z Huntingdon (Historia Anglorum � Dzieje Anglik�w) oraz p�niejsi nieco: Radulf z Diceto, Sikard z Kremony, Godfryd z Viterbo, Roger z Wendover czy Mateusz Paris. Z uwagi na �r�d�ow� warto�� w odniesieniu do najdawniejszych dziej�w Polski, a zw�aszcza do okresu panowania Boles�awa Chrobrego, wymienimy osobno pisan� w latach 1012-1018 Kronik� (Chronikon) niemieckiego autora, biskupa Thietmara, informatora przewa�nie wiarygodnego, cho� niech�tnego naszemu narodowi i w zwi�zku z tym cz�sto tendencyjnego.
Kronikarstwo dojrza�ego �redniowiecza podtrzyma�o i rozwin�o wszystkie istotne w�a�ciwo�ci historiografii ukszta�towanej w poprzednim okresie, jednak�e mo�na w nim dostrzec wa�ne � cho� nie naruszaj�ce ca�o�ci systemu � innowacje. W zwi�zku z og�lnymi przeobra�eniami mentalno�ci spo�ecznej uleg� zmianie stosunek historyk�w do przekaz�w �r�d�owych. Pisz�cy m�g� teraz zajmowa� wobec �r�de� postaw� bardziej krytyczn� i samodzieln�: por�wnywa� je mi�dzy sob�, dokonywa� ich oceny, a w wypadku rysuj�cych si� sprzeczno�ci uzgadnia� r�norakie relacje. Post�powanie tego rodzaju wp�ywa�o na pewne os�abienie roli autorytet�w. Mie�ci�o ono w sobie zal��ek przysz�ej krytyki tekstu, stwarzaj�c jednocze�nie przes�anki stopniowego wykluwania si� pogl�du, w pe�ni uformowanego daleko p�niej, i� przesz�o�� mo�e by� dost�pna poznaniu na mocy odpowiednich procedur badawczych.
W zwi�zku ze stabilizowaniem si� politycznej mapy Europy i krystalizowaniem si� organizm�w pa�stwowych dziejopisowie wyra�niej ni� poprzednio stawali si� reprezentantami swych suwerennych pa�stw oraz rz�dz�cych nimi dynastii monarszych, co kolidowa�o z uniwersalistycznymi ideami i d��eniami politycznymi zar�wno papiestwa, jak i cesarstwa. Znaczenie pa�stwa ros�o w spos�b widoczny. B�d�c organizmem politycznym i terytorialnym, uzyskiwa�o ono w �wiadomo�ci wsp�czesnych znamiona sakralne; sankcj� bosk� posiada�a tak�e w�adza monarsza. Zale�no�� historyk�w od rz�dz�cych i ich podleg�o�� wobec w�adzy pa�stwowej sprzyja�a tendencjom separatystycznym i narodowo�ciowym, przygotowuj�c grunt dla postaw patriotycznych, wyra�aj�cych si� zw�aszcza w apologii przesz�o�ci kraju oraz dynastii rz�dz�cej.
Na dziejopisarstwo europejskie wiek�w �rednich z�o�y�y si� r�ne formy pi�miennictwa, w�r�d kt�rych miejsce uprzywilejowane zajmuje kronika, a obok niej wymienia si� zazwyczaj roczniki (annales) oraz �ywoty (vitae). Roczniki � jak ju� wspomniano � sk�ada�y si� z kr�tkich informacji o wydarzeniach pa�stwowych, ko�cielnych lub dynastycznych, przyrastaj�cych w porz�dku czasowym.
Na �ywotopisarstwo �redniowieczne sk�ada�y si� zar�wno vitae osobisto�ci �wieckich, jak te� biografie dostojnik�w ko�cielnych oraz �wi�tych i m�czennik�w, tworz�c tzw. hagiografi�.
Form� zas�uguj�c� na szczeg�ln� uwag� s� g�sta, b�d�ce opowiadaniami o czynach cesarzy, kr�l�w, ksi���t, wodz�w, a niekiedy tak�e os�b duchownych. Gatunek ten, zwany te� res gestae (gr. praxeis), wywodzi� si� z pi�miennictwa staro�ytnego 1 legitymowa� si� odleg�� genealogi�. Tak np. niezachowane Prdxeis (Dzieje) Aleksandra Wielkiego spisa� jego nadworny historiograf Kallisthenes, a p�niej inni autorzy staro�ytni, w�r�d nich za� historyk wczesnego cesarstwa Kurcjusz Rufus. W pi�miennictwie chrze�cija�skim g�sta �atwo przesyca�y si� tre�ciami hagiograficz- 105
Cz. I. Pi�miennictwo �aci�skie w Polsce do ko�ca XII wieku
VIII. Dziejopisarze. 2. Gali Anonim: Kronika
Wr�czanie kroniki �redniowiecznemu w�adcy, miniatura francuska z XIII wieku
lii
106
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄ âÂÂÄËÄÂÄ Ci coraz lepsze usÄ âÂËÄËÄÂĹÂugi. By mÄ âÂÂÄÄâÂÂc to robiÄ âÂÂÄËÄÂÄ prosimy, abyÄ âÂËÄËÄÂĹ wyraziÄ âÂËÄËÄÂĹ zgodÄ âÂÂÄËâÂÂĹ na dopasowanie treÄ âÂËÄËÄÂĹÂci marketingowych do Twoich zachowaÄ âÂËÄËÄÂĹ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂÄ âÂËÄËÄÂĹÂciowo finansowaÄ âÂÂÄËÄÂÄ rozwÄ âÂÂÄÄâÂÂj Ä âÂËÄËÄÂĹÂwiadczonych usÄ âÂËÄËÄÂĹÂug.
PamiÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂtaj, Ä âÂËÄÄĂÂe dbamy o TwojÄ âÂÂÄËÄÂĂĹ prywatnoÄ âÂËÄËÄÂĹÂÄ âÂÂÄËÄÂÄÂ. Nie zwiÄ âÂÂÄËâÂÂĹÂkszamy zakresu naszych uprawnieÄ âÂËÄËÄÂĹ bez Twojej zgody. Zadbamy rÄ âÂÂÄÄâÂÂwnieÄ âÂËÄÄĂ o bezpieczeÄ âÂËÄËÄÂĹÂstwo Twoich danych. WyraÄ âÂËÄÄĂÂonÄ âÂÂÄËÄÂĂĹ zgodÄ âÂÂÄËâÂÂĹ moÄ âÂËÄÄĂÂesz cofnÄ âÂÂÄËÄÂĂĹÄ âÂÂÄËÄÂÄ w kaÄ âÂËÄÄĂÂdej chwili.