Nowego �wiata (Neotropis), jedynie Patagonia i pd. Chile nale�� do pa�stwa wok�biegunowego pd. (Holantarctis ). Ro�linno�� Ameryki Po�udniowej zachowa�a jeszcze na ogromnych obszarach sw�j pierwotny charakter; g�. formacj� ro�linn� jest wiecznie zielony, wilgotny las r�wnikowy (hylaea). Na pn. i pd. lasy te granicz� z obszarami o ro�linno�ci bardziej kserofitycznej; na obrze�ach Niziny Orinoko panuj� lasy zrzucaj�ce li�cie w porze suchej, a w centrum - sawanny (llanos); wn�trze Wy�. Brazylijskiej oraz Mato Grosso i Gran Chaco zajmuj� r�wnie� lasy suche (g�. kolczaste lasy okresowo bezlistne, w pn.-wsch. Brazylii zw. caatinga), a tak�e sawanny (campos cerrados) i kserofityczne zaro�la; w wilgotnej pd. cz�ci Wy�. Brazylijskiej wyst�puj� lasy araukariowe, na jej nadmor. kraw�dziach wilgotne, wiecznie zielone lasy zwrotnikowe; ust�puj� one miejsca stepom (pampa) w �rodk. Argentynie i Urugwaju. Ro�linno�� And�w jest odr�bna i b. urozmaicona; na pd. od 40�S ro�linno�� przybiera charakter holantarktyczny; na zach. stokach And�w panuj� wiecznie zielone lasy li�ciaste i mieszane z notofagusami (bukami pd.) i araukariami; na Wy�. Patago�skiej wyst�puj� suche stepy i p�pustynie; pd. kra�ce Ziemi Ognistej pokrywa tundra subantarktyczna. Z Ameryki Po�udniowej pochodzi wiele ro�lin u�ytkowych, m.in.: ziemniak, tyto�, kakaowiec, ananas, papryka, pomidor.
�wiat zwierz�cy
Pod wzgl�dem zoogeograficznym Ameryka Po�udniowa i Ameryka �rodkowa tworz� krain� neotropikaln�. Fauna niezwykle bogata, zr�nicowana i swoista. Wyst�puj� tu 32 rodziny ssak�w (nie licz�c nietoperzy), w tym a� 16 endemicznych (najwi�cej ze wszystkich kontynent�w): 2 rodziny ma�p szerokonosych - p�aksowate (czepiaki, kapucynki, sajmiri, wyjce) i pazurkowce (tamaryna i marmozeta); 2 rodziny szczerbak�w - mr�wkojady i leniwce (trzecia rodzina szczerbak�w - pancerniki, jest znana r�wnie� w Ameryce P�nocnej); rodzina torbaczy - zb�jniki (druga - dydelfy, zasiedla te� Ameryk� P�nocn�); 11 rodzin gryzoni, tworz�cych podrz�d Cavimorpha (w�r�d nich kapibara, �winki mor., pakarana, paka, aguti, szynszyle, nutrie, kolczaki). Ponadto do zwierz�t endemicznych nale��: 3 gat. tapir�w, lamy, nietoperze wampiry i in. Niezwyk�e bogactwo ptak�w: 2 rz�dy endemiczne - nandu i kusaki, i prawie po�owa rodzin, m.in.: tukany, gruchacze, hoacyny; w Ameryce Po�udniowej wyst�puj� te� m.in.: czubacze, b�awatniki, kolibry, papugi, kondory. Liczne gady: dusiciele, krokodyl, aligator i kajmany, ��wie, jaszczurki i wiele innych; w�r�d p�az�w przewa�nie bezogoniaste; z nielicznych ogoniastych w wodach Amazonki wyst�puje jeden z najwi�kszych gat. p�az�w (d�. ok. 70 cm) - diabe� b�otny. W ichtiofaunie osobliwo�ci� jest endemiczny prap�aziec, jeden z 3 rodzaj�w ryb dwudysznych, oraz liczne k�saczowate, m.in. piranie.
Regiony fizyczno-geograficzne
W Ameryce Po�udniowej wyr�nia si� regiony fiz.-geogr.: 1) Andy; 2) Niz. Orinoko; 3) Niz. Amazonki; 4) Niz. La Platy; 5) Wy�. Guja�sk�; 6) Wy�. Brazylijsk�; 7) Wy�. Patago�sk�.
ANDY
partiach g�r Los Andes, Cordillera de los Andes, g�ry fa�dowe w Ameryce Pd.; ci�gn� si� wzd�u� O. Spokojnego, od M. Karaibskiego po Ziemi� Ognist� przez terytoria Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru, Peru, Boliwii, Chile i Argentyny; d�. ponad 9000 km, szer. 200-800 km; najwy�szy szczyt Aconcagua, 6960 m. W pn. cz�ci tworz� �uk otwarty ku Niz. Amazonki, w cz�ci �rodk. i pd. ograniczaj� Niz. Boliwijsk� i Niz. La Platy. Andy dziel� si� na Andy P�nocne (do ok. 12�S), Andy �rodkowe (od ok. 12 do ok. 29�S) i Andy Po�udniowe (od ok. 29�S po Ziemi� Ognist�). Ze wzgl�d�w terytorialnych stosuje si� podzia� na Andy: Wenezuelskie, Kolumbijskie, Ekwadorskie, Peruwia�skie, Boliwijskie, Chilijskie, Argenty�skie; u�ywa si� te� nazw Andy: Kolumbijsko-Wenezuelskie, Chilijsko-Argenty�skie, Po�udniowochilijskie oraz Patago�skie.
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczaÄ Ci coraz lepsze usĹugi. By mĂłc to robiÄ prosimy, abyĹ wyraziĹ zgodÄ na dopasowanie treĹci marketingowych do Twoich zachowaĹ w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czÄĹciowo finansowaÄ rozwĂłj Ĺwiadczonych usĹug.
PamiÄtaj, Ĺźe dbamy o TwojÄ prywatnoĹÄ. Nie zwiÄkszamy zakresu naszych uprawnieĹ bez Twojej zgody. Zadbamy rĂłwnieĹź o bezpieczeĹstwo Twoich danych. WyraĹźonÄ zgodÄ moĹźesz cofnÄ Ä w kaĹźdej chwili.