Problemy takie
mo¿liwe s¹ do rozwi¹zania wtedy, gdy uwzglêdni siê przy tym znaczne iloœci
informacji, te zaœ mo¿na zebraæ i oceniæ jedynie grupowo. Ponadto wystêpuj¹ te¿
problemy, których akceptacja przez grupê ma szczególne znaczenie dla sku-
tecznoœci wdro¿enia. Na przyk³ad kierownik, próbuj¹cy ustaliæ terminarz prac
bez konsultowania siê z podw³adnymi, przypuszczalnie natknie siê na opór
wobec swojego rozwi¹zania. W tej sytuacji konieczny jest wspó³udzia³ kie-
rowników i ich podw³adnych w poszukiwaniu grupowego rozwi¹zania.
W rozdziale 5 zastanawialiœmy siê nad tym, czy kierownicy powinni
podejmowaæ decyzjê sami, czy w grupie. Obecnie omówimy sposoby ulepszania
przez kierowników procesu grupowego podejmowania decyzji. Kierownik czy
przywódca grupy zawsze odgrywa w tym procesie g³ówn¹ rolê. Jeœli przywódca
formalny nie umie przewodziæ grupie, to w istocie mo¿e poœwiêciæ jakoœæ decyzji
na rzecz jej akceptacji albo te¿ poœwiêciæ akceptacjê na rzecz poprawy jakoœci
decyzji. Czêsto zaœ ucierpi na tym zarówno jakoœæ decyzji, jak i jej akceptacja.
Grupowe rozwi¹zywanie problemów
Ka¿da grupa wnosi okreœlone plusy i minusy do rozwi¹zania problemu. Wnosi
te¿ pewne czynniki, które, w zale¿noœci od umiejêtnoœci cz³onków i przywódcy,
mog¹ byæ albo plusami, albo minusami. Omawiane przez nas czynniki odnosz¹
siê do wszystkich grup rozwi¹zuj¹cych problemy: doraŸnych grup oraz for-
malnych komitetów lub zespo³ów zadaniowych. W znacznej mierze jednak nasze
rozwa¿ania opieraj¹ siê na licznych badaniach, dotycz¹cych rozwi¹zywania
problemów przez ma³e, doraŸne grupy.
Zalety grupowego rozwi¹zywania problemów
Badania grupowego procesu rozwi¹zywania problemów wykaza³y, ¿e ma on
cztery g³ówne- zalety:
1. Wiêcej wiedzy i informacji. Bez wzglêdu na zasób wiedzy, jakim dysponuje
którakolwiek osoba zajmuj¹ca siê danym zadaniem, suma informacji posia-
danych przez wszystkich cz³onków grupy musi byæ od jej zasobu wiêksza.
Na przyk³ad konstruktor najlepiej potrafi opracowaæ rysunki robocze nowej
maszyny, ale robotnik przy linii monta¿owej bêdzie lepiej wiedzia³, jak
zareaguj¹ na nie jego koledzy.
2. Bardziej ró¿norodne podejœcie do problemu. W ¿aden sposób nie da siê z góry
przewidzieæ, które z podejœæ do z³o¿onego problemu przyniesie po¿¹dane
415
wyniki. Im wiêcej siê ich rozwa¿y, tym wiêksza szansa znalezienia najlepszego
rozwi¹zania. Oczywiœcie, piêæ czy dziesiêæ osób obmyœli znacznie wiêksz¹
liczbê rozwi¹zañ ni¿ mog³aby to uczyniæ jedna.
3. Wiêksza akceptacja rozwi¹zañ. Jak stwierdziliœmy w rozdziale 5, decyzja
nie bêdzie skuteczna, jeœli ci, którzy maj¹ j¹ wdro¿yæ, nie zaakceptuj¹ jej
i nie zastosuj¹. Wiele badañ wykaza³o, ¿e kiedy ludzie uczestnicz¹ w roz-
wi¹zaniu problemu, to traktuj¹ go jako „w³asny" i s¹ psychologicznie zainte-
resowani w jego powodzeniu.
4. Lepsze zrozumienie decyzji. Jeœli kierownik podejmuje decyzjê sam, musi j¹
przekazaæ tym, którzy maj¹ j¹ wykonaæ. Brak skutecznego wdro¿enia decyzji
czêsto mo¿na przypisaæ zniekszta³ceniom w przekazywaniu informacji. Jeœli
wykonawcy decyzji uczestnicz¹ w jej podjêciu, zmniejsza siê mo¿liwoœæ
zniekszta³cenia informacji.
Wady grupowego podejmowania decyzji
Badania nad procesem grupowego podejmowania decyzji wykry³y te¿ cztery jego
g³ówne wady:
1. Przedwczesne decyzje. Wiêkszoœæ grup proponuje pewn¹ liczbê rozwi¹zañ,
z których ka¿de uzyskuje jakieœ poparcie i spotyka siê z jak¹œ krytyk¹.
Czêsto przyjête zostaje pierwsze rozwi¹zanie, które ma wiêksze poparcie —
chocia¿ poparcie to mo¿e wynikaæ raczej ze zrêcznej prezentacji ni¿ obiektyw-
nej jakoœci. Hoffman zauwa¿y³, ¿e grupy reaguj¹ tak samo, jak poszcze-
gólni ludzie: czuj¹c siê niewygodnie w sytuacji, w której nie ma oczywi-
stego rozwi¹zania, natychmiast zaczynaj¹ go poszukiwaæ. £atwiej przyjmo-
wane s¹ rozwi¹zania zgodne z tradycyjnym sposobem myœlenia ni¿ nowator-
skie. Gdy ju¿ wyszuka siê rozwi¹zanie mo¿liwe do przyjêcia, lepsze rozwi¹-
zania, które zostan¹ zaproponowane póŸniej, rzadko kiedy s¹ gruntownie
rozwa¿ane.
2. Zdominowanie przez jedn¹ osobê. Formalny (lub nieformalny) przywódca
mo¿e zdominowaæ dyskusjê grupow¹ i wywrzeæ silny wp³yw na jej wynik,
chocia¿ jego umiejêtnoœci rozwi¹zywania problemów mog¹ byæ niewielkie.
Osoby ekstrawertyczne i stanowcze s¹ zazwyczaj aktywniejsze od pozosta³ych
uczestników, a tym samym bardziej wp³ywowe. Tak¿e cz³onkowie grupy, którzy
s¹ pewni siebie z powodu poprzednich osi¹gniêæ lub dobrych stosunków
z kierownictwem, maj¹ sk³onnoœæ do zdominowania dyskusji. Czêsto jeden
lub wiêcej uczestników po prostu paplaj¹, s¹dz¹c, ¿e zyskuj¹ uznanie przy-
wódcy grupy. Jeœli takich monologów siê nie ograniczy, inni popadaj¹
w zniechêcenie i „wy³¹czaj¹ siê" albo zaczynaj¹ robiæ to samo. Domi-
nacja z którejkolwiek strony mo¿e st³umiæ tych w grupie, którzy najlepiej
rozwi¹zuj¹ problemy.
3. Sprzeczne rozwi¹zania wariantowe. Gdy grupa zaczyna zajmowaæ siê proble-
mem, na ogó³ wszyscy s¹ zgodni co do ogólnego celu: znalezienia mo¿liwie