5. Metody i techniki oddzia³ywañ: Zajêcia maj¹ charakter warsztatu psy-
choedukacyjnego i s¹ tworzone na podstawie metodyki pracy z grup¹. Do-
minuj¹cymi sposobami realizacji zajêæ s¹ warsztaty aktywizuj¹ce uczestni-
ków: gie³dy pomys³ów, burze mózgów, æwiczenia grupowe (praca w ma³ych
zespo³ach z tym samym lub ró¿nym zadaniem), æwiczenie umiejêtnoœci
poprzez odgrywanie ról oraz zadania indywidualne. Wa¿nym elemen-
tem s¹ dwu-, trzyminutowe miniwyk³ady po³¹czone z grupow¹ dyskusj¹
tematyczn¹ oraz wymian¹ doœwiadczeñ. Ka¿de zajêcia rozpoczynaj¹ siê
4.2. Cele szczegó³owe:
- pobudzenie uczestników do refleksji nad ¿yciem spo³ecznym,
- dostarczenie wiedzy dotycz¹cej podstawowych ról i zwi¹zanych z nimi oczekiwañ spo³ecznych,
- krytyczna analiza pe³nionych dotychczas ról spo³ecznych,
- próba zmiany niew³aœciwych lub utrwalenie po¿¹danych sposobów pe³nienia ról spo³ecznych.
4.3. Miejsce realizacji: œwietlica oddzia³u III w Zak³adzie Karnym w Kaliszu; sala w oddziale terapeutycznym w Zak³adzie Karnym w Sieradzu.
4.4. Czas trwania programu z podzia³em na poszczególne etapy jego realizacji: Program realizowany jest w dwóch zak³adach karnych: w Kaliszu od 2005 r. i w Sieradzu w 2006 r.
W zakresie podstawowym warsztat obejmuje cykl 5 dwugodzinnych spotkañ. Podjêt¹ problematykê mo¿na jednak rozbudowaæ o inne role spo³eczne i pog³êbion¹ prace indywidualn¹, rozszerzaj¹c go o dowoln¹ liczbê spotkañ.
Temat 1. Rola spo³eczna - o co chodzi?
Wprowadzenie w problematykê umiejêtnoœci spo³ecznych: zawi¹zanie grupy, podanie problematyki i zasad obowi¹zuj¹cych w trakcie zajêæ. Poznanie podstawowych ról spo³ecznych i zwi¹zanych z nimi oczekiwañ. Wyjaœnienie mechanizmów nabywania umiejêtnoœci pe³nienia ról spo³ecznych.
Temat 2. Czego ja oczekujê od innych, a czego inni oczekuj¹ ode mnie?
Omówienie oczekiwañ spo³ecznych w zakresie wybranych ról spo³ecznych: kolegi/przyjaciela, pracownika/ucznia, s¹siada, sportowca, obywatela. Prawid³owe i nieprawid³owe wype³nianie ról spo³ecznych. Komunikowanie innym swoich oczekiwañ
Temat 3. Wype³nianie roli spo³ecznej - gra czy rzeczywistoœæ?
Prawid³owe i nieprawid³owe wype³nianie roli: ojca, syna, mê¿a. Auto-diagnoza umiejêtnoœci pe³nienia wa¿nych ról spo³ecznych. Temat 4. Zawsze jest czas na zmiany - plany na przysz³oœæ Poszukiwanie akceptowanych sposobów wype³niania ról spo³ecznych. Proces œwiadomego uczenia siê pe³nienia ról spo³ecznych. Programowanie zmian. Plany na przysz³oœæ i stawianie realnych celów zwi¹zanych z wype³nianiem ról spo³ecznych.
4.5. Metody i techniki oddzia³ywañ: Zajêcia maj¹ charakter warsztatu psy-
choedukacyjnego i s¹ tworzone na podstawie metodyki pracy z grup¹. Do-
minuj¹cymi sposobami realizacji zajêæ s¹ warsztaty aktywizuj¹ce uczestni-
ków: gie³dy pomys³ów, burze mózgów, æwiczenia grupowe (praca w ma³ych
zespo³ach z tym samym lub ró¿nym zadaniem), æwiczenie umiejêtnoœci
poprzez odgrywanie ról oraz zadania indywidualne. Wa¿nym elemen-
tem s¹ dwu-, trzyminutowe miniwyk³ady po³¹czone z grupow¹ dyskusj¹
tematyczn¹ oraz wymian¹ doœwiadczeñ. Ka¿de zajêcia rozpoczynaj¹ siê
48 Oddzia³ywania redukuj¹ce deficyty wychowawcze
i koñcz¹ tzw. rundk¹, w której uczestnicy komunikuj¹ swoje wra¿enia, odczucia i oczekiwania. Wa¿ne treœci ilustrowane s¹ za pomoc¹ plakatów lub kola¿y wytwarzanych przez uczestników oraz techniki mindmapping. Uwzglêdniaj¹c dynamikê grupy oraz gotowoœæ poszczególnych uczestników, w treœci warsztatu mo¿na wplataæ elementy psychodramy lub socjo-dramy przy wykorzystaniu ró¿nych odmian technik inscenizacji, scenek itp. Na zakoñczenie cyklu nastêpuje powtórzenie istotnych treœci. Warsztat jest baz¹ do póŸniejszej samodzielnej pracy nad popraw¹ relacji interpersonalnych zwi¹zanych z wype³nianiem ról w sposób akceptowany spo³ecznie. 4.6. Materia³y i œrodki dydaktyczne niezbêdne do realizacji programu: tablica typu flipchart, flamastry, kserokopie za³¹czników do æwiczeñ dla ka¿dego uczestnika, d³ugopisy lub o³ówki, kolorowe czasopisma, klej.
5. Zakres wspó³pracy z podmiotami pozawiêziennymi: brak.
6. Oczekiwane efekty:
- w zakresie wiedzy: uœwiadomienie, czym s¹ oczekiwania spo³eczne, wyjaœnienie mechanizmów nabywania umiejêtnoœci pe³nienia ról spo³ecznych, dostarczenie wiedzy dotycz¹cej prawid³owego pe³nienia ról spo³ecznych;
- w zakresie umiejêtnoœci: odró¿nianie zachowañ sprzyjaj¹cych i niesprzyjaj¹cych prawid³owemu pe³nieniu ról spo³ecznych, rozpoznawanie oczekiwañ spo³ecznych i dostosowanie do nich swojego postêpowania, komunikowanie swoich oczekiwañ innym osobom;
- w zakresie postaw: zwiêkszenie samoœwiadomoœci, wytworzenie potrzeby w³aœciwego wype³niania roli i zwi¹zanych z ni¹ oczekiwañ spo³ecznych, pobudzanie motywacji do zmiany dotychczasowych niew³aœciwych zachowañ i zast¹pienie ich postêpowaniem aprobowanym spo³ecznie. WskaŸnikami wiedzy, umiejêtnoœci i postaw s¹: wypowiedzi uczestników i i zachowania œwiadcz¹ce o przyswojeniu wy¿ej wymienionych treœci; pisemne przemyœlenia omawiane w trakcie zajêæ; zmiany funkcjonowania obserwowane w celi i oddziale mieszkalnym oraz w kontaktach z personelem
i innymi osobami.
7. Formy realizacji programu: program realizowany w formie warsztatu psy-choedukacyj nego.